Javët e fundit dukej sikur marrëdhëniet midis Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë po kalonin nëpër një periudhë “prove” dhe ankthi, si rezultat i refuzimit të Shqipërisë që të pranonte shkatërrimin e armëve kimike të Sirisë në territorin e saj, kërkesë kjo që Shtetet e Bashkuara i paraqitën një numri vendesh, përfshirë edhe Shqipërisë. Mënyra se si Tirana zyrtare e trajtoi këtë çështje ishte subjekt i dy-tre shkrimeve të mëparshme, andaj kësaj radhe desha vetëm të theksoj se si ky rast pasqyroi edhe një herë rëndësinë dhe angazhimin e palëkundshëm, që Uashingtoni zyrtar u kushton marrëdhënieve amerikano-shqiptare, pa marrë parasysh ndonjë pengese ose keqkuptimi të përkohshëm të rastit, siç ishte vendimi për shkatërrimin ose jo të armëve kimike të Sirisë në territorin shqiptar. Janë raste të tilla, kur me të vërtetë provohen marrëdhëniet midis shtetesh. Marrëdhëniet midis Shteteve të Bashkuara dhe Shqipërisë e Shqiptarëve treguan se janë të qëndrueshme dhe miqësore, ndonëse edhe në kohë krizash e sprovash e treguan qëndresën dhe cilësitë e karakterit të tyre.
Historikisht, Uashingtoni i ka konsideruar marrëdhëniet me kombin shqiptar si të veçanta, madje edhe pas përjashtimit të diplomatëve amerikanë më 1945, dhe prerjes së marrëdhënieve diplomatike midis dy vendeve nga regjimi komunist i Enver Hoxhës dhe më pas gjatë periudhës së Luftës së Dytë botërore. Udhëheqësit më të lartë amerikanë, në të shkuarën dhe tani, përfshirë Presidentin Barak Obama kanë ritheksuar për të satën herë marrëdhëniet e forta dhe miqësore që ekzistojnë midis dy vendeve. Kjo shprehje e miqësisë midis dy vendeve nuk mungoi as në mesazhet, që përfaqësues të politikës dhe diplomacisë amerikane i dërguan Shqipërisë javën e kaluar me rastin e 101-vjetorit të pavarësisë. Në mesazhin që, Presidenti amerikan Barak Obama, i dërgoi Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Z. Bujar Nishani shkruhej se, “Si partner krenar dhe mik, Shtetet e Bashkuara iu bashkohen Ju dhe popullit shqiptar në festimin e Ditës së Pavarësisë në 28 nëntor. SHBA dhe Shqipëria gëzojnë një partneritet të fortë e të veçantë të bazuar në interesa të përbashkëta”. Presidenti Obama, në letrën e tij drejtuar presidentit Nishani, flet për bashkëpunimin e ngushtë midis Uashingtonit dhe Tiranës në fushën ndërkombëtare dhe atë rajonale duke thënë: “Unë e vlerësoj përkushtimin e Shqipërisë ndaj paqes dhe sigurisë globale përfshirë edhe përpjekjet tona të vazhdueshme e të përbashkëta në Afganistan, si edhe rolin e Shqipërisë në ruajtjen e qëndrueshmërisë në Ballkan”. Duke shikuar drejtë zhvillimit të mëtejshëm të këtyre marrëdhënieve në të ardhmen, udhëheqësi amerikan, shpreh gatishmërinë e vendit të tij për të ndihmuar Shqipërinë, dhe përfundon mesazhin e tij, duke u shprehur se, “Pres që të vazhdojmë dhe të fuqizojmë marrëdhëniet tona në të ardhmen”. Ai shtoi duke thënë se, “Ne zotohemi për mbështetjen tonë të plotë teksa vendi juaj përparon në rrugëtimin drejt integrimit të plotë në bashkësinë euroatlantike”, përfundoi mesazhin e tij Presidenti amerikan Barak Obama.
Nuk mungoi as Sekretari Amerikan i Shtetit, Z. Xhon Kerri, i cili në mesazhin e tij duke uruar Pavarësinë e Shqipërisë, vlerësoi ato që ai tha se ishin, “hapa të rëndësishëm që kishte bërë Shqipëria drejt mbajtjes me sukses të zgjedhjeve shumëpartiake”. Kryediplomati amerikan theksoi gjithashtu bashkëpunimin e ngushtë midis dy vendeve në fushën ndërkombëtare dhe shtoi se, “Kalimi paqësor i pushtetit dhe përparimet në fushën e legjislacionit këtë vit”, thuhet në deklaratë, “nënvizojnë kredencialet demokratike të Shqipërisë. Duke shkruar se, Shtetet e Bashkuara, “mbështesin popullin e Shqipërisë në përpjekjet për konsolidimin e sundimit të ligjit dhe të reformave ekonomike”, kryediplomati amerikan shpreh optimizmin e tij se Shqipëria do të plotësojë kërkesat e Bashkimit Europian duke përfunduar se vendi i tij, mirëpret, “rekomandimin e Komisionit Evropian që Shqipëria të marrë statusin e kandidatit të Bashkimit Evropian.”
Përveç përfaqësuesve kryesorë të degës ekzekutive të qeverisë amerikane, edhe përfaqësuesi i degës legjislative, Senatori i shtetit të Nju Jorkut, Çarls Shumer, në një deklaratë botuar në gazetën Dielli, tha se: “E ka për nder t’i urojë Shqipërisë, dhe shqiptaro-amerikanëve, Ditën e Flamurit, Ditën e Shpalljes së Pavarësisë nga Perandoria Otomane” dhe shton se, “është nder për mua që të ve në dukje dhe të ripohoj lidhjet e ngushta midis këtyre dy kombeve të mëdha, si dhe angazhimin tim personal ndaj komunitetit shqiptaro-amerikan”. Senatori amerikan Shumer uroi gjithashtu “Shqipërinë për rritjen ekonomike dhe përparimet shoqërore që janë bërë gjatë dhjetë viteve të fundit, ndërkohë që vendi po punon drejtë anëtarësimit të tij në Bashkimin Europian.”
Ndryshe nga marrëdhëniet, “miqësore” të Shqipërisë gjatë 50-viteve të kaluara me shtete të ndryshme komuniste, si ish-Jugosllavia, ish-Bashkimi Sovjetik dhe Kina komuniste, marrëdhënie këto që bazoheshin në ideologjinë komuniste dhe në kultin e personalitetit të udhëheqësve, siç ishte Tito, Stalini e Mao Ce Duni, marrëdhëniet e Shteteve të Bashkuara me kombin shqiptar nuk kushtëzohen as nuk i kushtohen ndonjë politikani as ndonjë ideologjie as ndonjë partie politike, por konsiderohen si marrëdhënie popull me popull, pa marrë parasysh se cili person ose cila parti udhëheqë qeverinë shqiptare, përderisa ata të kenë ardhur në pushtet me anë të votës së lirë. Ishte mungesa e votës së lirë, ose refuzimi nga regjimi komunist i Enver Hoxhës të lejonte mbajtjen e zgjedhjeve të lira më 1945 dhe si rrjedhim disa muaj më vonë, Uashingtoni mbylli misionin e tij diplomatik në Tiranë.
Pak më shumë se 22-vjet më parë, Shqipëria më në fund iu përgjigj miqësisë së Shteteve të Bashkuara me miqësi, dhe me 15 Mars 1991, përfaqësuesit diplomatikë të dy vendeve nënshkruan memorandumin për rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike midis dy shteteve. Ky ishte një fillim i ri për marrëdhëniet amerikano-shqiptare, por njëkohësisht hapi derën e përpjekjeve që Shqipëria të integrohet në organizmat ndërkombëtare, përfshirë edhe anëtarësimin në NATO. Gjatë kësaj periudhe edhe Shqipëria është treguar e denjë e kësaj miqësie, si dhe një aleat i besueshëm i Shteteve të Bashkuara ndërkohë që ka përkrahur përpjekjet anti-terroriste të Shteteve të Bashkuara dhe ka dërguar qindra ushtarë si pjesë e forcës ndërkombëtare të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara, në Afganistan dhe në Irak.
Duke folur për marrëdhëniet amerikano shqiptare, Fan Noli ka thënë se, Shtetet e Bashkuara kishin në Abraham Linkolnin një president, i cili nuk mund të toleronte një Amerikë gjysmë të lirë e gjysmë skllave. Amerika, ka thënë Noli, në figurën e Presidentit Uodrou Uilson kishte një president, i cili nuk duronte një botë gjysmë të lirë dhe gjysmë në skllavëri. Një prioritet kryesor i politikës amerikane karshi Shqipërisë ka qenë, dhe është, procesi i integrimit të Shqipërisë në Europë, në mënyrë që Shqipëria të bëhej pjesë e botës së lirë. Administratat amerikane, qofshin ato të partisë republikane ose demokrate e kanë bërë vazhdimisht të qartë, se pa marrë parasysh mosmarrëveshjet ose keqkuptimet, nga koha në kohë midis dy vendeve, ato janë të një natyre midis miqsh dhe aleatësh. Dhe se politika e Uashingtonit, siç demonstrojnë edhe deklaratat e javës së kaluar të udhëheqësve më të lartë amerikanë drejtuar Shqipërisë me rastin e 101-vjetorit të pavarësisë së saj, mbetet një politikë e marrëdhënieve të interesit të përbashkët dhe e angazhimit serioz e diplomacisë amerikane për një Shqipëri stabile dhe të begatë, në paqe me vetveten dhe me të tjerët. Njëkohësisht, diplomacia amerikane vazhdon të jetë një politikë që përkrahë aspiratat e kombit shqiptar për integrimin e tij në të gjitha organizatat euro-atlantike duke inkurajuar forcimin e rendit dhe zbatimin e ligjit, luftën kundër korrupsionit dhe zhvillimin e mundësive dhe të drejtave ekonomike për secilin qytetar shqiptar.
Megjithë përparimet e dukshme në marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara, në këtë përvjetor të pavarësisë së shtetit shqiptar dhe pas 22 vjetësh të rivendosjes së lidhjeve diplomatike shqiptaro-amerikane, mbetet ende shumë për tu bërë në marrëdhëniet dypalëshe. Por duke gjykuar nga deklaratat e fundit të përfaqësuesve më të lartë të diplomacisë amerikane, madje edhe “prova” e armëve kimike siriane u tejkalua pa ndonjë dëm të madh, megjithëse kishte njerëz që pritshin që ky episod të shkaktonte probleme serioze në këto marrëdhënie shembullore midis dy kombeve tona. Përkundrazi, episodi i armëve kimike siriane dhe refuzimi i shkatërrimit të tyre në territorin shqiptar nuk shkaktoi asnjë dëm në marrëdhëniet e tanishme as në të ardhmen midis dy vendeve. Në mesazhin që Presidenti Obama i dërgoi Presidentit të Republikës së Shqipërisë, Z. Bujar Nishani, ai tha se, “Pres që në të ardhmen të vazhdojmë dhe të fuqizojmë marrëdhëniet tona dhe njëkohësisht ne zotohemi për mbështetjen tonë të plotë teksa vendi juaj përparon në rrugëtimin drejt integrimit të plotë në bashkësinë euroatlantike” dhe drejtë një të ardhme më të mirë, më stabile dhe më të begatë për Shqipërinë dhe për Shqiptarët. Të pakën ky është angazhimi serioz dhe i palëkundshëm i udhëheqësve më të lartë të politikës dhe diplomacisë amerikane.
