Në këtë shkrim nuk do flasim për paranë dhe rolin e saj në ekonomi por do japim disa të dhëna në formë kuriozitetesh që janë tërheqëse për të gjithë. Materialet e këtij shkrimi janë marrë nga interneti. Në këtë shkrim nuk flitet për paranë shqiptare. Ajo do jetë objekt i një shkrimi tjetër.
Kuriozitete për dollarin
Paraja është shumë e mirë, por është edhe shumë e pistë, madje ka edhe kokainë
Fraza “para e kokainës” nuk i referohet vetëm parave të marra nga barnat që merren. Tani fjalë për fjalë do të thotë se gati 80% e kartëmonedhave të dollarit kanë gjurmë të kokainës mbi to. Studiuesit në Universitetin e Nju Jorkut testuan faturat e dollarit dhe gjetën qindra lloje të ndryshme të baktereve, raporton Wall Street Journal. Seriozisht, gjetjet e tyre do të bëjnë që ju të doni të futni dorashka gome para se të prekni para në letër. Sipas raportit, Jane Carlton, drejtoreshë e sekuencimit të gjenomit në Q. G. S. Biologjisë të NYU, tha: “Ishte e mahnitshme për ne. Në fakt gjetëm se mikrobet rriten me para.”. Ata gjetën baktere që shkaktojnë ulcerat gastrike, pneumoni, helmim me ushqime, infeksione të stafeve dhe gjenet që janë përgjegjës për rezistencën antibiotike.” Nga rupi në euro, paratë e letrës janë një nga artikujt më të përhapur në botë. Higjienistët kanë kohë që kanë shqetësuar se mund të bëhet burim infektimi “.”Studiuesit e NYU identifikuan 3,000 lloje bakteresh në të gjitha – shumë herë më shumë se në studimet e mëparshme që shqyrtuan mostrat nën një mikroskop”, shkroi Robert Lee Hotz i WSJ.
13-at në dollarin amerikan.
Një faturë e dollarit është e mbushur me simbolizmin e 13-s: 13 vija në flamur, 13 yje mbi shqiponjë, 13 hapa në piramidë, 13 gjethe në degën e ullirit, 13 fruta dhe 13 shigjeta. Jo për t’i shpëtuar sytë e të gjithëve duke parë detaje janë motoja 13-letër E Pluribus Unum në shirit në këndin e shqiponjës dhe Annuit Coeptis mbi piramidën. Por të gjitha këto 13-she thjesht përfaqësojnë 13 shtetet e para të Amerikës së pavarur, Amendamentin e 13-të të kushtetutës amerikane që shfuqizon skllavërinë. Kur interpretohet duke përdorur numerologjinë hyjnore, numri 13 në fakt paraqet premtim dhe bekim të madh nëpërmjet përfaqësimit të hapësirës së viteve mes premtimit të Perëndisë për njeriun që i është dhënë Abrahamit dhe përmbushjes së tij (stinët, kohët dhe rrethanat) të dërguar nga Franklin dhe të treguar në simbolet e tjera në faturën e dollarit amerikan.
Shkrimet në kartmonedhë.
Piramida përfaqëson forcën dhe qëndrueshmërinë (kohën), ndërsa syri është një reflektim i providencës hyjnore, të cilën të gjitha grupet e dizajnit duan të inkorporojnë. Dy frazat latine përreth piramidës ishin gjithashtu subjekt i shumë spekulimeve për mesazhin e saj të fshehtë. Një mbi piramidën, Annuit Coeptis (Perëndia e ka favorizuar ndërmarrjen tonë) ishte ideja e Franklin për t’u treguar amerikanëve se, jo vetëm një njeri, por një grup njerëzish me ndihmën e Perëndisë mund të bëjnë gjëra të mëdha. Një nën piramidën, Novus Ordo Seclorum përcjell mesazhin “Një rend i ri për botën”, që shkakton spekulime rreth dëshirës amerikane për dominimin e botës bazuar në sendet e Rendit të Ri Botëror.(Grupi i parë i punës) përbëhej nga Benjamin Franklin, John Adams dhe Thomas Jefferson.
Një grua në kartmonedhën e dollarit.
Gruaja e parë ishte amerikane vendase dhe të gjithë ne e njohim si Pokahontas. Pagëzimi në vitin 1836 i Pokahontas nga John Gadsby Chapman ishte në anën e pasme të një fature 20 $ në 1865.
Dollari më i shtrenjtë.
Në vitin 1945, SHBA prodhuan një kartëmonedhë prej 10 mijë dollarësh, me portretin e Salmon Chase, sekretarit amerikan të thesarit në kohën e Lincolnit. Në vitin 1969 kjo kartëmonedhë u hoq nga qarkullimi, por llogaritet se janë ende në qarkullim 336 të tilla.
-Gati 85 për qind e transaksioneve në tregjet valutore përfshijnë dollarin.
-Në fund të shekullit të 18-të dhe gjatë Revolucionit Amerikan, Kongresi Kontinental ka shtypur paratë e para të letrës, të njohura si kontinentale. Deri në themelimin e Sistemit të Rezervës Federale në 1913, në SHBA qarkullonin monedha të ndryshme.
-Banka e Parë e Shteteve të Bashkuara, e themeluar në vitin 1791, ishte përpjekja e parë për bankat qendrore, të cilat nuk u pritën mirë nga një elektorat me shumicë agrare. Kur statuti 20-vjeçar i bankës skadoi në 1811, votat në Kongres nuk ishin të mjaftueshme për ta rinovuar atë.
-Banka e Dytë e Shteteve të Bashkuara e vitit 1816 kishte një histori të ngjashme. Në vitet (1836-1865) kishte banka shtetërore dhe banka të lira, të cilat lëshonin faturat e tyre, të vlerësueshme në ar ose metale të tjera. Pas panikut financiar të shekullit të 19-të dhe fillimit të shekullit të 20-të, publiku amerikan ishte gati për një bankë qendrore.
-Në 1913, Presidenti Woodrow Wilson nënshkroi Ligjin e Rezervës Federale në ligj. Monedha më e tregtuar sot në botë është dollari amerikan me rreth 47% të pagesave globale dhe 87% të xhiros ditore të tregut të Forex. Në vendin e dytë është Euro, që ka rreth 33% të transaksioneve ditore të Forex dhe 28% të pagesave të bankave ndërkombëtare.
Nga bota në lidhje me paranë
-Sot ka 197 vende në botë: 193 anëtarë të OKB + 2 vëzhgues të OKB-së + Tajvani + Kosovë. Ka 164 monedha kombëtare zyrtare që qarkullojnë në mbarë botën. Euro evropiane përdoret në 35 shtete të pavarura dhe territore jashtë shtetit, dollari i Shteteve të Bashkuara përdoret në 10 vende të huaja dhe në SHBA.
Lista e monedhave më të shtrenjta në botë.
-Qarkullimi ditor në botë kalon 3 trilionë $. Lista e 5 monedhave më të tregtuara me aksionet e tyre të qarkullimit ditor. Dollari 87.62% të tregut, Euro 31.27%, Jeni japonez 21.56%, paundi 12.78%, dollari australian 6.94.(totali % merret 200% ngaqë trans. përfshijnë 2 valuta). Turqia zë vendin e 16 dhe Rusia vendin e 18.
-Monedha më e vjetër e disponueshme sot u zbulua në Efesos, një qytet i lashtë helenik dhe qendër tregtare e begatë në brigjet e Azisë së Vogël. Eshët më shumë se 2,700 vjeçare, duke e bërë atë një nga monedhat më të hershme. Është bërë nga elektrum, një aliazh natyror prej ari (një ar i standardizuar prej rreth 55%, argjend 45% dhe 1-2% përqendrim bakri ) monedha e ka origjinën në zonën e Lydias.
-Departamentin e monedhave dhe medaljeve të Muzeut Britanik, i cili strehon një nga koleksionet më të mira numizmatike në botë, që përfshin rreth 1 milion objekte.
-Monedha më e shtrenjtë – është një monedhë ari prej 20$ Double Eagle shitet për më shumë se 7 milionë dollarë.
-Monedhat e koduara Quik Response (përgjigje e shpejtë)
– monedha argjendi dhe ari. Argjendi € 5 dhe ari 10 € janë lëshuar më 22 qershor 2011.
-Monedhë e sigurt – prodhuar nga Korporata Polymetallurgical (PMC) Corelay “përbëhet nga një material thelbësor magnetik i rrethuar nga një aliazh jo-magnetik ose pak magnetik i përzgjedhur për qëndrueshmërinë e tij.
-Fjala monedhë. Termi i përdorur për paratë e para lindi pas krijimit të vetë monedhës. Ajo e merr emrin nga perëndia romake Juno Moneta. Patat, besnike ndaj saj, me ulërimat e tyre lajmëronin popullsinë për sulmet e natës të armiqve. Monedhë vjen nga latinishtja “monere”, që do të thotë paralajmëruese.
-Monedha me më pak vlerë në botë është ajo e prodhuar dhe hedhur në tregun e Zimbabwe-s në vitin 2008. Ajo është 100 miliardë dollarë vendas dhe me të mund të blesh vetëm një bilete një javore për te lëvizur me autobus. Aktualisht, kursi i këmbimit me USD është 1 me 35 miliardë dollarë vendas.
-Ne vitin 2005, disa kërkues të Yale University arritën të tregojnë se edhe një lloj i caktuar majmunesh ishin në gjendje te përdornin paratë. Disa prej tyre i vidhnin ato, disa të tjerë i përdornin për të mbledhur sende qe me pas t’i shisnin, ndërsa njeri prej tyre tentoi që përmes përdorimit të monedhave të merrte shërbime seksuale.
-Gjate Luftës se Dyte Botërore, gjermanet prodhuan 134.610.810 sterlina me qëllim destabilizimin e ekonomisë britanike. Edhe sot e kësaj dite, këto sterlina gjermane vlerësohen si më të arriturat të bëra ndonjëherë sa që është thuajse e pamundur që të dallohen prej atyre origjinale.
-Profili i mbretëreshës se Anglisë Elisabeth është me i shfaquri në botë, në plot 33 shtete. I pari është realizuar kur ajo ishte vetëm 9 vjeçe.
-Në vitin 1932, një qytezë në SHBA hodhi në qarkullim një monedhë, vlera e së cilës ulej me 1% për çdo muaj që nga dita e hedhjes ne treg. Kjo favorizoi qarkullimin e parave, pasi njerëzit ishin më shume të interesuar për ta shpenzuar. Sistemi i ri u pasua me rritje të vendeve të punës dhe një lloj zhvillimi të ekonomisë. Me pas, sistemi u përkrah edhe nga qytete te tjera, deri sa ne vitin 1933, presidenti Roosevelt e nxori atë jashtë ligjit.
-Në vitin 2011, Sit-i Airbnb, postoi një njoftim për të lëshuar me qira të gjithë principatën e Lichtenstein-it për një vlerë prej 70 mijë dollarësh në natë. Qiramarrësit do te kishin njëkohësisht të drejtën t’u vini emrat rrugëve dhe të emetojnë monedha. Me këtë lëvizje, Karl Schwärzler dhe e gjithë popullsia e Lichtenstein-it kanë fituar IG Nobel për ekonominë për vendin ne dispozicion me qira të mjediseve të shtetit për kongrese, martesa apo të tjera evente.
-Monedhat me kursin më të ulët të këmbimit në botë janë Riel i Kamboxhias 4035.55 për $, Guarani Paraguajt 4659.27 për dollar, Dong i Vietnamit me 19,327.13 për dollar, Dobra Sao Tome me 17,783.13 për $, Manat i Turkmenistanit me 14,250 për $ etj.
Thënie mbi paranë
1.“Paraja nuk të blen miq, por mund të të sjellë një klasë më të lartë armiqsh”, Spike Milligan
2. “Paraja nuk e ka bërë asnjëherë njeriun të lumtur, as nuk do ta bëjë, nuk ka asgjë në natyrën e saj që të prodhojë lumturi. Sa më shumë para të ketë njeriu, aq më shumë dëshiron të ketë” , Benjamin Franklin
3. “Një njeri i mençur duhet t’i ketë paratë në mendje, por jo në zemër”, Jonathan Swift
4. “Paraja zakonisht tërhiqet, nuk ndiqet pas”, Jim Rohn
5. “Nuk është i pasur ai që ka shumë, por ai që jep shumë”, Erich Fromm
6. “Kurrë mos rri duke lypur, atë që ke mundësinë ta fitosh”, Miguel de Servantes
7. “Nuk ka para poezia, por në fakt, as paraja nuk ka poezi”, Robert Graves
8. “Do të doja të jetoja si një njeri i varfër, por me shumë para” Pablo Picasso
9. “Kur vjen puna tek paraja, të gjithë i përkasin të njëjtës fe”, Voltaire
10. “Paraja është pushtet, liri, është një jastëk, është rrënja e të gjitha të ligave dhe shuma e të gjithë bekimeve”, Carl Sandburg
11. “Nuk kanë rëndësi paratë: t’i kesh, të mos i kesh. Apo të kesh rroba, a të mos kesh. Në fund, do të mbetesh vetëm me veten tënde” , Billy Idol
12. “Paraja është feja e njeriut të zgjuar”, Euripidi
13. “Paraja nuk blen lumturinë, por është e sigurt që do të të japë një klasë më të lartë kujtimesh”
14. “Kur kisha para, të gjithë më thërrisnin vëlla”, Proverb polake
15. “Paratë dhe gratë janë dy gjërat që kërkojmë më shumë dhe për të cilat dimë më pak”, Will Rogers
16. “I kam bërë paratë e mia sipas modës së vjetër. U bëra shumë i mirë me një të afërmin tim të plakur, pak kohë para se të vdiste”, Malcolm Forbes
17. “Kapitali në vetvete nuk është i keq; është përdorimi i gabuar i tij, që është i keq. Kapitali, në një mënyrë apo një tjetër, do të nevojitet gjithmonë”,Gandhi
18. “Kush humbet para, humbet shumë; kush humbet një mik, humbet shumë më tepër; kush humbet besimin, i humbet të gjitha”, Eleanor Roosevelt
19. “Bëje paranë Zotin tënd, dhe ajo do të sillet me ty sikur të jetë Djalli yt”, Henry Fielding
20. “Investimi në dije paguan interesin më të lartë”, Benjamin Franklin
