Kryetari i Grupit Parlamentar të LSI-së, z. Petrit Vasili, në një intervistë të dhënë për televizionin “Ora News” u shpreh se forcat politike duhet të angazhohen që të kalojnë edhe 7 ligjet në parlament, për të përmbyllur sa më parë reformën në drejtësi. Ai tha se nuk do të tolerohet asnjë vonesë në këtë proces. Vasili komentoi edhe marrëdhëniet mes partive në koalicion si dhe garën elektorale për zgjedhjet vendore në Dibër.
Z. Vasili duket se reforma në drejtësi vazhdon që të jetë akoma temë ditore. U kalua me konsensus, por çfarë do të thotë diçka e tillë?
Kalimi me konsensus ishte absolutisht një moment kyç në jo vetëm politikën shqiptare, por në të gjithë politikën e vendit, për arsye se bëhej fjalë për një reformë shumë të rëndësishme, jetike për një mijë gjëra që kishin rrjedhur dhe që kishin krijuar një mosbesim shumë të madh në sistemin e drejtësisë dhe për pritshmëritë e larta të shqiptarëve lidhur me këtë reformë. Pikërisht për këto arsye, konsensusi ishte finalizimi i këtij veprimi të madh politik dhe ishte besoj e vetmja mënyrë për ta mbyllur në mënyrën e duhur këtë proces të rëndësishëm pasi po ndërmerrnim një operacion shumë të thellë në Kushtetutën e vendit, por me një Kushtetutë që për nga cilësia, absolutisht është Kushtetuta më e mirë që kemi pasur.
Mund të thuhet pa asnjë hezitim që Kushtetuta e vitit 1998 për soliditetin, për ekuilibrat e brendshme që kishte, por edhe për konsultimin shumë të madh dhe mënyrën se si u ndërtua, ishte absolutisht një Kushtetutë shumë e mirë. Dhe në njëfarë mënyre ne po largoheshim nga një standard i lartë, por për nevoja të mëdha të sistemit të drejtësisë i cili ndër vite kishte pasur një tronditje ku politika kishte pasur një ndikim shumë të madh në tronditjen e sistemit, duke qenë shumë ofensive ndaj këtij sistemi drejtësie, dhe pikërisht për këtë arsye të madhe duhej të kishim një konsensus, një mirëkuptim për këtë operacion kaq të fortë që po ndërmerrnim mbi një Kushtetutë kaq të mirë. Së dyti, së bashku me konsensusin, ne ofruam si një garanci të këtij konsensusi, pra jo thjesht dhe vetëm një vullnet politik i cili u formësua në sallën e parlamentit dukshëm, por edhe një faktor tjetër të rëndësishëm.
Pra faktori ndërkombëtar, që do të thoshte ne po e preknim Kushtetutën, po marrim një operacion shumë të thellë, por po u japim një garanci shqiptarëve që kjo Kushtetutë dhe këto ndryshime nuk do të kenë fatin e mjaft ligjeve apo mjaft nismave ligjore të miratuara vite më parë, por do të kenë një zbatueshmëri tepër të lartë që do të formësojë këtë reforma e cila do të projektohet për 30 vitet e ardhshme të Shqipërisë. Pra, është një çështje që zgjidh problemet për një kohë të gjatë, jo në rikthimin negativ që ka ndodhur në të shkuarën dhe ky faktor ndërkombëtar, me paanshmërinë e tij, por dhe me profesionalizmin e lartë, të cilat sigurisht do të duhet t’i garantojë, bënte përfundimisht që t’u themi shqiptarëve që ndërmorëm një operacion shumë të thellë konsensual, pra ku të gjithë u ndërgjegjësuam që po e marrim këtë përgjegjësi të lartë për të prekur Kushtetutën e ’98-s.
Por njëkohësisht kemi dhënë dhe një garanci për mendimin tim, por dhe tashmë konsensual të politikës, solide siç është, asistenca e mbështetjes ndërkombëtare për hir të dy arsyeve të mëdha: paanshmërisë dhe profesionalizmit të lartë që ata ofrojnë. Pra, që garantojnë që kjo Kushtetutë do të ketë një zbatueshmëri shumë efikase. Ndaj dhe ky aksion ka finalizuar duke ecur në këto dy rrugë që bëjnë që ne të jemi optimist që kjo do të ketë një fat të mirë, jo vetëm për vendin, por për çdo shqiptar.
Nga analiza që ju bëni duket sikur modestisht ju e tejkaloni atë rol që LSI ka qenë kontribut kryesor në çështjen e konsensusit?
LSI ka qenë saktësisht në profilin e saj të spikatur, në atë individualitet që ajo tashmë e ka skalitur në politikën shqiptare, për të ecur në rrugën e konstruktivitetit dhe jo të konfliktualitetit. Dhe konsensusi ishte mësimi i madh i fitores së konstruktivitetit mbi konfliktualitetin dhe mbi debatin agresiv, i cili vetëm ka ricikluar probleme pas problemesh, i ka rënduar problemet dhe nuk i ka zgjidhur asnjëherë.
Kështu në këtë pikë, besoj se LSI u demonstrua e tillë dhe i tërë veprimi politik, sigurisht i udhëhequr nga Ilir Meta si Kryetar i Parlamentit në atë rast, por njëherazi edhe Kryetar i Lëvizjes Socialiste për Integrim, eci në këto shina. Mirëkuptimi i gjerë që duhej realizuar dhe që u realizua nëpërmjet konsensusit, ishte kredo e LSI që ditën e parë kur reforma startoi, pasi qëndrimi ynë ka qenë shumë i qartë si Lëvizje Socialiste për Integrim dhe qëndrimi i z. Meta brenda dhe jashtë vendit:
Një reformë konsensuale dhe sipas Venecias. Këtij qëndrimi konsenguent, pra pa lëvizur asnjë presje nga ky qëndrim, i është bërë shërbimi qoftë me sjelljen me maturi në Komisionin e Posaçëm, qoftë në qëndrimet e mëdha politike, qoftë në qëndrimet publike.
Meqenëse jemi te konsensusi dhe te vazhda e kalimit të reformës në drejtësi, e cila duhet të shoqërohet me paketën e ligjeve që konsiderohet paketa e emergjencës, të martën është thirrur Konferenca e Kryetarëve për të përcaktuar seancën e jashtëzakonshme që do të merret me kuadrin. Kur do të kemi një seancë plenare? Sigurisht këtë do ta vendosë Konferenca e Kryetarëve. Është shumë e rëndësishme që u thirr një Konferencë Kryetarësh e tillë, jo thjesht dhe vetëm si veprim zyrtar për çështjen, por edhe për t’i bërë të qartë shqiptarëve që kjo reformë do të ndiqet me konseguencë, që çdo ditë është e çmuar dhe që çdo afat që lidhet me zbatimin e saj, por dhe me objektivat e integrimit europian, pasi është shumë e lidhur me integrimin europian.
Gjithashtu edhe me ato afate që lidhen me mundësimin e asistencës së ndërkombëtarëve sepse lidhet me një mbështetje të rëndësishme ndërkombëtare, financiare dhe profesionale që lidhet me këtë, do të realizohen në kohën e duhur. Nuk do të ketë, besoj, pas një konsensusi të tillë asnjë tolerancë në kuptimin e mirë të fjalës për të humbur kohë të çmuar apo për të humbur momentin e rëndësishëm politik dhe konsensual dhe për ta shndërruar atë në një produkt siç janë shtatë ligjet që janë shumë të rëndësishme, por që do të pasojnë edhe me ligje të tjera, por që këto janë jetike, dhe në mënyrë të veçantë Vetting-u, për të dhënë mesazhin që ky konsensus ishte i qëndrueshëm.
“Neni 13, përcaktimi nuk ishte kur projektligji kaloi në komision”
Ndalemi pak te neni 13, një nen ishte në ligjin e prokurorisë speciale dhe që ka ngacmuar edhe opinionin publik. Një nen i tillë rezulton se ekziston dhe në ligjin për prokurorinë. Është diskutuar në komision, LSI ka qenë pjesë, por është kaluar pa debat. A do të kërkohet ky kufizim të paktën nga ana e LSI që të ketë një riformulim të tij?
Lidhur me këtë çështje unë po e rimarr një qëndrim timin si Kryetar i Grupit Parlamentar të Lëvizjes Socialiste për Integrim, të cilin e kam mbajtur pak ditë më parë, ku kam thënë që përcaktime të cila që kufizojnë lirinë e shprehjes dhe në mënyrë lirinë e veprimit të mediave, i kam cilësuar qartë dhe prerë si të papranueshme. Kam deklaruar gjithashtu që ne do të kërkojmë prerë që të tilla përcaktime të mos ekzistojnë në ligj. Për ne zhvillimi i demokracisë, zhvillimi i lirive në Shqipëri është i paçmueshëm dhe i patjetërsueshëm. Pasi ne vijmë nga një histori e dhimbshme diktatoriale dhe çdo lloj nuance apo reminishence që na rikthen në atë kohë, është një nga dëmet më të rënda që mund t’i bëjmë ne demokracisë. Besoj se një nga gjërat më të çmuara që kemi fituar në këto 25 vite pluralizëm, ka qenë liria e shprehjes. Dhe kjo është një gjë që nuk mund të cenohet.
Një dimension të cilin nuk mund ta humbim dhe nuk mund ta cenojmë, pasi është dhe një mekanizëm kontrolli, pra të atij kontrolli jo qeveritar, kontroll që sigurohet nga një sy tjetër i pavarur siç është media. Këtë liri nuk duhet ta humbim. Thënë e gjithë kjo, besoj se ka të gjitha mundësitë për një reflektim. E shoh të qartë dhe të lehtë pse jo një reflektim të tillë. Nuk ka qenë një përcaktim i tillë kur ky projektligj ka kaluar në komision, sepse ky projektligj ka kaluar në komision. Dhe debati për këtë nen nuk ka ekzistuar fare për këtë çështje. Njeriu i vetëm nga anëtarët e komisionit që ka bërë debat kam qenë unë. Kisha një shqetësim, që neni ishte shumë i gjatë dhe kishte disa pika që nuk qëndronin.
Madje gjeta mirëkuptimin e plotë të anëtarëve të tjerë të komisionit për t’i hequr dy pika të tjera në nenin e pavarësisë së prokurorëve dhe njëkohësisht për ta bërë një nen sa më të qartë, pa ekzagjerime të një pavarësie të jashtëzakonshme, etj, etj. Por nuk është folur fare në asnjë rast për të bërë shtesa të kësaj natyre. Kështu që besoj se në mbledhjen më të afërt të komisionit kur do të diskutohet pikërisht ky ligj, që në tërësinë e vet është përpiluar mirë. Është përpiluar me asistencën e OPDAT-it, ka qenë një punë kryesisht e OPDAT-it ligji për SPAK-un dhe Byronë e Hetimit. Është arritur një ligj i mirë, pozitiv dhe i rëndësishëm. Besoj që ky reflektim do të jetë i lehtë, por do të insistojmë që të ndodhë.
E shihni këtë si një tentativë për të censuruar median?
Nuk dua të jem negativ në vlerësimet e mia, sepse jam i prirur që me konstruktivitet ne të ecim përpara dhe të kemi ligjin e duhur, pastaj motivet apo arsyet nuk janë as qasja ime në politikë. Për mua e rëndësishme është produkti. Pra të kemi një ligj të pastër që nuk krijon asnjë lloj shqetësimi, në mënyrë të veçantë për ushtrimin e lirive themelore, siç është liria e shprehjes.
“Zgjedhjet në Dibër janë lokale dhe ashtu duhen trajtuar” Ndalemi te zgjedhjet në Bashkinë e Dibrës. Kandidatura e Muharrem Ramës është një zgjedhje konsensuale e dalë nga kjo mazhorancë?
Sigurisht është një kandidaturë që mbështetet politikisht për ato zgjedhje lokale që zhvillohen në Dibër. Zgjedhje aksidentale mund të konsiderohen pasi kështu u prodhuan dhe besoj që ajo marrëveshje që ekziston mes PS-së dhe LSI-së mes degëve tona lokale do të aplikohet sigurisht e korrektesë dhe do të ndjekë atë problematikë për t’i kryer dhe zgjedhjet që mbahen atje.
Si i shikoni zgjedhjet atje?
Realitete lokale, unë e kuptova që vera ishte me probleme, kërkonte patjetër evenimente, por janë zgjedhje lokale dhe duhet të trajtohen si të tilla. Gjithmonë ngatërrimi i gjërave të kufizuara të pjesshme brenda një komunitetit të caktuar me problemet e mëdha kombëtare të vendit besoj që është një qasje e gabuar. Kemi disa çështje të mëdha për të ndjekur, reforma në drejtësi është një prioritet madhor, reformat në fushën e qeverisjes. Zgjedhjet janë atje, janë një realitet, mund të ndodhin edhe diku gjetkë, sepse kjo është dinamika. T’i trajtojmë si të tilla dhe të shpenzojmë aq energji sa meritojnë një palë zgjedhje lokale.
Do të doja të ndalesha për një moment te këto zgjedhje. Edhe përfaqësuesit e opozitës i kam pyetur a e shohin ata si një test këto zgjedhje. Vetë mazhoranca a e sheh si një lloj testi për të testuar opinion publik se si e ka drejtuar vendin?
Për opozitën është një test, për mazhorancën nuk është një test. Janë zgjedhje lokale, kushdo që përpiqet ta trajtojë si test është në të drejtën e tij ta bëjë këtë. Por nuk mund ta kthehem dot një problem lokal në një problem kombëtar. Është një sfidë e humbur.
Bashkëpunimi në zgjedhjet e pjesshme në Dibër do të përcaktojë edhe koalicionin e ardhshëm qeverisës PS-LSI?
E thashë edhe një herë tjetër, pavarësisht nga breshëria e pyetjeve për zgjedhjet e Dibrës, është në problem i vogël dhe i kufizuar atje. Duhet të zgjedhim një drejtues të ri të pushtetit vendor atje. Do të kryhet kjo detyrë. Për ato zgjedhje unë kam vetëm një merak të themi. Është një test që zgjedhjet atje të jenë sa më korrekte.
“Shumica, reflektim të rëndësishëm për vërejtjet e Partisë Demokratike” Ndalemi te Vetting-u. Ju jeni anëtar i Komisionit për Reformën në Drejtësi, a mendoni se mund të arrihet konsensusi me Partinë Demokratike për këtë projektligj?
Unë e shikoj me optimizëm dhe këtë çështje dhe nuk e shikoj që kemi krizë konsensusi për Vettingun pasi korniza se ku qëndron Vetting-u janë përcaktuar në Kushtetutën e vendit, tashmë të ndryshuar. Ai ka qenë momenti kyç, ai ka qenë momenti delikat për të gjetur mirëkuptimin. Ligji zbërthen në detaje më të imta elementët thelbësorë që ndodhen në Kushtetutën e vendit. Ndaj konsensusi i realizuar atje ka qenë një konsensus i vështirë. Këtu bëhet fjalë për një mirëkuptim lidhur me përcaktimet dhe me formulime.
Për mua kemi një konsensus të qartë për Vetting-un, kemi disa elementë të cilët saktësohen po dhe asistenca ndërkombëtare sigurisht është e dobishme. Unë kam parë një reflektim të rëndësishëm edhe përsa i takon vërejtjeve të Partisë Demokratike. Shumë vërejtje të PD-së që kishin të bënin me ligjin kanë gjetur reflektim dhe EURALIUS-i e ka paraqitur me shkrim. Ka disa momente të cilat janë ta paprekshme siç është roli i Misionit Ndërkombëtar të Monitorimit, roli i institucioneve të tjera si ILDKPKI apo të tjera të cilat tashmë janë përcaktuar mirë dhe raporti i tyre me ligjin e Vetting-ut, dhe përgjigja e EURALIUS- it besoj se ka qenë një përgjigje e bazuar dhe e argumentuar. Jemi në kufijtë e një mirëkuptimi të arritshëm pa probleme.
