70 vite ma parë, kur Lufta e Dytë Botërore po shkonte drejt fundit dhe diktatura naziste po mundej, e kur blloku antifashist botëror po triumfonte mbi këtë diktaturë, në Shqipëri forcat komuniste kishin marrë revanshin në emër të luftës për “çlirim” vrisnin intelektualë të pafajshëm vetëm se ata kishin mbaruar në Perëndim dhe ishin borgjezë e antikomunistë… Cilët ishin 39 intelektualët? Ata ishin deputetë të shtetit shqiptar në vitet 1920-1922, inxhinier, gazetarë, profesor, teologë dhe ushtarakë studentë. Ata ishin në Tiranë në profesionet e tyre, në shërbim të strukturave të shtetit shqiptar dhe jo në shërbim të pushtuesve. Ata nuk ishin pajtuar me pushtuesit. Ata i shërbenin shtetit të tyre. Edhe pse ishte luftë; ata ishin në shërbim të qytetarëve shqiptarë.
Ata ishin intelektualë të pavarur, që respektonin mendimin ndryshe dhe filozofia e tyre ishte që Shqipëria të ishte pjesë e bllokut të madh kundër nazizmit. Ata e respektonin filozofinë e demokracisë dhe ishin në luftë kundër diktaturës naziste, por jo për një luftë civile kundër patriotëve që kishin mendim ndryshe dhe nuk ishin dakord me ideologjinë e komunizmit. Këta intelektualë nuk kishin bërë thirrje që të luftoheshin forcat komuniste, por të bashkoheshin me forcat nacionaliste, që Shqipëria të ishte pjesë e bllokut antifashist. 1939 pushkët e para ishin të nacionalistëve patriot shqiptar me në krye trimin Abaz Kupi, ku ushtaraku mbretëror Mujo Ulqinaku do të vadiste tokën shqiptare me gjakun e tij duke u bërë dëshmori i parë antifashist në Europë. Asnjë komunist nuk ishte në atë luftë… e kur familjet monarkiste internoheshin nga fashizmi asnjë komunist apo familje e tyre nuk e internonte fashizmi… Vrasja e organizuar nga forcat komuniste ishte një skenar tipik terrorist që të ekzekutoheshin këta intelektualë. Pushkatimet u bënë në vende të caktuara, si hotel “Bristol”, Sharrë, Tufinë, Dajt, Rruga e Dibrës, te shkolla “Kristoforidhi”, Rruga e Kavajës dhe brenda periudhës 24 tetor-17 nëntor 1944. Të gjitha ekzekutimet u bënë gjatë natës dhe në mëngjes herët. Disa të tjerë i vranë sapo i nxirrnin nga dera e shtëpisë. Tirana kryeqyteti 24 vjeçar përgjakej me gjakun e intelektualëve të pafajshëm. Vërtetimi i këtyre vrasjeve dokumentohet në veprën e diktatorit Enver Hoxha, i cili shkruan: “Kur qeveria ishte në Berat, më vjen Sejfulla Malëshova (anëtar i udhëheqjes komuniste, por me pikëpamje liberale) dhe më thotë: Shoku Enver, po vriten intelektualë të pafajshëm në Tiranë dhe kjo është terrorizëm! Enveri përgjigjet: “Ata janë borgjezë dhe me pikëpamje perëndimore, nuk i shërbejnë kauzës sonë të proletariatit, të komunizmit. Partizanët po kryejnë detyrën”. Njësitet guerile kanë mandatin e komandantëve të tyre për të kryer këto pushkatime. Dhe mirë bëjnë. Veçojmë se skenari i ekzekutimit ishte dyplanësh: e para, që intelektualët të mos ishin prezent në mbarimin e Luftës së Dytë Botërore, dhe forcat komuniste, e kishin më të lehtë marrjen e pushtetit; e dyta, me vrasjen e tyre të krijonin terror në popull, që të heshtej rreth krimit të tyre. Një ndër manipulimet më të rënda e dramatike që ka bërë historiografia komuniste është manipulimi me të ashtuquajturën Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare, e cila ka prodhuar kaq shumë ngatërresa, përçarje e gjenocid mes shqiptarëve, saqë efekti i saj zor se po zhduket dhe pse faktori kohë po ecën gjate. Rishikimi i historisë së Shqipërisë në një masë të madhe është rishikimi i situatës që krijuan komunistët gjate kësaj lufte. Gjithsesi, pa i gjykuar ashpër të ashtuquajturit “dëshmorë të Luftës NÇL”. Mund të them me bindje se idealet e tyre u manipuluan dhimbshëm dhe sakrificat e tyre nuk u drejtuan në altarin e shenjtë të interesave kombëtarë. Dhe për këtë para gjyqit të historisë duhet të japin llogari komunistët, dhe historianët e tyre, qoftë dhe për partizanët e vrarë, të cilët, në vend që të vriteshin si luftëtarë të lirisë kundër okupatorit, u dërguan të vriteshin në një luftë të pamoralshme civile kundër vëllezërve të një gjaku e të një gjuhe. Verifikimi i të vërtetave që lidhen me Luftën Nacionalçlirimtare ka qene dhe është një mision i papërmbushur i demokracisë shqiptare. Shoqëria shqiptare ushqehet dhunshëm me një treg të zi informativ, duke stimuluar dhe edukuar pandërprerë një ndjeshmëri dhe sensibilitet kriminal, lexuesit dhe shikuesit të saj i tundën para syve qindra mijë faqe gazetash dhe ekranesh me ngjyra me portrete gjakatare të diktatorëve, gjeneratat e reja mësohen me përralla detektive për lavdinë e madhe të udhëheqësve komunistë. Por kurrë dhe asnjëherë në hapësirat e kësaj lirie të fjalës nuk u dëgjuan rënkimet e thella të plagëve tona. Dhe sot mbas 70 vitesh dhe 24 viteve të ndërrimit të sistemit ne, po vuajmë pasojat post-traumatike po vuajmë sërish faje të reja prej fajtorëve të vjetër. Sot mbas 70 vitesh intelektualët nuk kanë një varr, kriminelët nderohen nga pushteti politik , historianët komunistë helmatisin shoqërinë me propagandë të gënjeshtër, duke mohuar të vërtetën e duke lartësuar gënjeshtrën ideologjike të diktaturës komuniste.
Mbas 24 vitesh ne ndeshemi me fenomenin negativ dhe shumë të dëmshëm për shoqërinë që po ndërtojmë, kur brohoritet për luftën çlirimtare e për diktatorin ku në mes të këtyre turmave ndodhen udhëheqësit e pushtetit politik të ideologjizuar që ekzaltohen me shamitë e kuqe e kur duartrokasin para figurës së diktatorit papërgjegjshmëri dhe pa ndjesi njerëzore ndaj gjakut të pafajshëm të gazetarit Nebil Cika, e Dr. Isuf Allamanit , ndaj deputetit Deliallisi, e patriotit Ismail Ag Petrela, ushtarakut Akil Sakiqit e studentit Seliadin Ali Korca. Por çfarë ndodhi në përvjetorin e 70 të vrasjes së tyre dje me 17 nëntor në Tiranë. Familjarë të të pushkatuarve, ish- të dënuar politikë, intelektual të fushave të ndryshme, nderuan me homazhe në pllakën memoriale kushtuar jetëve të martirëve, u filmuan nga mediat televizive, por kronikat e këtyre homazheve nuk u dhanë. Dihet se politika ka luajtur me këta martir për 24 vite duke mos u gjetur dhe eshtrat dhe duke i përdor politikisht për interesa të tyre, por media televizive çfarë pati!, Pse nuk i nderoi por u mor me deklarata idiotësh politikanësh kush e do Enverin e kush nuk e do… kur për 24 vite nuk e dënuan penalisht diktatorin për krimet çnjerëzore që kreu dhe ndaj këtyre intelektualëve… nuk pati as ndjesinë njerëzore të i nderonte këta viktima të pafajshëm që i pushkatoi politika e urrejtjes, në mes këtyre të pafajshëm ishte dhe një gazetar koleg i tyre me atribute kombëtare si Nebil Cika fatkeqësisht dhe dje media u bë palë me politikën duke i anashkaluar si politika dhe duke i dënuar me heshtje nderimin e tyre… Përkujtim i djeshëm kishte mesazhin njerëzor kombëtar: dënimin e krimeve të komunizmit, që shoqëria shqiptare të shkojë drejt pajtimit kombëtar! Kishte mesazh dashurie kundër urrejtjes, kishte mesazh paqeje për të cilën ne shqiptaret kemi më shumë nevojë sot që të punojmë për të nesërmen e fëmijëve tanë. Dhe po e mbyll këtë koment timin për mediat televizive shqiptare me thënien e këtij gazetari të madh botëror: Republika jonë dhe gazetaria do të ngrihen ose do të fundosen së bashku. “Një media cinike, mercenare, demagoge, me kalimin e kohës do të prodhojë një publik po aq pa vlerë sa vetja” / Joseph Pulitzer
Besim Ndregjoni
President i UMIBPPPSH
SOM
Ata ishin intelektualë të pavarur, që respektonin mendimin ndryshe dhe filozofia e tyre ishte që Shqipëria të ishte pjesë e bllokut të madh kundër nazizmit. Ata e respektonin filozofinë e demokracisë dhe ishin në luftë kundër diktaturës naziste, por jo për një luftë civile kundër patriotëve që kishin mendim ndryshe dhe nuk ishin dakord me ideologjinë e komunizmit.
