Mentor Kikia: “Shoqërisë sonë i mungon vetëdija qytetare, manipulohet nga politika”

534
Sigal

INTERVISTA/ Flet Kryetari i “Alternativës Civile”, Mentor Kikia: Përpjekja “ACT NOW” në shoqërinë tonë paracivile dhe udhëkryqi fatal i klasës politikës

Zoti Kikia, duke marrë shkak edhe nga kritika e ambasadorit të OSBE-së, për  rolin dhe kontributin e pakët të shoqërisë civile, pyetja është: Kemi shoqëri civile apo individë civilë?

– Ka një perceptim të gabuar që shoqëria civile është komuniteti i  OJF-ve, që sot përbëhet nga një numër shumë i madh. Pra, unë do të përgjigjem pa asnjë ekuivok që ne, jo, nuk kemi dhe nuk jemi një shoqëri civile. Ndërsa komuniteti i OJF-ve nuk e përfaqëson dhe nuk përbën shoqëri civile. Që një shoqëri të jetë civile do të thotë se ajo duhet të jetë e organizuar, duhet të reagojë kur i zënë frymën, kur i shkelin të drejtat dhe kur shikon se punët nuk ecim mirë. Në Shqipëri kjo lloj ndjeshmërie dhe organizimi mungon. Këtu edhe 7 e 8 Marsin, edhe në 1 Maj e madje edhe 1 Qershorin, organizimet publike i bën vetëm politika. Shoqëria vetë është anemike, është krejtësisht pasive. Unë mendoj se ne jemi ende në fazën e popullatës, pa u bërë ende shoqëri. Nga ana tjetër mendoj se ka individë civile, por ata nuk kanë mundur të shndërrohen në faktorë udhëheqës të shoqërisë, në kuptimin e liderit. Ndërsa po t’u referohemi OJF-ve, për shumicën prej tyre do të mendoja pa asnjë ekuivok se janë vrimat e zeza të parave të donatorëve të huaj, të cilët vetë dhe në bashkëpunim me donatorët çojnë dëm miliona euro çdo vit, që në fakt faturohen si ndihmë për Shqipërinë.   Duke qenë në këto kushte, shoqëria jonë nuk mund të jetë aktive, nuk mund të jetë aktor dhe të ushtrojë pushtetin e vet mbi politikën, apo të paktën presionin mbi qeverinë.

– Për ndikimin e pakët të shoqërisë civile në procesin e integrimit, fajësohet vetëm politika?

– Padyshim politika ka pjesën më të madhe të fajit. Ajo është e interesuar katërcipërisht që të mos ketë një shoqëri të organizuar, një shoqëri të mos jetë solide dhe e aftë të dalë në rrugë e të bëhet opozitë. Sepse, është shumë më thjeshtë të qeverisësh në popull të përçarë një popull që nuk organizon dot një demonstrim, vetë, pa ndërhyrjen e politikës. Ndaj dhe politika është kujdesur të mos krijojë mundësi për të tilla organizime. Por ndërkohë është edhe problemi i vetë shoqërisë. Mund të themi se në Shqipëri njerëzit nuk kanë arsye për të organizuar revolucione. Por, ama, ata kanë arsye për të protestuar për shumë çështje, por nuk e bëjnë këtë. Nuk e bëjnë, sepse u mungon vetëdija qytetare njerëzve. Ne jemi një popull, ku shumica e njerëzve thotë: Ajo që mendon ti është e mirë, ajo që po bën ti është e mirë, por unë po qëndroj në kafene e do të shikoj se çdo të bësh ti. Unë personalisht kam tentuar disa herë në lëvizje të tilla dhe kam mbetur shumë i zhgënjyer nga reagimi qytetar. Lëvizja që unë drejtoj, “Alternativa Civile”, organizoi një tubim kundër gjakmarrjes, me portretin në dorë të viktimës të radhës, një vajze 17 vjeçe, Maria. Duhej të tundej i tërë vendi, në fakt u tubuan vetëm 600-700 njerëz. Nesër ne do të organizojmë një protestë kundër korrupsionit në drejtësi.  Ne kemi arsye të pushtojmë rrugët me këtë sistem drejtësie që kemi. Nuk kemi dalë asnjëherë qoftë edhe në tubimin me simbolik kundër korrupsionit. Ne dalim në rrugë ose për të mbështetur Sali Berishën ose Edi Ramën. Ndjehem vërtet i plogështuar kur edhe në Gjeorgji, njerëzit vërshuan rrugëve dhe detyruan një ministër të japë dorëheqjen, vetëm sepse panë një video që tregonte ushtrimin e dhunës në burgje. Më thoni cili shqiptar do të dilte të protestonte në rrugë për një çështje të tillë?

– Përse, reagimi  shoqëror është fare i pakët?

– Sepse që të ketë reagim duhet të ketë organizim. Politika me shoqëri civile nënkupton disa organizata, të cilët janë ndarë tashmë dukshëm, ca në rozë e ca në blu. Dhe secila palë politike merr mendimin e atyre që mendojnë si ato.

– Mendoni se shoqëria jonë është akoma në fazën e foshnjërisë të emancipimit demokratik, ndaj manipulohet dhe paralizohet roli dhe kontributi i saj?

– Ky është një proces zinxhir. Nëse ne do të kishim një shoqëri më të kulturuar dhe me të emancipuar, padyshim që do të kishim një klasë politike më të emancipuar, pasi në fund të fundit politikanët dalin nga i njëjti mjedis, nuk vijnë nga hapësira. Ne jemi një popull pa traditë demokratike. Kemi një shtet 100- vjeçar, kemi kaluar disa dekada kaotike, pa qeveri stabël, kemi kaluar një monarki të fabrikuar e pa traditë, kaluam një regjim diktatorial dhe kemi një 20- vjeçar që përpiqemi të imitojmë shoqëritë demokratike. Por, demokracia nuk është vetëm ligje të kopjuara dhe parti e shoqata me shumicë. Demokracia në radhë të parë është rregull, disiplinë, është sundim i ligjit, është drejtësi e barabartë për të gjithë. Ne jemi një shoqëri parademokratike. Ne nuk pranojmë dialogun, ne nuk pranojmë mendimin alternativ.

– Edhe pse u desh një iniciativë e ambasadorit amerikan, që të organizojë një nismë “Vepro  tani”, sërish, askush nuk merr iniciativë. Çfarë na mungon?

– “Vepro Tani” apo “ACT NOW” ishte një përpjekje e ambasadorit amerikan për ta nxitur shoqërinë shqiptare të reagojë. Po ju sjell një shembull. Në një lagje në Tiranë, në mes të një parku, dikush po ndërtonte një kompleks lodrash duke dëmtuar disa pemë e duke zënë të paktën 2 mijë metra katrorë vend. Të gjithë e shikonin, të mendonin e mërmërisnin nëpër kafene se kjo është shkatërrim, por askush nuk fliste. Një qytetar dërgoi një mesazh në gazetën që zotëron organizata ime dhe ne e bëmë çështje. Doli se ai nuk kishte leje dhe Kryetari i Bashkisë, Lulzim Basha dha urdhër dhe lodrat u çmontuan brenda dy ditësh. Ja pra çfarë solli reagimi i një qytetari. Ajo që na mungon është iniciativa, na mungon vullneti dhe vendosmëria. Secili mendon se, ç’më duhet mua, apo edhe se: “Ja denoncova, e pastaj, asgjë nuk do të ndodhë”. Megjithatë, nëse aktorët diplomatikë janë të bindur se kjo klasë politikë e ka mbaruar mision in dhe është nevoja e prodhimeve të reja, atëherë duhet të flasin më drejtpërdrejtë.

– Mendoni se politika ka në plan të parë manipulimin e opinionit, që të jetë më e qetë të abuzojë, sikundër ndodh deri tani?

– Politika jonë ka një mision. Njëri kamp ta marrë pushtetin dhe tjetri ta mbajë. Ashtu siç është zhvilluar deri tani loja politike, duket sikur ajo nuk ka lidhje me atë që ndodh në këtë vend dhe me njerëzit që banojnë këtu. Ata janë në një ndeshje që nuk ka fund. Politika është gjithmonë në fushatë. Sapo njëra palë merr pushtetin, që të nesërmen nis fushata për zgjedhjet e tjera. Qeveria do të punojë me mentalitetin e fushatës, duke bërë inaugurime me sens elektoral, duke sulmuar opozitën etj.. Ndërsa opozita që të nesërmen e formimit të qeverisë, do të fillojë me akuza e sulme, me premtime e deklarata, a thua njerëzit do të shkojnë një javë më pas sërish në votime. Mua personalisht me duket se kemi 20 vjet në fushatë elektorale. Ja shikojeni, zgjedhjet janë në Qershor 2013, dhe ne tani jemi në fushatë elektorale. Mediat janë mbushur jo me problemet e njerëzve, por me akuza e kundër akuza, sulme e kundërsulme, takime deputetësh e deklarata zëdhënësesh.

–  A ka ardhur momenti që shqiptarët të votojnë me vetëdije, apo vota do të jetë shprehje e interesave individuale, revoltuese?

– Kjo kohë ka ardhur e ka ikur. Por le të themi se ka ardhur dhe po na pret. Por jam i bindur se shqiptarët tashmë janë ndarë në votime. Ata që janë në marrëdhënie pune me shtetin votojnë partinë në pushtet, ata që janë pushuar nga puna me ndërrimin e pushteteve do të votojnë opozitën, ndërsa ata që nuk lidhen me asnjë prej këtyre grupimeve, përbëjnë zonën gri të abstenuesve, e cila vazhdon e zgjerohet, sa më shumë humbet besimi tek politika. Nëse do të votohet kështu, Sali Berisha do të jetë sërish kryeministër. Por ndodh që në momente të caktuara, kur populli është fryrë deri në grykë me një qeveri që ka, voton në mënyrë të revoltuar kundër dhe ia jep pushtetin atij që ka vënë shishen në radhë, që kësaj radhe i bie të jetë Edi Rama. Kështu erdhi Berisha në 2005. Njerëzit nuk votuan Berishën, por votuan kundër Nanos. Nëse do të ndodhë kështu, Rama do të marrë pushtetin, por nuk do të them se do ta fitojë atë.

 – Sindikatat sot janë të paralizuara, pa ndikim dhe pa një prestigj shoqëror. Kjo, sipas jush, përse ndodh?

– Sindikalizmi është një tjetër tregues i tredhjes së shoqërisë shqiptare. Shqipëria është i vetmi vend, mund ta themi pa frikë, që nuk ka sindikata. Janë ca organizata, por që nuk kanë asnjë lidhje me sindikalizmin. Metamorfoza e sindikatave është ajo tipike një vendi diktatorial. Qeveritë i larguan sindikatat nga punëtorët, i lejuan krerët e tyre të korruptohen, të abuzojnë më pasuritë që trashëguan nga ish -Bashkimet Profesionale dhe i shndërruan në vegla të tyre. Politika i shpërbëhu sindikatat dhe i shndërroi në ca OJQ-ra pa pikën e reputacionit dhe ndikimit në mesin e punëtorëve. Në mënyrë të turpshme ne sot kemi në Shqipëri disa sindikata që janë me qeverinë e disa me opozitën. Kjo është qesharake, pasi sindikata në vetë kuptimin dhe filozofinë e saj e saj është gjithnjë opozitare. Por këtu ka ndodhur edhe më qesharakja, vetë qeveria ka bërë organizimin e sindikatave, kryesisht në arsim e shëndetësi, vetëm e vetëm për t’i kontrolluar këta njerëz.

–  Ish-deputeti Harasani ka thënë: “Në PS është bërë mbizotëruese filozofia e të qëndruarit sa më pranë kryetarit të radhës. Nëse do që të jesh në listë dhe në vend të mirë për deputet, duhet të jesh pranë kryetarit”.  Ky është një realitet politik, apo një mendim personal i tij?

– Ajo që unë di të them është se Partia Socialiste ka qenë partia e vetme demokratike në Shqipëri dhe nga informacionet që unë kam dhe nga ajo që është thënë publikisht nga njerëz brenda kësaj partie, edhe ajo nuk është më demokratike.

– Ajo çfarë bën përshtypje te PS-ja, është se, ndërsa në fillim paraqet një politikë të drejtë, siç ishte kërkesat për ndryshimet kushtetuese, pastaj tërhiqet pa kushte nga kushtet e saj dhe voton. Këtë tërheqje politike, mund ta quajmë kontribut konstruktiv të opozitës në realizimin e prioriteteve të BE-së?

– PS-ja mendoi se, përmes votimit të imuniteteve, do të arrinte të merrte edhe disa kapitale politike të tjera, edhe pse ishte e bindur se imunitetet do t’i votonte, pasi nuk mund ta mbante përsipër barrën e dështimit të kësaj nisme politike dhe një prej kushteve të BE-së. Ato nuk i arriti, ndërsa imunitetet i votoi. Absurdi do të ishte e kundërta. Dhe unë këtë e shikoj si pozitive, pasi partitë në Shqipëri nuk kanë ditur të negociojnë.

– Ambasadori i OSBE-së në Tiranë, ndërsa i quajti të drejta kërkesat e PS-së për ndryshimet kushtetuese, por kërkoi që të miratohet njëherë imuniteti, e më pas të shikohen ato ndryshime kushtetuese, ndërkohë në raportin e tij, bën fjalë për perceptim të ulët të shtetit të së drejtës dhe besim  të pakët te pavarësia e Gjyqësorit. Sipas jush, përse faktori ndërkombëtar në Shqipëri mban dy qëndrime të ndryshme të  prioriteteve të integrimit  në Shqipëri?

– Raporti i OSBE-së është një vlerësim i përgjithshëm dhe për mua shumë realist. Ai i referohet perceptimin në vazhdimësi të opinionit mbi drejtësinë, i cili është edhe më në gjendje të mjerueshme nga ç’thotë raporti i OSBE-së. Unë personalisht mbroj idenë se një drejtësi e korruptuar është fatkeqësia me e madhe për një shtet. Një gjykatës që shet ligjin me para është edhe më i rrezikshëm, sesa një qeveri e tërë e korruptuar. Unë nuk i shikoj si dy qëndrime këto. OSBE i cilëson të drejta kërkesat e opozitës për emërimin e gjykatësve të lartë, por nga ana tjetër vlerëson votimin e imuniteteve si kusht urgjent për çështjen e integrimit. Mbetet për t’u parë që çdo të ndodhë në të ardhmen, pas marrjes ose jo të statusit, lidhur me këto kërkesa.

– Në intervistën për “Telegraf”, zoti Sabit Brokaj, kritikoi drejtpërdrejt PS-në duke thënë: “Në qoftë se opozita nuk qëndron me guxim në kërkesat e saj për të ndërtuar demokracinë, por luhatet, diku nga presioni i Berishës, diku nga presioni i ndërkombëtarëve, kjo tregon se PS-ja në konceptin e saj demokratik, është jo solide”. Sipas jush, sa të drejtë ka zoti Brokaj?

– Mund të ketë vlerësime të ndryshme për rolin e opozitës. Unë mendoj se më shumë se për vendosmëri, opozita duhet të kritikohet për mungesë vizioni. Këtu nuk jemi në një beteje ushtarake dhe secila ushtri ka llogoren e saj dhe më e fortë është ajo që nuk lëshon llogoren. Këtu kemi të bëjmë me një betejë politike dhe opozita duhet ta bindë popullin se ka një alternativë më të mirë qeverisëse, sesa ajo që është tani. Zotësia e opozitës do të tregohet se çfarë do të ofrojë dhe si do t’i bindë njerëzit ta mbështesin.

–  Politika elektorale e PS-së, mbi teorinë e “tokës së djegur” dhe njëkohësisht, premton parajsën, sa ajo të vijë në pushtet,  mos ndoshta është dëshmi e mungesës së vizionit dhe e strategjisë, për të ndërtuar ndryshimin e kërkuar, por plani  i parë është vetëm ardhja në pushtet nga PS-ja?

– Nuk është teori e PS-së kjo. Është e të gjithëve. Historia fillon kur vij unë në pushtet dhe këtë tezë e ka hipotekuar Sali Berisha. E mbani  mend çfarë turpi bëri? Ndryshonte datat e çlirimit, sa herë ndërronin qeveritë. Kanë të njëjtin mentalitet. Opozita thotë se këtu nuk është bërë asgjë, asnjë punë, asnjë arritje, çdo gjë e zezë. Kështu ka qenë gjithmonë, gjithmonë është fshirë dhe ai që vjen në pushtet thotë: Ky është viti zero. Unë them se do të dojë kohë të vijë apo të lindë një klasë politike që të thotë: Këto janë të mira dhe t’i vazhdojmë, këto janë të këqija dhe hajde t’i ndalojmë.

– Ju faleminderit!