Ajo pat qenë një grua trupvogël me tipare fisnike, që pat bërë një jetë të qetë e rrethuar përherë nga dashuria e burrit të vet, e begatë posi bletë e plotë, pat lindur e rritur pesë fëmijë tërë shëndet e të bukur si drita. Martoi vajzat e djemtë e u shtua e u shumua me plot nipër e mbesa. Pati ca shqetësime me më të voglin, Zanin, sepse atje në Angli ku studionte seç ishte mpleksur me një vajzë. Kur i biri kreu studimet, ajo e luti e iu përgjërua duke i dërguar letra njëra pas tjetrës që ta bindte për të hequr dorë nga ajo `engleska` Meri, e të kthehej në atdhe që të martohej e të trashëgohej siç i kish hije derës së tyre. Dhe Zani iu bind zërit të nënës e babait.
Kur mbaroi lufta kujtoi se shpëtuan njëherë e mirë nga të këqijat, por nuk ishte e thënë. Tani filluan të këqijat pasi komunistët në fillim i pushkatuan burrin dhe pas një viti ia arrestuan djalin, Zanin, që kurrë nuk ishte përzier me politikë. Në fillim të arrestimit të tij, Ismihani pandehu dhe shpresoi në ndonjë gabim se mund ta kishin futur brenda tjetër për tjetër dhe nga çasti në çast priste që i biri t`i lirohej e të vinte ta përqafonte buzagaz. Ndalte frymën për të dëgjuar trokitjen e tij në derë. A nuk ishin mjaftuar komunistët duke i vrarë burrin?… Një ditë kur vajti tek porta e burgut për t`i shpënë të birit ushqime dhe ndërresa të pastra, polici, i cili ndodhej me shërbim i hodhi me përbuzje tek këmbët e saj një bohçe me teshat e palara. Kur u kthye në shtëpi i hapi me nxitim plaçkat për të gjetur brenda tyre një letër a një shenjë të mirë se i biri shpejt do të lirohej. Dhe gjeti këmishën e tij të gjakosur e të shqyer, pllangat e gjakut ende nuk ishin tharë si duhet, e ajo ra përmbys mbi atë rrobë me gjak të pa mpiksur të trupit të birit të vet. E njomi me lot, nuhaste aromën e njelmët ngjyrë të kuqërremtë të errët dhe vijonte të qante me dënesë e pikëllim sa do t`u dhimbsej edhe gurëve edhe drurëve, por aspak komunistëve. Përfytyroi si e pat lindur nga rropullitë e veta mbështjellë të tërin me gjakun e saj… Me të parë këmishën e gjakosur, Ismihani e kuptoi se e kish humbur përgjithnjë të birin. U mundua që të bëjë dhe përçapjet e fundit duke kërkuar andej këtej për ndonjë avokat të mirë që ta mbronte të birin në gjyq, por miqtë, që i patën mbetur e këshilluan se ishte e kotë: komunistët nuk duan t`ia dinë për avokat mbrojtës e të tjera gjëra të tilla. Pati një fije shprese kur doli në gjyq se ndoshta i shpëtonte jeta, pa burg le të bënte sa të duhej se burgu për burrat është…Dhe vendimi u dha prerë: Varje në litar. Disa ditë pas ekzekutimit, ajo kërkoi me ngulm trupin e të birit, për ta varrosur siç donte vetë e për t`i bërë të gjitha ritet mortore, por më kot brodhi zyrave sa në Tiranë e në Kuçovë. Askush nuk u përgjigjej lutjeve të saj. I biri mbeti përjetësisht pa varr, po ashtu sikurse i shoqi.
Tani familja nuk jetonte më në shtëpinë e dikurshme vilën e bukur dykatëshe me shumë dyer e dritare përkarshi diellit me oborrin mbushur me lule e pemë, por në një shtëpi përdhese si bodrum i errët ku i patën futur pasi i patën shpronësuar. Aty i vinin për t`i ngushëlluar zotërinj e zonja të sërës së saj.
-Zonja Ismihan, bëj gajret se duhet të bëhemi të fortë me kohën që ka ardhur…
Ajo pohonte vetëm me krye e fundosur e tëra në pikëllimin e vet lemeritë duke mbytur ngashërimet me duart e kryqëzuara përmbi bark. Ata, njerëz të paktë, të cilët vinin për ta ngushëlluar vërtet e kishin pësuar nga komunistët se ata u kishin rrëmbyer çifligjet, arat, vilat, shtëpitë, mobilet, florinjtë, po lavdi Zotit, jetën ende jo.
Ismihani e dërrmuar prej dëshpërimit klithte netëve me lebetitje të kobshme dhe syhapur duke vështruar qiellin e zi tej qelqeve të dritares i përhitej sikur shpirti i të birit trokiste lehtas: K-tu!… K-tu… E ajo ngrihej vrulltas e përfytyronte sikur hapte kanatat e qelqeve e ashtu e veshur me rrobat e zeza me velin e gjatë të zi, që i valëvitej nëpër erë krahëhapur notonte në errësirën e natës porsi shpend i stërmadh. “Po ku je, o bir, ku? Qyqja unë për ty!” La vetëm një porosi. Kur të vdiste t`i vinin nën krye këmishën e gjakosur të të birit lidhur me një fjongo të kuqe, që e pat gatitur me duart e veta tok me plaçkat e tjera të vdekjes. Duke pasur një shenjë prej të birit ishte e bindur se do ta kishte më të lehtë, sepse ajo shenjë do ta ndihmonte atje në botën tjetër që të rrëmonte e të kalonte nëpër duart e saj të gjithë dheun e rëndë e diku në thellësi patjetër do të gjente eshtrat e birit të dashur… Përndryshe shpirti i saj do të bëhej qyqe e zezë, do nderte krahët e do të fluturonte netëve nëpër male, përrenj e lugina duke kërkuar shpirtin e të birit e duke klithur përvajshëm: “Ku-ku! Ku je, bir! Ku je, o bir?”
E shtrirë e vdekur asaj i endej një buzagaz i lehtë mbi fytyrën fisnike me tiparet e theksuara, që i dilnin edhe më tepër në pah nga çehrja e verdhë që i kish rënë, dukej fare e qetë, madje e kënaqur se kish shpëtuar njëherë e mirë nga kjo botë e gënjeshtërt dhe e kotë e në atë botën tjetër e prisnin i shoqi dhe biri i shtrenjtë. Mbase kushedi takoheshin…
Shkëputur nga romani “Dashuri e ndaluar”
