Bardhyl Berberi
“Pranë liqenit të palarë, pranë shkollës së panxënë “
Qyteza e ish minatorve ku lulëzon varfëria dhe rriten fëmijë analfabetë…
Janë plot 250 familje me rreth 1000 banorë të cilët jetojnë në kushte shumë të vështira ekonomike .Ata kanë ardhur nga zonat e thella malore dhe jetojnë në kushte skandaloze .Ne shkuam sot tek kjo qytezë dhe morëm prononcimet e tyre të cilët pranuan që të flasin eskluzivisht për gazetën Telegraf …Ata thonë se jetojnë në kushte mizerabël në këto ambiente të adoptuara ku mungon uji I pijshëm ai merret nga galeritë e minierës me tuba të vjetra duke e paguar shumica e banorve të kësaj qyteze të sëmurë me verdhëzën që shtrohen çdo muaj në spitalin infektiv .Banjat janë kolektive dhe në fundin e çdo koridori gjen një banjë të përbashkët për të gjithë katin ku jetojnë më shumë se 30 familje në një kat !
Qyteza e minatorve e kthyer në banesa
Vetëm 3 km larg qyteti të Pogradecit shtrihet një nga ish minierat më moderne të vendit ajo e hekur Nikelit në Gurin e Kuq që dikur është quajtur si buka e Metalurgjikut në Elbasan .Në këtë minierë punonin mbi 2000 minatorë dhe rreth 140 kuadro me shkollë të lartë .miniera ka qënë një nga më modernet e vendit 100%e mekanizuar .Por pas vitit 1991 gjithë ai korpus gjigand filloj të shkërmoqet gradualisht .Të plaçkitet dhe pse jo dhe të vidhen shumë paisje tëminierës dhe asaj ti ngelet vetëm skeleti disa oxhaqe të lartë të kaldajave dhe skeleti i fabrikës së pasurimittë hekur –nikelit ndërsa ish fjetoret dhe objektet social kulturore të kapen nga ish minatorët e minierës dhe adoptohen në shtëpi banimi .Gjithashtu rreth 100 familje pa asnjë kusht minimal kapin fjetoret e minatorve pa ujë dhe me një banjë të përbashkët në çdo fund korridori ,ndërsa rreth 150 familje të tjera janë përhapur anembanë minierës duke kapur qendrën shëndetsore ,pallatin e kulturës ,bibloteka ofiçina kaldaja etj .Kështu,Vetëm tek pallati I kulturës janë sistemuar mbi 15 familje ,Teki Dervishi dhe Beshir Gjata ka ardhur me familjen nga Mokra e thellë malore sëbashku me familjen dhe jeton në pallatin e minatorve ku mungojnë gjërat më elementare të jetesës e para uji i pijshëm . në Mokër sëbashkume familjet tona thanë ata ne bënin një jetë normale ndërsa këtu luftojmëpër mbijetesë për të fituar kafshatën e gojës .Guri Zeqollari thotë se të gjithë këta banorë jemi pa një infermjeri pa një kopësht nxënsit shkojnë në qytetin e Pogradecit me furgon por një pjesë e mirë prej tyre kanë ngelur analfabet.
Ja cfar na thotë Ilir Topciu Ilir Topçiun I cili për gazetën “Telegraf ka thënë :
Unë jetoj sëbashku me familjen katër veta në një dhomë me banjë të përbashkët .Ujin e kemi marrë nga galeritë e minierës ne mënyrë private por shpesh herë jemi sëmuruar nga verdhëza familje të tëra si familja e Nexhip Hysenit që pak ditë ka që ka dalë nga spitali .E pëbashkëta e këtyre banorve është mos integrimi me ritmet e jetës .Jeta tonë është shumë larg parametrave reale .Të gjithë jetojnë me ndihma apo ndonjë fëmijë që e kanë në emigracion .Unë konkretisht e mbaj familjen time duke gjujtur çdo ditë peshk në liqen
.
Po arsimimi i fëmijëve ?
Një numur I madh fëmijësh ka ngelur analfabet Ja ky djali I ri është 23 vjeç dhe nuk kam vajtur asnjë ditë në shkollë quhet Përparim Papari .Ai ngrihet herët në mëngjes përgjatë bregut të liqenit dhe mbledh kanaçet nga mëngjesi deri në darkë vetëm për 500 lek të reja në ditë .Por si Përparim Papari kështu si puna e tij ka mbi 20 shokë të moshës së tij që nuk kanë vajtur asnjë ditë në shkollë .Në qytezë ka mbi 50 fëmijë të moshave të ndryshme analfabetë
Si jeton ky komunitet këtu në periferi të qytetit të Pogradecit ?
Me vuajtje , historitë e vuajtjeve të këtyre banorve janë të pafund .Në njërin kat të pallatit është prej disa vjetesh qëndrojnë tufa me lule .Një 60 vjeçar Abedin Karamane në mungesë të dritave dhe të parmakëve mbrojtës të fjetores është rrëxuar nga kati i 5 dhe ka rënë i vdekur në vend në katin e parë .Vendi ku humbijetën Abedini është i rrethuar me lule .Shumica e kryefamiljarve kanë ikur në Greqi si emigrantë të cilët mbajnë familjet e tyre .Shumë shoqata humanitare në prag festash iu sjell ushqime këtyre familjeve të varfëra .Bexhet Koromania është një burrë 60 vjeç por pot a shohish atë ngjan me një të moshuar që ka kaluar të 80 tat .Ai ka 7 fëmijë dhe jetojnë vetëm në dy dhoma .Të gjithë mbledhin kanaçe nëpër lokalet buzë liqenit për të nxjerrë bukën e gojës të shtatë fëmijët I ka analfabet
A ndihmoheni nga ndonjë shoqatë apo pushteti vendor ?
Po , kur vijnë zgjedhjet na mbushin kandidatët një thes me premtime dhe një thes me miell por sapo na marrin votën na kthejnë shpinë aq më tepër që kërkesat tona janë shumë modeste .Para disa kohësh me kërkesën tonë para zgjedhjeve të para iu kërkuam një kabinë telefonike meqënse kemi shumë emigrantë jashtë .Kabina qëndroj disa muaj dhe një mëngjes nuk e pamë më …
Ja thotë Iliri jetojmë pranë këtij liqeni e jemi të palarë se nuk kemi ujë ,e kemi shkollën 3 km larg qytetit dhe një pjesë e madhe e fëmijve na kanë ngelur të panxënë ….
