Rëndësia e arsimit dhe çfarë kërkojnë punëdhënësit norvegjezë, si të hidhni hapat e parë në tregun e punës dhe përparësitë e gjuhës
Një i huaj mund të qëndrojë në Norvegji për gjashtë muaj, teksa kërkon punë. Studimet tregojnë se kushtet e punës në Norvegji janë në mesin e kushteve më të mira dhe më humane në botë. Punëtorëve mund të lidhin një kontratë për tre deri në gjashtë muaj provë para nënshkrimit të kontratave afatgjata. Paga paguhet çdo muaj, ndërkohë që punonjësit do të punojnë 37,5 orë në javë dhe 7,5 orë në ditë pune dhe jo më shumë se 40 orë në javë. Punonjësit mesatarisht kanë 25 ditë pushimin vjetor, ndërsa për të gjithë ata mbi moshën 30 vjeç kanë 30 ditë pushim vjetor e cila paguhet.
Natyrisht se ashtu si gjithë vendet evropiane, nuk bëhet fjalë për azil politik, ekonomik, për gjakmarrje apo arsye të tjera, por në rrugë dinjitoze, duke shkuar fillimisht atje, duke iu referuar adresave që po i japim më poshtë. Kërkimi për punë mund të ndihmohet edhe nga shqiptarë që janë vendosur prej kohësh në Norvegji dhe që janë shtetas të saj.
Rreth Norvegjisë
Mbretëria e Norvegjisë është një vend i vogël evropian që shtrihet në pjesën veriore të Evropës, që formalisht nuk bën pjesë në BE, ndërsa de fakto është pjesë integrale e saj. Sipas burimeve nga Ministria e Jashtme e Shqipërisë shqiptarët shkojnë në Norvegji si në të gjitha vendet e tjera evropiane, pra vetëm me pasaportë biometrike dhe nuk kanë nevojë për vizë.
Kështu në sajtin e MPJ (http://www.punetejashtme.gov.al/al/sherbime/sherbime-konsullore/levizja-e-lire-ne-vendet-e-hapesires-shengen) mësohet se “Vendet në të cilat shtetasit shqiptarë nuk kanë nevojë për vizë e që zbatojnë rregullat e hapësirës Schengen janë: Austria, Belgjika, Bullgaria, Danimarka, Estonia, Finlanda, Franca, Greqia, Gjermania, Holanda, Islanda, Italia, Letonia, Lichtenshtejn, Lituania, Luksemburg, Malta, Norvegjia, Polonia, Portugalia, Qipro, Republika Çeke, Rumania, San Marino, Sllovakia, Sllovenia, Spanja, Suedia, Zvicra”.
Shtet modern
Norvegjia vlerësohet si një ndër shtetet më moderne në botë, me standardet më të larta të jetesës, natyrë atraktive, administrim demokratike si dhe shumë e shumë aspekte të tjera. Kryeqyteti dhe njëherësh qyteti më i madh është Oslo me një popullsi 600 000 banorë. Sipërfaqja e përgjithshme e Norvegjisë është 324,220 km², shtrihet rreth koordinatave gjeografike 62 00 V, 10 00 L dhe 307,860 km² të kësaj sipërfaqeje janë tokë ndërsa 16,360 km² ujë. Vija bregdetare e Norvegjisë është 21,925 km e gjatë duke llogaritur këtu tokën amtare (3,419 km) dhe ë gjitha ishujt e mëdha (2,413 km), ishujt e vegjël, ujdhesat dhe siujdhesat që i takojnë asaj (16,093 km). Kufiri tokësor është 2,551 km i gjatë. Sa i përket ekonomisë, Norvegjia është një ndër shtetet me të ardhura më të larta për banorë në botë, për shkak të burimeve natyrore të naftës.
Jetesa në Norvegji
Punëdhënësit pëlqejnë të punësojnë një deri tre muaj para fillimit të një pune. Kjo është për shkak se shumica e kontratave të punës kërkojnë që një punonjës të heqë dorë nga njoftimi deri në tre muaj. Gjithashtu, sipas ligjit, ekziston një periudhë provuese tre mujore, si për të punësuarin edhe për punëdhënësin. Nëse gjërat nuk funksionojnë atëherë secila palë mund të vendosë të tërhiqet. Pas tre muajsh bëhet më e komplikuar. E gjithë kjo “procedurë” mund të vështirësojë marrjen e vendit të punës për jo-norvegjezët që jetojnë jashtë.
Ligjet e emigracionit gjithashtu mund të bëjnë të vështirë gjuetinë e punës në Norvegji. Nëse nuk keni të drejtën e vizës apo lejes së qëndrimit, atëherë aplikimi për një punë ose një punëdhënës që ju punëson është i paligjshëm. Për të marrë një punë në Norvegji ju duhet të ndiqni ligjet e emigracionit përndryshe do të lini përshtypje të keqe dhe do të jeni i padëshiruar.
Megjithatë, është dhjetë herë më e vështirë për të marrë një punë në Norvegji nga jashtë vendit. Norvegjia preferon të punësojë norvegjezët së pari – është më e lehtë, më e shpejtë dhe më e lirë. Pra, për të qenë të punësuar ju duhet të bëni procedurat sa më të lehta, të shpejta dhe të lira për punëdhënësin tuaj të mundshëm. Norvegjezët nuk i pëlqejnë problemet, (ata sidomos nuk pëlqejnë t’i dëgjojnë), kështu që nëse dëshironi të punoni në Norvegji, atëherë sigurohuni që të keni mjetet, vendosmërinë dhe pa probleme, para se të filloni të aplikoni. Nuk doni të gjendeni i papërgatitur kur punëdhënësi juaj potencial ju pyet se si planifikoni ta bëni Norvegjinë shtëpinë tuaj.
Ji i edukuar
Norvegjezët janë shumë të arsimuar. Shumica e punëve për anglishtfolësit kërkojnë të paktën një diplomë Bachelor – një diplomë Master është akoma më e mirë. Sidoqoftë, eksperienca profesionale llogaritet, por prova është thelbësore – rezultatet janë shumë të rëndësishme për punëdhënësit. Të jesh në gjendje të rendisësh arritjet, veçanërisht me organizatat e dukshme, vlerësohet shumë. Një ndërgjegje e fortë sociale vlerësohet shumë, siç është barazia, sidomos për të drejtat e grave, përfshirjen e pakicave dhe aksesin për të sfiduarit mentalisht ose fizikisht. Norvegjia ka një reputacion të të qenit një vend socialist ndaj dhe prej teje pritet të mendosh për të tjerët.
Flisni gjuhën
Mund të jetë e vështirë të gjesh punë pa gjuhën norvegjeze. Nëse një anglishtfolës zë një vend pune, zakonisht kontrata e tij përfshin mësimin e norvegjishtes brenda tre vjetësh. Kjo është më e vështirë se sa mendohet. Edhe pse Norvegjia është një vend plot me folës norvegjezë, të gjithë u flasin anglisht të huajve. Kjo mund të bëjë të pamundur për të mësuar gjuhën norvegjeze. Punëdhënësi juaj ka të ngjarë t’ju dërgojë në klasa norvegjeze në kohën tuaj. Pas kursit ju pritet të lexoni, shkruani dhe flisni norvegjishten në nivelin e shkollës së mesme. Megjithatë, pritshmëritë e punëdhënësit janë jopraktike.
Megjithatë, sapo të flisni rrjedhshëm norvegjez, një botë e tërë mundësish hapni për ju në Norvegji.
Një rrjet i mirë
Është shumë e rëndësishme që sapo të jeni në Norvegji, duke punuar apo jo, të ndërtoni një rrjet. Bëjeni veten të njohur në industrinë tuaj. Shkoni në mbledhje, konventa, seminare, ditët e hapura – çdo gjë që mund të duket frytdhënëse dhe ku mund të gjesh kontakte. Siç u përmend më lart, deri në 50% të vendeve të punës fitohen njeri pas njeriu, kështu që nëse nuk jeni duke folur me njerëz nuk mund të dëgjoni se çfarë po ndodh. Norvegjezët vlerësojnë veprat në komunitet sidomos për të rinjtë dhe njerëzit e pafavorizuar. Të qenit i përfshirë në organizatat e komunitetit do të krijojë përshtypje pozitive tek punëdhënësit. Nëse përfshiheni, ju do të keni më shumë mundësi. Do të duhet pak kohë, por për shkak se komunitetet norvegjeze janë shumë të vogla (dhe të shtrënguara) dikush gjithmonë njeh dikë, i cili njeh dikë, i cili ka një vend pune.
Marrja e punës si ‘emigrant’
Nëse keni ardhur në Norvegji për të punuar dhe / ose për të jetuar, emërtoheni si një ‘emigrant’. “Emigrantët” shihen si njerëz që hyjnë në vend vetëm për të përfituar nga sistemi i mirëqenies etj. Kjo stigmë ndonjëherë mund të dëmtojë kërkesën tuaj për punë. Punëdhënësit norvegjezë janë shumë të vetëdijshëm për ‘imigrantin’. Megjithatë, mund ta kaloni këtë etiketë vetëm me qëndrimin tuaj.
Nuk ka shumë punë për emigrantët pa arsim. Punët që nuk kërkojnë arsim përgjithësisht janë të rezervuara për të rinjtë (pasi ato janë punë e lirë). Ju nuk mund të keni vende pune normale / mesatare në Norvegji pa gjuhë norvegjeze.
Lista e pagave mesatare në Euro
Profesioni Paga mesatare mujore (€) Paga mesatare vjetore (€)
1. Mjek 6,116 73,392
2. Infermiere 3,436 41,237
3. Dentist 3,942 46,744
4. Veteriner 3,063 37,352
5. Teknikë Laboratori 4,100 46,956
6. Farmacist 4,563 51,759
7. Mësues 3,679 44,158
8. Pedagog 3,478 41,738
9. Asistent 2,377 28,533
10. Parukiere 2,668 32,024
11. Bojaxhi 2,891 34,692
12. Mekanik
makine 3,558 42,698
13. Shofer autobusi 3,042 36,504
14. Shofer taksie 3,113 37,358
15. Furrxhi 2,668 32,021
16. Elektricist 3,192 38,313
17. Pastrues 2,401 28,815
18. Ndërtim 2,881 34,573
19. Shitje me pakicë 2,490 29,881
20. Kamerier 2,668 32,016
21. Recepsionist 3,468 41,621
22. Shef kuzhine 3,201 38,419
23. Inxhinier 4,802 57,629
24. Menaxhim 3,825 45,902
25. Administrim 4,003 48,037
26. Përkthyes 2,133 25,598
27. Konsultant marketingu 3,558 42,699
28. Informacion dhe Komunikim 4,749 56,988
29. Art dhe argëtim 3,884 46,608
30. Sporte 3,852 46,224
*Shënim: Pagat e mësipërme variojnë sipas arsimit tuaj, punëdhënësit dhe qytetit ku zgjidhni të emigroni.
Më poshtë keni të listuar disa motorë kërkimi për vende pune të cilat janë mjete gjigante dhe një vend i mirë për të kërkuar punë online
1. Nav.no https://www.nav.no/Forsiden
2. Finn.no https://www.finn.no/job/fulltime/search.html
3. Jobbnorge https://www.jobbnorge.no/
4. Career Jet https://www.careerjet.no/
5. Indeed https://no.indeed.com/
6. Learn4Good https://www.learn4good.com/jobs/language/english/list/country/norway/
7. Jobbdirekte AS http://www.jobbdirekte.no/autonor-1-as/index.html
8. Drejtoria norvegjeze e emigracionit www.udi.no
9. Misionet diplomatike të Norvegjisë www.norway.info
10. Portali zyrtar i turizmit https://www.visitnorway.com/
