Fundi i njerëzimit? Mund të vijë më shpejt se sa mendojmë. Kjo në sajë të kimikateve që prishin hormonet që po shkatërrojnë pjellorinë me një shpejtësi alarmante në të gjithë globin.
Një libër i titulluar “Countdown”, zbulon se numri i spermatozoideve ka rënë gati 60 për qind nga viti 1937. Libri është nga Shanna Swan, një epidemiologe mjedisore dhe riprodhuese në Shkollën e Mjekësisë Icahn në Mount Sinai, në Nju Jork.
Duke ndjekur trajektoren në të cilën jemi, hulumtimi i Swan sugjeron se llogaritjet e spermatozoideve mund të arrijnë zero deri në vitin 2045. Zero. Kjo do të thotë se nuk ka foshnje. Pa riprodhim. Jo më njerëz. Pse OKB nuk po thërret një takim urgjent për këtë tani?
Kimikatet fajtore për këtë krizë gjenden në gjithçka, nga kontejnerët plastikë dhe mbështjellësit e ushqimit, te rrobat e papërshkueshme nga uji dhe aromat në produktet e pastrimit, te sapunët dhe shampot, te elektronika dhe qilima.
Disa prej tyre, të quajtur PFAS, njihen si “kimikate përgjithmonë”, sepse ato nuk prishen në mjedis ose në trupin e njeriut. Ata thjesht grumbullohen dhe grumbullohen – duke bërë gjithnjë e më shumë dëm, minutë pas minute, orë pas ore, ditë pas dite. Tani, me sa duket, njerëzimi po arrin një pikë të thyer.
Ndërkohë libri i epidemiologes mjedisore, Swan, është tronditës në gjetjet e tij. “Në disa pjesë të botës, mesatarja e grave të njëzetave sot, është më pak pjellore se sa gjyshet e tyre kur ishin 35 vjeçe”, shkruan ajo.
Përveç kësaj, Swan zbulon se mesatarisht, një burrë sot do të ketë gjysmën e spermës që kishte gjyshi i tij. “Gjendja aktuale e çështjeve riprodhuese nuk mund të vazhdojë më gjatë pa kërcënuar mbijetesën njerëzore”, ka vijuar ajo, e cila shton: “Është një krizë ekzistenciale globale”. Kjo nuk është hiperbolë. Kjo është vetëm shkencë.
Sikur të mos mjaftonte e gjithë kjo, Swan zbulon gjithashtu se këto kimikate nuk po ulin në mënyrë dramatike vetëm cilësinë e spermës, ato gjithashtu po zvogëlojnë madhësinë e penisit dhe vëllimin e testikujve. Kjo nuk është asgjë më pak se një emergjencë në shkallë të plotë për njerëzimin.
Kërkimi i Swan bën jehonë te kërkimet e mëparshme, i cili ka zbuluar se PFAS dëmton prodhimin e spermës dhe prish hormonin mashkullor. Andrea Di Nisio, një biolog, i cili ishte bashkautor i një punimi mbi ndikimet në shëndet të PFAS, tha: “Strukturat e testëronit dhe PFAS janë shumë, shumë të ngjashme”, duke shtuar: “Ne thamë ‘ato duken njësoj, kështu që ndoshta PFAS veprojnë si testosteroni në qelizë’. Dhe ata vepruan”.
Këto kimikate po i ngatërrojnë trupat tanë, duke i bërë ata që të dërgojnë mesazhe të përziera dhe të shkojnë keq. Duke patur parasysh gjithçka që dimë për këto kimikate, pse nuk po bëhet më shumë?
Tani për tani ekziston një copë toke e vogël e legjislacionit joadekuat që i përgjigjet kësaj krize planetare. Ligjet dhe rregulloret ndryshojnë nga vendi në vend, rajoni në rajon, dhe në Shtetet e Bashkuara, nga shteti në shtet.
Për shembull, Bashkimi Evropian ka kufizuar disa ftalate në lodra dhe vendos kufij për ftalatet që konsiderohen “reprotoksike”, që do të thotë dëmtojnë kapacitetet riprodhuese të njeriut, në prodhimin ushqimor.
Në Shtetet e Bashkuara, një studim shkencor zbuloi ekspozimin e ftalatit “të përhapur” te foshnjat, pasi kimikatet u gjetën në urinën e foshnjave që bien në kontakt me shampo apo pudrat. Megjithatë, rregullimi agresiv mungon, për shkak të lotimit nga gjigandët e industrisë kimike.
