Presidenti i zgjedhur të Republikës së Shqipërisë flet për vitet e shkollës, hyrjen në politikë, marrëdhëniet me Ramën e Berishën dhe zgjidhjen e krizës politike
Ju i takoni atij grupimi presidentësh që vijnë në një moshë të re. Jeni 48 vjeç President i Republikës, ndërkohë jeni një nga politikat më të gjatë që nga vitit 1991, keni qenë pjesëmarrës në takimin me studentët me Ramiz Alinë në vitin 1990. Por përpara kësaj keni patuar një jetë interesante. Thatë në fjalimin që keni mbajtur në Parlament, se ëndërronit që të bëheshit pedagog në universitet. Nga ju vinte kjo ëndërr?
“Natyrisht që në atë kohë, sepse jemi bashkëmoshatarë, ishte e vështirë që të mendoje apo të besoje që në vitin 1988, kur unë kam filluar studimet në Fakultetin e Ekonomisë, të bëheshe Ministër, të bëheshe Kryeministër, të bëheshe Deputet apo…”.
Por ju kishit një profil më sportiv, merreshit me peshëngritje. Dukej sikur kishit një profil që shkonte drejt këtij drejtimi se sa drejt pedagogut, njeriut të librave dhe të letrave…
“Në atë kohë isha fokusuar në këtë linjë për t’u bërë pedagog në Fakultetin e Ekonomisë”.
Siç e referuat, me sa kuptova kishit ëndërr t’i ngjanit Anastas Angjelit në atë kohë?
“E thashë pikërisht se ai ka qenë pedagogu im. Gjithashtu, më jepte lëndën “Financë” dhe e dinte këtë gjë, që unë isha shumë i investuar për të realizuar këtë dëshirë apo këtë ëndërr, sepse po të kthehemi në atë kohë në vitin 1988, në radhë të parë, ishte e rëndësishme të bëje shkollën e lartë. E dyta, ishte që të filloje punë në Tiranë. Motra ime mbaroi shkëlqyeshëm për “Anglisht” dhe u caktua në një fshat shumë të largët, jo se ishte problemi pse do të shkonte atje, sepse ishin të shumtë të gjithë ata që shkonin dhe shërbenin në profesione të ndryshime në zona të ndryshme, por ishte një zonë kaq e largët dhe familja gjithmonë ishte e shqetësuar. Kështu që ishte gjë e madhe të bëheshe pedagog në Fakultetin e Ekonomisë në Tiranë”.
Megjithatë, të paktën, nëse sheh jetëshkrimin tuaj tregon që ju keni pasur ambicie që në atë kohë. Thuhet se në vitin e dytë të fakultetit keni qenë Sekretar Rinie?
“Që në vitin e parë kam qenë Sekretar i Rinisë i “Ekonomisë Politike” të katër viteve bashkë”.
Tregohet që keni qenë ambicioz që në vitin e parë, tentoni të kishit në karrierë paralele me atë të pedagogut?
“Gjithmonë kam qenë. Edhe në shkollë të mesme kam qenë komandant në zbor. Isha komandant i togës. Kisha një aftësi për të drejtuar”.
Nga ju vinte kjo?
“Nuk e di, ndoshta është diçka që vjen nga brenda”.
Sipas jetëshkrimit ju keni lindur në Çepan të Skraparit. Ju e përmendët edhe në fjalimin përshëndetës në zgjedhjen si Presidentit i Republikë, në vitin 1969…
“Unë kam lindur në 24 mars të vitit 1969 edhe për kuriozitetin tuaj, gjyshi im donte të ma vinte emrin Novruz, pasi përkonte me festën e Sulltan Novruzit dhe duke qenë zonë bektashiane, kjo ishte një gjë shumë normale për ta menduar”.
Dhe pse nuk jua vuri?
“Sepse mamaja ime rezistoi shumë”.
Ju lindët në Çepan të Skraparit, ndërkohë që babai juaj punonte në Tiranë dhe u transferua e gjithë familja në Tiranë, në çfarë moshe?
“Babai im punonte në Tiranë përpara se sa unë të lindja, por ngaqë nuk kishin shtëpi, siç e keni parasysh atë kohë, do të kem qenë 2 vjeç”.
Ju jeni transferuar në Tiranë në moshën 2-vjeçare dhe jeni shkolluar në disa prej shkollave më të mira të Tiranës…
“Kopshti i parë ka qenë te Pazari i Ri, aty ku hëngrëm darkë para disa ditësh me Kryetarin e Bashkisë së Tiranës dhe z. Rama. Kishte ndryshuar në mënyrë të jashtëzakonshme, kisha koha pa shkuar atje. E dyta te shkolla “Hoxha Tahsim” ka qenë një kopsht tjetër dhe pastaj kalova te “Kongresi i Lushnjes”, shkolla “Fan Noli”, gjimnazi “Sami Frashëri”.”
Ju keni ndjekur gjithë zinxhirin tuaj të shkollimit në Tiranë. Si shpjegohet që vazhdimisht ju shohin si skraparlli dhe si shpjegohet që dhe ju vetë theksoni më shumë këtë pjesë tuajën?
“Së pari, vajza ime 12 vjeçe, po ta pyesësh se nga je, thotë se jam nga Skrapari dhe e thotë me një krenari të madhe, pavarësisht se ka lindur në Tiranë. Njeriu është produkt i historisë, edukimit përmes shkollës, librave, aktiviteteve të ndryshme kulturore, apo përmes gjyshërve, të afërmve, kështu që një traditë, një histori ka atë ndikimin e vet në identitetin e dikujt”.
Ekonomikun jua caktuan apo e zgjodhët vetë?
“Të them të drejtën e zgjodha vetë, për arsye se kisha vetëm një problem, nuk doja inxhinieri mekanike. Kisha një fobi nga vizatimi teknik. Ka qenë një lëndë që e kisha shumë problem. Në lëndët e tjera kam qenë shumë mirë”.
E kishit mesataren për ekonomikun?
“Mesataren e kisha shumë të lartë. U futa në ekonomi politike, që ishte një degë që kishte profesorët më të mirë në atë kohë, më me eksperiencë”.
Kur filluat ta kuptonit që jetonim në një sistem absurd?
“Që Shqipëria kishte probleme e kam kuptuar për herë të parë nga Muharrem Berisha. Sepse unë mendoja që isha një fëmijë i rritur në kushte të mira dhe kisha një lloj dashurie për sistemin në atë kohë. I pari që më ka folur ishte Muharrem Berisha dhe ato dy vite në peshëngritje më mësuan shumë gjëra. Aty flisnin hapur për problemet që kishte Shqipëria dhe që jashtë ishte mirë”.
Në vitet ’87-’88 ju shkuat në Fakultetin Ekonomik në një kohë kur situata po rëndohej, gjithë lindja po ndryshonte… Cila ishte atmosfera në universitet në atë kohë, në vitet ‘80?
“Pas vitit ’89, filloi situata të lëvizte pas vrasjes së Çausheskut. Mbaj mend atëherë që kur u ekzekutua Çaushesku, Anastas Angjeli erdhi në klasë dhe duke diskutuar për Rumaninë, ai tha që: ‘Mirë ia bënë atij, se e kishte bërë baltë edhe ai…”, dhe ishte mjaft interesante të flitej në atë mënyrë. Ose ishte një profesor tjetër, i cili tregonte batuta që tregonin qartë që sistemi socialist ishte në buzë të greminës. Mirëpo këto ishin shumë të guximshme për atë kohë, pra kishte filluar një lloj ‘shthurjeje’ le të themi e liberalizimit. Kuptohej edhe Enver Hoxha kishte vdekur dhe disa teza, po themi, pak si më të moderuara ishin hedhur. Por për mua, që pata fatin të kisha disa pedagogë, të cilët për fat të keq nuk jetojnë, por që unë u jam shumë mirënjohës për vëmendjen që kanë kushtuar, edhe ndaj meje personalisht. Por po të dëgjoje, po të mbaje shënim dhe po të thelloheshim në ato që thoshte profesor Hekuran Mara, që jepte Socializmin, ti e kuptoje që ishte një sistem që kishte mbaruar”.
Në vitin 1990 ju ishit student i vitit të fundit të Ekonomikut dhe në fillimin e protestave të studentëve u bëtë aktiv dhe morët pjesë në takimin e studentëve me Ramiz Alinë. Si shpjegohet që një djalë që vinte nga një familje komuniste befas gjendet në një grupim që shkon për të takuar Presidentin dhe për t’i kërkuar pluralizëm politik?
“Nuk mendoj se ishte e rastësishme, ka qenë gjithçka graduale. Me ekzekutimin e Çausheskut në Rumani të gjithë po kuptonin, që diçka po ndryshonte. Në Shqipëri kishte filluar një proces, i cili të provokonte ide për ndryshime dhe që pranonte që gjërat nuk ishin mirë. Pastaj kemi ambasadat”.
A është e vërtetë që edhe ju keni dashur të ikni me Ambasadat?
“Po është e vërtetë, sepse një shoku im i ngushtë u fut në ambasada, tek ajo Gjermane. Por unë kisha dy probleme, e para ishte problemi i shkollës që e kisha diçka shumë të rëndësishme dhe e dyta ishte babai, sepse jam i bindur që nuk do ta përballonte dot një gjë të tillë. Ishin shumë arsye, por shkollën e kisha prioritet”.
E mbani mend takimin me Ramiz Alinë?
“Po si s’e mbaj mend?! Është një gjë që ndodh një herë në 500 vjet. Dita e pluralizmit”.
E dinit që ishte marrë vendimi për pluralizmi?
“Jo, ne nuk e dinim”.
Kishit frikë kur shkuat atje?
“Padyshim që frikë kishim, por një garanci ishte që z. Gjinushi me z. Bashkurti ishim me ne. Ishin në autobus. Ishte si një lloj garancie. Frika ishte në një farë mënyrë, por kishim hyrë në atë rrugë”.
Kur u bëtë me PS, kush ka qenë shtysa?
“Kjo gjë ka ndodhur në fillim të dhjetorit të vitit 1991, sepse në 15 janar u bë takimi kombëtar i FRESSH-it në Pallatin e Kongreseve që habiti të gjithë Shqipërinë se si mund të kishte kaq të rinj me PS. Sepse në selinë e PS në atë kohë hynin nga mosha 60 vjeç e lart. Sepse ata që donin të bënin karrierë shkonin tek PD-ja…”.
Ishte edhe me të drejtën PD-ja në atë kohë, sepse ishte një forcë opozitare që do të transformonte vendin?
“Ti e di që sa herë ka pasur të drejtë, unë i kam dhënë të drejtë. Nuk kam asnjë kompleks dhe shqetësim të tillë. Këto mund t’i kishim në atë kohë, por pas gjithë kësaj përvoje mund të jemi më të çliruar nga kjo lloj kompleksi. Unë jam angazhuar atje, jo se doja të merresha me politikë. Mund të them që edhe në vitin 1992 kur u zgjodha deputet nuk doja të bëhesha deputet”.
Po në PS kush ju afroi?
“Pasi vazhdova fakultetin, pra PD-ja vazhdoi rrugën e saj. Unë mund të them se ajo që nuk më pëlqeu te PD ishte një ndjenjë revanshiste, që në fillim e që më largonte pak. Sot kushdo i mirëkupton, sepse ishte një tension i krijuar për 50 vjet. Shumë njerëz të persekutuar padrejtësisht, njerëz të pakënaqur nga situata ekonomike dhe njerëzit donin të përfitonin nga rrëmuja për arsyet e tyre. Ishte një situatë tjetër. Pastaj ato që më larguan nga PD-ja ishin qëndrimi i saj për Luftën Antifashiste Nacional Çlirimtare. Familja ime është një familje shumë e lidhur me Luftën Antifashiste. Si nga ana e babait, ku shtëpia e gjyshit ka qenë një nga spitalet kryesore partizane, xhaxhai partizan e shumë e shumë të tjerë”.
Po në FRESSH kush ju ftoi?
“Në FRESSH rolin kryesor e pati Sherif Bundo, i cili ishte pedagog në Fakultetin e Ekonomisë dhe Thoma Gëllçi, sepse Sherifi me Thomain kishin lidhje dhe jetonin në konviktet e Qytetit “Studenti”. Por nuk është se ishte thjeshtë kjo. Unë krijova një distancim nga PD-ja dhe njëkohësisht nuk më pëlqente që të gjithë po kalonin me PD dhe pata një ndjenjë si sfidë…”.
Për të vendosur një lloj balance?
“Një lloj balance. Kjo ndoshta ka qenë më shumë, por kurrsesi për t’u marrë me politikë dhe asnjëherë për t’u bërë deputet, sepse unë edhe pse isha ende deputet dhe kisha vetëm një qëllim për të mbaruar studimet në Shqipëri dhe të shkoja jashtë”.
Është e vërtetë që donit të shkonit të studionit në Rusi?
“Jo, nuk është e vërteta kështu. E vërteta është që unë doja të shkoja jashtë edhe unë rrija tërë kohën me Dritëroin në parlament. Dhe tërë kohën rrinim bashkë ishte mënyra më e mirë për të rënë në sy, jo vetëm me Dritëroin, por edhe për të mësuar. Kështu që i them edhe Dritëroit një ditë vjen ambasadori hungarez. Unë po bëja aplikime”.
Ka qenë dhe Fondacioni “Soros” atëherë që jepte bursa. Mund të ishe drejtuar edhe atyre?
“Ta kisha ditur, do kisha vajtur patjetër. Vetëm doja të ikja jashtë në ato kohë dhe bëj disa aplikime dhe i them ambasadorit Hungarez. Hungaria ishte gjë e jashtëzakonshme në atë kohë. Ishte një vend mjaft i rëndësishëm”.
Dhe çfarë ju tha ambasadori?
“Ai më tha, që ti mor djalë ke vetëm një problem që je socialist. Edhe unë i them Dritëroit për bisedën me ambasadorin. Ai më kthehet: e di çfarë ke ti mor djalë, meqë e ke kaq merak shkojmë tek ambasadori rus. Kishte raport shumë të mirë në atë kohë dhe shkojmë ne atje. Na priti shumë mirë dhe na dha disa variante”.
Dhe ishe gati që të shkoje në Rusi për shkollim?
“Unë isha gati. Doja ta provoja diçka jashtë”.
Megjithëse ishe deputet?
“Nuk më hynte në sy puna e deputetit. Ai na dha disa variante. U tregua shumë i sjellshëm, i disponueshëm e shumë pozitiv, por pastaj ndodhi Poliçani dhe Poliçani ndryshoi komplet historinë”.
Ndërkohë ju në politikë keni njohur bashkëshorten tuaj. Kur ka ndodhur?
“Kjo ka ndodhur para se të bëhej takimi i Eurosocialistëve në vitin 1991. Kjo ka ndodhur në zyrën e Musa Ulqinit dhe Monika më ra në sy, sepse ishim mbledhur një grup studentësh dhe Monika ishte më e vogla, 17 vjeç. Disa ishin nga Universiteti Bujqësor, disa nga Universiteti i Tiranës dhe ishte ideja, se sa sjell ti e sa sjell unë, sepse ishte një problem i madh për të mbushur sallën, ngaqë nuk ishte e lehtë. Dikush thoshte unë sjell 50, dikush 30 e dikush 20, e dikush mbante shënim. Kurse ajo tha unë sjell 300. Kur ajo tha 300 thashë, se ç‘po thotë kjo, se si do i sjellë 300 vetë. Edhe i solli. Organizoi lënien shkollën “Petro Nini Luarasi” atë ditë që bëhej mitingu në Pallatin e Kongreseve, dhe të gjithë nxënësit lanë mësimin dhe erdhën në takimin e rinisë eurosocialiste”.
Kur e keni njohur për herë të parë Fatos Nanon dhe si kanë qenë marrëdhëniet tuaja me të deri në vitin 1993?
“Fatos Nanon nuk është se e kam takuar, por e kam ndeshur në takimet që bëheshin në fillim të shtatorit të vitit 1990 që vinin si të deleguar”.
Kur ishte pedagog?
“Ishte pedagog, por ishte dhe i deleguar nga Komiteti Qendror. Vinte vazhdimisht tek fakulteti, por nuk kisha ndonjë njohje me të. Por sigurisht ne për të krijuam një farë simpatie në kuptimin që vinte një Kryeministër me gjuhë të huaja në raport me ata të mëparshmit që dukeshin shumë jashtë kohe”.
Fatos Nano ishte një botë krejt tjetër në raport me drejtuesit komunistë, pra ishte krejtësisht një botë tjetër.
“Patjetër që krijoi një frymë krejt tjetër”.
U zhgënjyet kur e njohët si kryetar partie?
“Unë mendoj se Fatos Nano ka vlera dhe kontribute të padiskutueshme në politikën shqiptare. Edhe si kryetar partie ai ka pasur një rol të rëndësishëm në hapjen dhe demokratizimin e Partisë Socialiste”.
Dhe ka sakrifikuar në një moment që Partia Socialiste të mbijetonte?
“Patjetër që ka sakrifikuar. Ai, familja e tij, në mënyrë të padiskutueshme. Edhe më pas padyshim që ka meritat e tij të veçanta. Po të kishte menaxhuar pak më mirë ato aftësi të tij, sepse kishte shumë aftësi të mira”.
Çfarë marrëdhëniesh keni me të tani?
“Nuk është se kemi ndonjë raport”.
Meqë sot Nano nuk është kaq aktiv në jetën politike si do ta vlerësoje si politikan? Ka mbetur akoma ajo mëria e përplasjeve tuaj në vitet 2004-2005?
“Nuk është çështje mërish. Sepse po të jetë për mëri unë me Edi Ramën nuk do të kishim bërë kurrë koalicion. Raportet mia me Nanon nuk kanë qenë kaq dramatike, le të themi. Natyrisht kanë qenë marrëdhënie jo të lehta, por unë mendoj se kanë qenë marrëdhënie që kanë pasur vlerën e tyre edhe për Partinë Socialiste”.
Po Berishën kur e keni njohur?
“Berishën e kam njohur nga televizori. Më pa,s shumë vonë kemi pasur mundësi për t‘u njohur. Kemi qenë një herë me Pandin që kërkuam të na priste në takim një delegacion nga Danimarka, por nuk kemi pasur ndonjë raport. Me Meksin kishim raporte, me Tritan Sheun po ashtu, por me Berishën ishte më i vështirë, sepse edhe raporti politik ishte shumë më i egër atëherë”.
Pasi bashkëqeverisët katër vjet me Berishën në vitet 2009-2013, çfarë mendimi ruani për të?
“Mendimin për sa i takonit bashkëpunimit në qeverisje e kam shumë të mirë. Këtë ua kam thënë të gjithëve, me Berishën po re dakord për një gjë duhet të jesh i qetë se ajo gjë nuk ka nevojë ta diskutosh për herë të dytë. Po nuk re dakord pastaj, është tjetër gjë”.
Kur e keni njohur Edi Ramën dhe në çfarë rrethanash?
“Hera e parë besoj ka qenë kur Edi ka qenë basketbollist, sepse basketbollistët e Dinamos, profesor Feti Borova i sillte te palestra ku bënim shtangë ne dhe bënin stërvitje. Aty besoj ka qenë si kontakt i parë. Besoj ka qenë viti 1988-89, por nuk është se kishim shoqëri. Këtu është si njohje e pare”.
Më pas ju jeni ritakuar sërish kur keni qenë anëtarë kabineti në vitin 1998?
“Aty është njohja më e afërt, ndoshta edhe gjatë kohës së opozitës mund të ketë qëlluar, por jo ndonjë njohje e veçantë”.
Ka një lloj mosdurimi tuaj të Ramës? Duket sikur nuk e duroni dot herë pas here ju Ramën?
“Së pari kjo nuk qëndron në rastin tim, besoj edhe në rastin e tij, sepse unë kam qenë përkrahësi kryesor për t’u bërë ai Kryetari i Bashkisë së Tiranës. E dyta kam qenë mbështetësi kryesor, pasi u bë Kryetar Bashkie për ta mbështetur me fonde të jashtëzakonshme për Tiranën. Së treti kur ka qenë Ministër Kulture, kam qenë mbrojtësi kryesor kur donin ta shkarkonin dhe ka qenë një konflikt i madh me Nanon, etj. Kështu që gjithmonë e kam mbështetur, e kam përkrahur dhe i kam dhënë mundësi që të tregoj aftësitë e tij për arsye edhe të rrethanave ndryshme. Dikur e kam bërë me dëshirë. Ndonjëherë e kam bërë edhe pa dëshirë, por e kam bërë, sepse jam një politikan profesionist që duhet të respektojë rregullat e politikës, duhet të respektojë vullnetin e qytetarëve shqiptar”.
Si do të shkojë dhe a mendoni ju që do të ketë zgjedhje pa Partinë Demokratike në vend?
“Asnjëherë nuk më ka shkuar në mendje kjo gjë dhe çdo ditë kam punuar dhe do të punoj dhe do të përpiqem, nuk e di ç’mund të bej që kjo gjë të mos ndodhë. Ju e dini, qëndrimet e mia kanë qenë mjaft të forta, që nga ideja e qeverisë së besimit, që nga ideja që LSI është gati të lerë postin e Kryetarit të Kuvendit, që nga pozicionet e ministrave të LSI-së që ne i dorëzojmë për një zgjidhje politike, dhe shumë mesazhe të tjera: që nga thirrja e Partisë Popullore Evropiane ku është anëtare Partia Demokratike për të ndihmuar në këtë dialog. Ky dialog nuk ndodhi. Unë thashë qeveri besimi, por nuk ndodhi as dialogu asgjë tjetër. Edhe sot nuk kemi një dialog, kemi një komunikim me palë të treta. Padyshim që Partia Demokratike duhet të marrë pjesë në zgjedhje, opozita duhet të marrë pjesë në zgjedhje, por edhe duhet luftuar për standardet e zgjedhjeve. Unë nuk po them që kjo mazhorancë synon të bëjë zgjedhje ideale…”.
Afatet po digjen z. Meta…
“Jam shumë dakord. Por duhet të bëjë çdo përpjekje dhe vetë opozita për të hyrë në këtë proces, për të marrë disa garanci të rëndësishme, por edhe për të luftuar për disa të drejta të rëndësishme. Unë kam një pyetje për ju: Në rast se LSI në vitin 2008, kur u bë Kodi nga dy partitë e mëdha brenda 24-orëshit – u bë vetëm për të eliminuar LSI-në, jo thjesht LSI-në si LSI, por një force të re që ndryshe nga të tjerat mund të vazhdonte procesin e rritjes dhe ta ndryshonte situatën politike në vend- në qoftë se LSI, pasi bëri grevën e urisë e pasi bëri çdo gjë do të kishte bojkotuar, çfarë do të kishte ndodhur? Do të ishte shuar si forcë politike. Ecim në situatën konkrete. PD mund të jetë në të drejtën e saj dhe unë i kam dhënë të drejtë të hapur për dekriminalizimin, për blerjen e votës, për kanabizimin, për çdo gjë, por, edhe do të hysh në një proces, edhe do të luftosh. Nëse ke mendimin që komisionerët e tu të gjithë shiten, sepse i blen tjetri, nëse ke mendimin se ti nuk dokumenton dot asnjë parregullsi…”.
Nëse zgjedhjet do të zhvillohen në 18 qershor, megjithëse z. Basha ka thënë që nuk do të zhvillohen zgjedhje, në shtator ju do të jeni president i një vendi që do të shkoni në parlament, ku minimalisht një e treta e popullsisë së vendit nuk është paraqitur në votime dhe ku salla është plotësisht njëngjyrëshe.
“Nuk e dëshiroj këtë gjë”.
A do ishte shumë mbrapa për vendin pas 27 vjetësh.
“Patjetër që është shumë mbrapa, nuk e dëshiroj këtë gjë. Një nga arsyet që unë e pranova në rrethanat që u krijuan postin e Presidentit, sepse kjo nuk ka qenë, pavarësisht se çfarë është thënë dhe çfarë thuhet, ky nuk ka qenë as plani im dhe as projekti i LSI-së”.
Ka qenë pjesë e marrëveshjes me Ramën thuhet…
“E para, marrëveshja është që PS dhe LSI do ta zgjidhnin presidentin me konsensus, qe kur është bërë marrëveshja në Shkodër dhe kjo natyrisht që nënkuptonte që Presidenti do të ishte dikush nga njëra ose nga tjera. Normalisht nga LSI ose me konsensusin e LSI. Por PS nuk i kishte 71 mandate, sepse po ti kishte 71 mandate, kishte gjithë legjitimitetin që të thoshte edhe Presidenti edhe Kryeministri më takon mua, etj. Dhe gjithmonë PS ka qenë e hapur që këtë post ta marri LSI dhe Ilir Meta. Ne nuk kemi qenë dakord për variantin e fundit sepse qëllimi im ka qenë për të drejtuar këtë fushatë të LSI”.
Kështu më jeni përgjigjur edhe para një viti që unë do të jem në fushatë, si Kryetar i LSI?
“Vijmë në një situatë të tillë sepse është hera e parë që momenti i zgjedhjes së Presidentit përkon me zgjedhjet e përgjithshme. Dhe është një moment shumë delikat. Dhe për herë jemi në një situatë ku opozita vë disa kushte ose përndryshe unë nuk hynë në zgjedhje. Dhe ndodhin dy procese në të njëjtën kohë. Procedurat kushtetuese janë të pashmangshme për të filluar dhe filluam me djegien e raundeve. Dhe në këto kushte unë kam insistuar që në fillim, që Presidentin ta ofrojmë si një mundësi për të qenë pjesë e një pakete bashkë me zgjedhjet. Pra, për t’i dhënë një lloj mirëbesimi opozitës. Dhe ky ka qenë insistimi im kryesor, si kryetar i LSI me idenë që Presidentin ta marri opozita, s’ka asnjë problem. Le të paraqesin dy-tre kandidatura. Kush është kandidatura më e pranueshme edhe për Partinë Socialiste, mund të jetë President i vendit dhe kjo të jepet në mënyrë të tillë që të rrisë besimin përveç elementëve të tjerë”.
Nuk ishte dakord Partia Socialiste?
“Sigurisht, që PS nuk ishte dakord me këtë. PS ishte që ta zgjedhim bashkë. Na takon ne, siç është e vërteta. Dhe LSI dhe këtë pozicion do ta marrësh ti normalisht”.
Dhe ju e pranuat?
“Jo, unë thashë ky pozicion do të vendoset pjesë e paketës me opozitën. Për një, dy, tre, katër arsye. Plus që unë nuk kisha asnjë dëshirë. As tani sepse ishim përgatitur për zgjedhjet e 18 qershorit, por as në një të ardhme që të zgjidhesha në një parlament, ku nuk është opozita. Nuk e kam pasur asnjëherë këtë dëshirë. Kështu që vijmë në këtë situatë, ku bëj çdo përpjekje, i bëj kërkesë zyrtare PPE, ku vijnë përfaqësuesit e PPE, ku dorëzohet një projekt për të dy palët. Pranohet, ku më pas falë insistimit tim, në mënyrë të veçantë, pothuajse u pranua shtyrja e zgjedhjeve me një muaj. Pranohet që të përzgjidhet në mënyrë konsensuale katër ministra në katër ministri, që opozita mendon që mund të ndërhyhet. Edhe shumë element të tjerë. Të jepet Kryetari KQZ. Të jepet e drejta për të propozuar Avokatin e Popullit, siç ja dha dhe PD”.
Pse jo me një qeveri teknike, me një Kryeministër të propozuar nga mazhoranca, të aprovuar në opozitë? Të fusësh vendin në një shkatërrim për 45 ditë?
“Ky nuk është një moment që mund ta zgjidh unë. Ky është një moment, i cili kërkon edhe një racionalistet politik nga të gjithë. Që do të thotë, në qoftë se z. Rama jepte këtë zgjidhje, patjetër unë do ta duartrokisja fort. Por në momentin që situata kthehet edhe nga opozita në diçka personale edhe unë e kam të vështirë, po flasim në pozicionin e mëparshëm, si Kryetar i LSI, që të imponojë diçka që normalisht nuk është se është legjitime. Se ose duhet të bësh votat për të shkarkuar Kryeministrin dhe pastaj mund mos hyj ai në zgjedhje, ose do dalësh të bashkosh njerëzit për të protestuar përsëri, gjë që nuk i shërben stabilitetit të vendit. Dhe të vijmë tek Presidenti. Në rast se ne nuk do të kishim bërë këtë zgjidhje ditën e premte, situata mund të ishte e tillë që ose PS do detyrohet të vendoste një President që mendonte ajo”.
I kishte votat?
“Edhe po të mos i kishte, votat i bënte. Nuk është ndonjë problem i madh, nuk është ky problemi. Por problemi i legjitimitetit do të ishte, se si u bënë votat. Ose do të konsumoheshin edhe ato dy raunde dhe do të shkonim në zgjedhje të parakohshme që do ta bënte edhe më të vështirë situatën në vend. Kështu që në këto rrethana, në këto kushte mendoj që ky veprim që unë bëra ishte një investim për stabilitetin dhe për demokracinë në vend për 5 vitet që vijnë. Cili do të jetë efekti i tij? Këtë do ta shohim. Angazhimi im do të jetë maksimal në shërbim të këtyre dy elementëve, stabilitetit dhe demokracisë. Sepse unë jam për stabilitet po jo për stabilitet pa demokraci. Jam për demokraci, por jo për kauzë që na çon në destabilitet”.
A e kuptoni që vendi është pranë katastrofës?
“Për këtë arsye kam qenë i hapur të bëj çdo gjë dhe nuk dua t’u kthehem historive pse unë dhashë dorëheqjen si kryeministër sepse besoj se ju e dini dhe nuk kemi pse të marrim shumë kohë. Unë jam gati të bëj çdo investim që mund të bëhet për këtë çështje por duhet që të gjithë të tregojnë vullnetin e tyre”.
A do të mbijetojë LSI ja pa ju?
“Mund ta them shumë sinqerisht? LSI pa mua do të shpërthejë në kuptimin e mirë të fjalës. Për dy arsye. E para LSI ka qenë partia që është ndeshur me dallgët më të egra të politikës shqiptare që mund të ndeshet një forcë e re dhe ka mbijetuar me sukses. Ka qenë gjithmonë faktor stabiliteti, ka ndihmuar proceset integruese të vendit. Ajo që është më e rëndësishme është se sot ndryshe nga 2005, 2009, ndryshe edhe nga 2013, LSI-ja ka një mbështetje të jashtëzakonshme nga rinia e Shqipërisë, ka një organizatë të jashtëzakonshme model dhe gjithë fuqia e saj vjen nga rinia nuk vjen nga qenia në pushtet. Madje qenia në pushtet ndonjëherë është një problem për LSI”.
Ka shumë veta që mendojnë që kjo është fitorja më e madhe e Ramës sepse ju nxori në një pension politik duke ju çuar si president i vendit.
“Ai duhet të kuptojë që unë këtë investim nuk e bëj as për z. Rama, as për Zotin Meta. Unë mendoj se ky është një investim dhe që është në interes të vendit. Në interes afatgjatë. Ndoshta nuk mund të jap ndonjë kontribut të veçantë në ditët që vijnë. Në fakt unë nuk jam president. Unë do të jem president më 24 korrik. Unë shpresoj dhe do të doja të bashkëpunonim edhe me presidentin Nishani me të cilin kemi një marrëdhënie shumë të mirë dhe i cili është padyshim afër partisë Demokratike për shkak të background në raport të besueshmërisë që të bëjmë çdo gjë që mund të bëjmë në orët, në ditët që vijnë”.
A ka më kohë?
“Unë besoj gjithnjë ka kohë kur ka vullnet. Nëse nuk ka pretekst sepse kështu ne gjithmonë mund të gjejmë pretekst që jo s;ka kohë apo ka kohë më tepri. Vendi ka pësuar një dëm të madh në imazh dhe mund të jetë një dëm më i madh dhe katastrofik në rast se kjo gjë nuk parandalohet. Kështu që duhet të bëjmë çdo gjë në këtë drejtim. Mesazhet e mia gjithmonë kanë qenë edhe kur kam qenë Kryetar i LSI unë i kam dhënë të drejtë opozitës për shumë çështje, kam qenë edhe në konflikt edhe me Kryeministrin Rama, edhe me drejtues të Partisë Socialiste. Edhe gjatë reformës në drejtësi kur kam vënë re se ata kanë patur të drejtë. Dhe këtë e kam bërë hapur”.
