Tregim i mbi një ngjarje të vërtetë. Të dashur miq, ky tregim u shkrua mbi bazën e një fabule të postuar nga mikja ime e mrekullueshme Aleksandra Pasko, e cila më dha leje që ta postoj këtë tregim…
Në këtë kthinë mërzie dhe pamundësie, ajo ndihej si në burg. Endej në një gjendje jermi, midis kërkimit dhe etjes, duke humbur sensin e kohës dhe hapësirës, teksa endej në një shtjellë absurde, delikate dhe të pakuptimtë…
Ajo zgjohej e ngrysej me të njëjtin imazh: i biri bebe që vraponte e vraponte ashtu topolak siç ishte drejt lodrave të shumta në Parkun e Lodrave, ku të dy së bashku qëndronin me orë të tëra, derisa vogëlushi, mbuluar i gjithi me djersë, i thoshte se qe kënaqur. Eh, ishin vite të lumtura, që dukej sikur kishin ndodhur në kohën e mamuthëve. Aq shumë ujë kishte rrjedhur, sa nganjëherë ajo mendonte se ky imazh nuk kishte të bënte me të. E gjitha qe zhdukur befas në një hapësirë boshi të hirtë, si në një Trekëndësh Bermude. Tani vetëm rrezet e ndrojtura të diellit, që vinin tinës e dukej sikur lypnin intimitet, i kishin mbetur, në atë kthinë ku nuk ndodhte asgjë dhe ku të gjitha mendimet e saj shkonin drejt Askundit. E mbledhur kruspull, ajo qëndron zakonisht në qoshen e kopshtit të Shtëpisë së të Moshuarve. Në sytë e hirtë duket një trishtim i thellë. Qëndron e heshtur me vështrim ngulur nga qielli. Duket sikur lutet,sikur kërkon diçka, por vetëm me sy, se buzët nuk i lëvizin më. Lutet qe vdekja t’i vijë sa më shpejt! Kërkon të bisedojë me dikë që ka vite që i mungon…Çfarë kishte ndodhur me të?Ajo nuk kishte qejf ti kthehej të kaluarës. Ajo lexonte shumë dhe diku kishte lexuar, në një libër të verdhë, që qarkullonte aso kohe dorë më dorë, se nuk ka dhimbje më të madhe për njeriun e shkretë se kur kujton kohën e lumtur kur është në mjerim.
Ajo ishte jo në mjerim, por në rrënim. Në rrënim dhe braktisje, e rrethuar vetëm me heshtjen e Shtëpisë së Pleqve dhe ato imazhe të së kaluarës, që i përvdireshin herë herë nëpër kujtesën e trazuar. Dikur kish qenë e bukur e plot jetë. Me sy të ujshëm, trazuar nën qerpikë të gjatë e të dendur, si krahë dallëndysheje. Ishte femra më e bukur e mëhallës së vjetër.
Kur ishte adoleshente, e rrethonin me vështrime lakmitare kudo që kalonte, duke shkaktuar tek soi mashkullor një sensacion grishës e pritës. Sytë e tyre dukeshin të etur, por vështrimi i saj nuk rrokte asnjë hapësirë në atë mjedis të etur për seks. Ofertat ata ia shfaqnin në mënyrë naive, me kërshëri dhe fishkëllima, shoqëruar me atë thirrjen infatile: Ohuuuuuuuu!…Por ajo ikte pa e kthyer kokën, e huaj dhe krejt e ftohtë. Ajo e kishte fiksuar atë që do të bëhej bashkëshoqëruesi i jetës së saj dhe atë zgjodhi. U martuan, bënë një dasmë të madhe, ku u derdh lumë vera e rakia, u ngritën mal, dollia e mirësia dhe dashuria hodhi rrënjë e lulëzoi lulet më të bukura të pranverës dashurore. Vitet rrodhën si ujëvarë dhe jeta e saj dukej se po shkonte në sinorë të mbarë.
Bashkëshorte e dashur e një burri shembullor, nënë e përgjëruar e dy djemve, ajo nuk mund të kërkonte gjë tjetër nga jeta. Dukej e lumtur dhe i besonte kësaj lumturie, kur shihte se si dy djemtë e saj, drita e syve të saj, rriteshin e zbukuroheshin përditë dhe po bëheshin burra.
Me mund e djersë, së bashku me të shoqin kishin ndërtuar një shtëpi të bukur, rrethuar me lule e pemë, ku fëmijët loznin, qeshnin e ngazëllenin, në pritje për të hapur më tej, kanat më kanat, dyert e jetës. Ajo dhe i shoqi i shkolluan, i martuan dhe ata u bënë zotër të jetës së tyre…
Ajo jetoi e lumtur derisa i shoqi i la amanetin e fundit para se të vdiste -Grua, -i tha, -shtëpia është e jotja e ti nuk do largohesh prej saj deri ditën që do largohesh nga kjo botë. Ajo i premtoi, pasi i shoqi nuk ndahej nga kjo botë me të cilën qe lidhur fort, pa marrë premtimin e saj. Zonja mbijetoi me mundime derisa i rriti dhe i martoi djemtë. Secili shkoi ne rrugën e jetës së vet. Nëna iu gëzohej lajmeve të mira, që merrte për të bijtë, nipërit e mbesat. Njëri nga djemtë me familjen e tij jetonte jashtë, në dhe të huaj dhe herë herë kujtohej dhe për të; djali tjetër e mbante mirë dhe e sajdiste sipas mundësisë, por ajo ishte e kënaqur. Kur u bë 80 vjeç, njeri djalë i tha, se do kujdesej për të, por ajo duhet t’i dhuronte shtëpinë. Nënës iu kujtua amaneti i të shoqit dhe u përtyp. -Mos u përtyp, -ia tha vrazhdë i biri. –Ti nuk do ta marrësh shtëpinë me vete në varr, tek babai ynë! Ajo u prek shumë dhe u bë, siç deshi i biri. Koha kalonte dhe ajo rëndohej gjithnjë e më shumë, nuk kishte më as fuqi dhe as kurajë për të përballuar barrën e jetës. Jetoi edhe disa vite nën kujdesjen e një gruaje…pasi tani i biri nuk merrej më me të, deri në ditën e kobshme, kur nisi një erë të zezë në jetën e saj, të shtyrë në darët e moshës së një pleqërie të thellë. Djali e kish shitur shtëpinë për një shumë të madhe parash dhe pati ikur diku në perëndim, në kërkim të një fati tjetër. Nënën që i kishte bërë kokën, e dërgoi në një shtëpi të moshuarish. Qe nga ajo ditë, nëna plakë i lutej Zotit të vdiste. E ç’e donte këtë jetë, ashtu e vetmuar dhe pa një dorë përkujdesëse? I kishte rritur të bijtë me të gjithë të mirat, kishte kursyer nga buka e gojës për t’i shkolluar dhe edukuar ata dhe si ia kishin shpërblyer?! O Zot, mos lejo që këtë që ata më bënë mua, t’ua bëjnë atyre fëmijët e tyre!, lutej kjo nënë e lodhur, kjo gjyshe e pa ngushëlluar, kjo plakë e urtë, që ngrysej e gdhihej si kërcure… Tradhtia, pabesia dhe grykësia e të birit e kishin rrënuar përfundimisht. Qe kthyer në një grusht kockash e kokallash që rënkonin. Një shpirt që vuante në errësirën e braktisjes. Një jetë punë e mund, një jetë me sakrifica,një jetë duke shpërndarë dashuri të pakufishme…ku kishte përfunduar?! Në një kthinë mërzie e pamundësie, ku nuk dëgjohet asnjë zë i ngrohtë e jetësor, përveç zërit të ngjirur të administratorit…Në një vend ku intimiteti, ngrohtësia, mirësia qenë shndërruar në fatura…në llogari, që nuk kishin të sosur… Dhe ja tani, aty, në fund të oborrit, me sy nga qielli, si një përmendore mjerimi, iu bën thirrje shpirtrave të njerëzve që të ndalin grykësinë e të mendojnë se…të gjithë, një nga një, do ta arrijmë këtë cak…të vështirë. Do të ballafaqohemi me vetveten dhe rrënjët tona…Ajo u përhumb rishtas në atë imazhin e përditshëm… I biri pesëvjeç po vraponte drejt saj, duke fuguar, mbushur me quka të vogla, ashtu gazmor, faqekuq dhe i shëndetshëm…Ai e pushtoi në gji dhe ajo ndieu njomështinë e tij, atë dashuri hyjnore, që të zgjon në shpirt gjaku yt, rrënjët e tua…-Biri im!Ashtu e përhumbur ndenji një copë herë nën rrezet e kursyera të atij dielli të ndrojtur, por befas zëri i administratorit të Shtëpisë së Pleqve që i kërkonte për të firmosur ca shkresurina, e shkëputen nga ajo farfuritje e largët dhe e solli në vete…Psherëtiu. Psherëtiu fort dhe një pikë loti i rrëshqiti nga cepi i syrit, iu rrokullis drejt mjekrës së rrudhur dhe ra në tokën e tharë e të etur për dashuri njerëzore.
Iliaz Bombaj
Përse më shkrove sërish letër
Përse më shkrove sërish letër, kur koha jonë flinte në hi?
E di ç’më bëre? Më ke ndezur, për më të shuar përgjithnji.
E mbaj në duar, më djeg dorën, e hedh matanë, shpirtin më djeg,
në zjarrin që më ke dërguar, më thuaj ku ta gjej një shteg?
Përse s’më le në punën time, të flija lirshëm në harresë?
Ç’t’u desh t’i dilje kohës kundër, të fshije pluhur në kujtesë?
Nëse tek ti lashë disa borxhe, mos mi përmend, të lutem, kot,
më thuaj, pra, kush dashurisë iu dha dhe nuk i mbeti borxh?
Përse më shkrove sërish letër, kur koha jonë flinte në hi?
E di ç’më bëre? Më ke ndezur, për të më shuar përgjithnji.
