Akad. Alfred Uçi la një trashëgimi të pasur studimore
Më 26 tetor 2016, pas një sëmundjeje, u nda nga jeta
në moshën 86-vjeçare Prof. Dr. Alfred Uçi, anëtar i Akademisë së Shkencave,
profesor, studiues i filozofisë, estetikës, folklorit, letërsisë dhe kulturës
kombëtare, veprimtar publik dhe drejtues e funksionar në institucione të larta
shkencore dhe zyrtare. Akademik Alfred Uçi lindi më 15.12.1930 në qytetin e Korçës,
në një familje të njohur me tradita atdhetare, kulturore dhe arsimdashëse. Në
moshë të re, ai, ashtu si dhe familja e tij, u rreshtuan në krahun antifashist,
rrjedhën më të përparuar të asaj periudhe. U formua si studiues në
Universitetin Lomonosov në Moskë, Rusi. Me themelimin e Universitetit të
Tiranës ai u emërua profesor i filozofisë dhe kontribuoi si hartues i teksteve
të para universitare të kësaj lënde. Akad. Alfred Uçi është themelues i lëndës
së estetikës në historinë e arsimit universitar në Shqipëri. Ai iu kushtua për
dekada me radhë kësaj disipline, duke u bërë faktor primar për tejkalimin e
traditës fragmentare të deriatëhershme. Me studimet e tij si estet akad. Alfred
Uçi e vendosi këtë disiplinë teorike në raporte të kushtëzuara me letërsinë,
traditën folklorike, kulturën dhe artin shqiptar. Si studiues Akad. Alfred Uçi
la një trashëgimi të pasur studimore në historinë e mendimit filozofik e
estetik që nga Rilindja Kombëtare e në vijim, në leximin estetik të veprës
letrare të shkrimtarëve më të shquar shqiptarë (Migjeni, Kadare). Autor i rreth
20 veprave monografike në disa fusha të dijeve albanologjike, ai zhvilloi
mendimin shkencor shqiptar në fushë të filozofisë (me veprat kushtuar Jani
Vretos dhe Teodor Kavaliotit); në studimet teorike-letrare për kategoritë
estetike (duke përfshirë ciklin e studimeve për groteskun në traditën letrare
shqiptare.
Në karrierën si veprimtar publik në jetën e Ak. Alfred
Uçit shënjohen veçmas:
Në vitet 1979-1986 ishte drejtor i Institutit të
Kulturës Popullore dhe kryeredaktor i revistës shkencore Kultura popullore. Në
këtë detyrë ai ndryshoi në kahe pozitive funksionet e këtij institute dhe
raportet e tij me botën. Ai është një vargu botimesh shkencore e dokumentare të
atij instituti. Në vitet 1987-1990 kryetar i Komitetit të Kulturës e Arteve dhe
ministër i Kulturës. Pas kësaj iu kushtua tërësisht punës shkencore duke botuar
një varg studimesh nga fusha e estetikës dhe duke marrë në vështrim jo vetëm
autorë shqiptarë, po edhe autorë nga më të njohurit e letërsisë botërore. Ndër
veprat kryesore të tij janë: Estetika, jeta, arti (1970), Probleme të estetikës
(1976), Mitologjia, folklori, letërsia (1982), Çështje teorike të estetikës dhe
të kulturës (1986), Estetika (në tri vëllime, 1986-1988), Shekspiri në botën shqiptare
(1996), Dostojevski në kohën tonë (1997), Ferr-Parajsa danteske (1998),
Prometeu dhe Hamleti (bot. greqisht, Athinë 1998), Grotesku kadarean (1999),
Estetika e groteskut (vëll. I-IV, 2000), Estetika në letërsinë shqipe (2001),
Pesë të mëdhenjtë e letërsisë shqipe në optikën e një rileximi: N. Frashëri,
Gj. Fishta, F. Konica, M. Kuteli, Migjeni (Shkup 2003), Filozofia e Teodor
Anastas Kavaliotit (2004), Estetika e folklorit (2007), Universi estetik (vëll.
I-III, 2004-2007). “Estetika metateorike mbi artin: klasikja apo nonklasikja?”
Vëllimi I, 464 f. (2008), “Filozofia e DonKishotizmit” (2010), “Petro Nini
Luarasi, mendimtari martir i Rilindjes Kombëtare: 1865-1911: jetëshkrimi,
studime, vepra” (2011), “Estetika Migjeniane: fryma moderne në letërsinë
shqipe” (2013), “Jani Vreto dhe Rilindja Kombëtare” (2015), “Ese dhe etyde
filozofiko-estetike” (2015) Akad. Alfred Uçi është fitues i tri Çmimit të
Republikës të Shkallës I dhe i disa mirënjohjeve dhe nderimeve të tjera.
Largimi fizik nga jeta i Akad. Alfred Uçit është një ngjarje e dhimbshme jo
vetëm për familjen e tij, por edhe për bashkësinë e studiuesve shqiptarë dhe
për breza të tërë studentësh që formoi.
Akademia e Shkencave e Shqipërisë humbi një anëtar,
koleg e mik me veprimtari të gjatë shkencore, të shtrirë në dy periudha, me
koherencë kërkimi dhe me kërkesa cilësore. I paharruar kujtimi dhe vepra e Tij
e rëndësishme!
Popullit” Melpomeni Çobani
Aktorja e
njohur e skenës, u nda nga jeta ditën e mërkurë rreth orës 10:00. Melpomeni
Çobani ka lindur në 6 Qershor të vitit 1928 në Tiranë. Që në fillim merr pjese
në festivalet amatore të punëtorëve në stabilimentin “Mihal Duri” ku punonte në
shtypshkronjë . Aty vihet re nga “Artisti i Popullit”, Pandi Stillu i cili e
fton të punojë si aktore në Teatrin Popullor (sot Teatri Kombëtar). Roli i saj
i parë do të jetë në dramën “Liza dhe Sula”. Në këtë periudhë shkëputet nga
teatri për tu marrë me aktivitete sportive. Kështu si sportiste e klubit më të
famshëm sportiv në Shqipëri, “Partizani” Melpomeni do të vendoste disa rekorde
në atletikë dhe do të behet kampione e vendit me këtë skuadër në volejboll dhe
në ping-pong. Në vitin 1952 i kthehet përfundimisht aktrimit por kësaj radhe në
Estradën e Tiranës. Melpomeni Cobani është një ndër themelueset e para të
Estradës së Tiranës në vitin 1952, e cila shënon gjatë karrierës së saj
artistike rreth 2500 role në teatër, estradë dhe film. Të shumta kanë qenë
rolet e saj në Teatër si në drama ashtu edhe në komedi . Këtu mund të përmendim
“Fejesa”, “Halili dhe Hajria”,“Prefekti”,” Rrënjët e thella”, “Vajza nga
fshati” etj. Në vitin 1961 nderohet me çmimin “Artiste e Merituar” dhe në vitin
1976 me titullin e lartë “Artiste e Popullit”.
Ajo mban gjithashtu Urdhri “Naim Frashëri” i Klasit të I-rë
