Nesër do të lexoni/ Gëzim Llojdia: Dilema e fermerit shqiptar për dobinë e “Arit të kuq”

756
-Prodhimi më i ri i kësaj bime, po bëhet nga një sipërmarrje shqiptaro-italiane dhe kultivohet në Dëshiran të Belshit në një sipërfaqe prej 3 dynym
-Kjo kulturë do t’u thoshte fermave të varfra shqiptare: “Lamtumirë varfëri!”
Shafrani, shpesh është përshkruar si një esencë që vlen më shumë se sa pesha e saj në ar. Çfarë është kjo bimë që po tundon botën e fermave botërore, por jo atë të vendit tonë? Saffron (pronounced / sæfrən / ose / sæfrɒn /) është një erëz që rrjedh nga lule e Crocus sativus, e njohur zakonisht si “crocus shafran”. Stigmat e gjalla dhe stilet e gjalla, të quajtura fije, mblidhen dhe thahen për t’u përdorur kryesisht si agjent ngjitësish në ushqim. Shafrani, i gjatë midis erërave më të shtrenjta në botë sipas peshës, ndoshta ishte kultivuar që herët pranë Greqisë. C. sativus është ndoshta një formë e C. cartërightianus, që doli nga kultivuesit njerëzorë që mbarështuan bimët selektive për stigmat e jashtëzakonisht të gjata në Kretën e vonë të eopkës së Bronzit. Ajo u përhap ngadalë në pjesën më të madhe të Euroazisë dhe më vonë u çua në pjesë të Afrikës së Veriut, Amerikës së Veriut dhe Oqeanisë. Shija e shafranit ose aroma e tij është e ngjashme me hayin si rezultojnë i kimikateve picrocrocin dhe safranal. Ajo gjithashtu përmban një pigment karotenoidi, crocin, i cili jep një ngjyrë të verdhë të artë te enët dhe tekstilet. Historia e saj e regjistruar është e vërtetuar në një traktat botëror asirian të shekullit të 7-të, i përpiluar nën Ashurbanipal dhe është tregtuar dhe përdorur për më shumë se katër mijë vjet. Mirëpo ngrihet një pyetje tjetër. 
Tregtimi i arit të kuq, cili është çmimi në fund të fundit? 
Çmimet e shafranit…


Për më shumë lexoni nesër në Gazetën ” Telegraf”
Sigal