Referendumi i Maqedonisë shënon pjesëmarrje të ulët, të dyja palët pretendojnë fitore

572
Sigal

Mes një bojkoti të heshtur nga opozita e krahut të djathtë, referendumi i Maqedonisë për marrëveshjen e emrit me Greqinë nuk arriti të siguronte pjesëmarrjen e nevojshme, por si kampi “po” ashtu edhe ata kundër marrëveshjes shpallën fitore. Kryeministri i Maqedonisë Zoran Zaev njoftoi se do të vazhdojë me përpjekjen e tij për miratuar marrëveshjen e emrit me Greqinë nëpërmjet parlamentit, pavarësisht se fushata e tij “po” nuk arriti të tërheqë mjaftueshëm votues për të kaluar pragun e pjesëmarrjes që nevojitet për të bërë ligjërisht të vlefshëm referendumin historik të së dielës. Bazuar në të gjitha votat e hedhura deri në orën 19:00 që u mbyllën qendrat e votimit, Komisioni Shtetëror Zgjedhor, DIK, raportoi se pjesëmarrja e votuesve ishte 36.84 për qind – shumë më poshtë 50 për qindëshit që nevojitet që referendumi të konsiderohet i ligjshëm. Me 88.50 për qind të votave të numëruara, DIK njoftoi se rezultatet e referendumit të sotëm janë aktualisht 91.33 për qind në favor dhe 5.76 për qind kundër marrëveshjes së emrit me Greqinë fqinje që shpresohet t’i japë fund bllokadës së Athinës për anëtarësimin e Maqedonisë në BE dhe NATO. Sidoqoftë, kampi “Po”, i udhëhequr nga qeveria qeverisëse socialdemokrate e kryeministrit Zoran Zaev, dhe partia kryesore opozitare, VMRO DPMNE, lidershipi i të cilës zgjodhi ta bojkotonte votimin në minutën e fundit, shpallën fitoren. Në një fjalim publik pas mbylljes së votimeve, Zaev shpalli votën një fitore për “Maqedoninë Evropiane”, duke këmbëngulur se votimi mbizotërues pro marrëveshjes do të jepte legjitimitet për hapin e ardhshëm të zbatimit të marrëveshjes: një ndryshim kushtetues në parlament për të miratuar emrin e ri të rënë dakord – Republika e Maqedonisë së Veriut. Parlamenti mund të bëjë ndryshime të tilla kushtetuese të mëdha vetëm me mbështetjen e të paktën dy të tretave të deputetëve, që do të thotë të paktën 80 nga 120 deputetë. Me kampin “Po” që aktualisht ka 71 vende në parlament, ata do të duhet të fitojnë mbështetjen e nëntë të tjerëve. Pas votimit, Zaev deklaroi me Greqinë nuk mund të arrihet asnjë marrëveshje më e mirë dhe “nuk ka alternativë” për ndryshimin e kushtetutës. Nëse kjo nuk arrihet, “ne social demokratët do të duhet të përdorim mjetin tjetër demokratik që kemi në dispozicion dhe kjo do të thotë menjëherë zgjedhje të përgjithshme të parakohshme!” tha Zaev. Ai shtoi: “Maqedonia do të bëhet anëtare e BE-së dhe e NATO-s!” Sipas marrëveshjes së emrit të nënshkruar me Greqinë këtë verë, Maqedonia ra dakord të ndryshojë emrin e saj në Republika e Maqedonisë së Veriut në këmbim të heqjes së vetos nga ana e Greqisë për integrimin e Maqedonisë në NATO dhe BE. Ndërkohë që referendumi zyrtarisht është thjesht “konsultativ” në marrëveshje, pjesëmarrja e ulët do ta bëjë të vështirë që social demokratët në pushtet të bindin deputetët e opozitës të mbështesin ndryshimet kushtetuese. Në selinë e partisë kryesore të opozitës VMRO DPMNE, e cila zyrtarisht nuk pati ndonjë fushatë për referendumin, por që kryesisht anonte drejt një bojkoti të heshtur, një atmosferë e ngjashme festive u ndje të dielën në mbrëmje. Kreu i VMRO DPMNE, Hristijan Mickoski, deklaroi se referendumi kishte dështuar dhe kishte ekspozuar politikat e gabuara të qeverisë. “E vërteta është se marrëveshja e emrit nuk mori dritë të gjelbër, por një shenjë ndalimi nga populli,” u tha ai mbështetësve të tij pas mbylljes së votimit. “Njerëzit që votuan kundër marrëveshjes dhe ata që zgjodhën të abstenonin për të treguar atë që ata mendojnë, kanë dërguar mesazhin më të zëshëm – se kjo është Maqedonia!” Megjithatë, Mickoski nuk arriti të thoshte qartë nëse ai pranon thirrjen e rivalit të tij për zgjedhje të përgjithshme të parakohshme, që Zaevi e kërcëno nëse VMRO DPMNE mohon mbështetjen për marrëveshjen e emrit në parlament. Ndërkohë, mbështetësit e bojkotit, një grup gjysmë zyrtar partish të vogla jo parlamentare dhe lëvizjesh të krahut të djathtë, gjithashtu festuan dështimin e referendumit. Rreth 1,000 prej tyre u mblodhën para ndërtesës së parlamentit të dielën në mbrëmje për të festuar rezultatin. Reagimi i parë zyrtar nga komuniteti ndërkombëtar erdhi nga Komisioneri i Zgjerimit të BE-së Johannes Hahn. “I përgëzoj ata qytetarë që votuan në referendumin e sotëm konsultues dhe përdorën liritë e tyre demokratike. Me votimin “po, ka një mbështetje të madhe për Marrëveshjen e Prespës dhe rrugën e vendit drejt NATO-s,” shkroi në Twitter Hahn.