Ju zonja Margaritë vlerësoni dashurinë njerëzore në çdo ditë të jetës tuaj. Ku e ka zanafillën kjo dashuri, në ç’ vend, në ç’ moshë, mbani mend ndonjë gjë që ende qëndron tek ju e çiltër dhe e dëlirë si atëherë?
Sigurisht, mbaj mend shumë, madje shumë të bukura. Gjëra të bukura të cilat më kanë vlejtur në jetën time të mëvonshme Njeriu kur vjen në jetë, vjen me të qara. Dhe nga e qara, duke hapur sytë, të parën gjë që shikon janë sytë e nënës. Me këta sy të dashur fëmija rritet dhe bashkë me fytyrat e tjera që e rrethojnë, të babait, të njerëzve të tjerë të familjes. Unë kam lindur në një vend, që ashtu si për të gjithë njerëzit, mbetet shumë i dashur. Tani që jam e moshuar ky vend më vjen shumë afër, më duket sikur unë bëhem njësh me të. Kjo është e çuditshme, për mua e pashpjegueshme. Një vend i vogël, i rrethuar me kodrina të veshura me pemë, vreshta e ullinj, siç është Lushnja, nuk di pse më është kaq e dashur. Shtëpinë time të vogël e mbaj mend në imagjinatën time ashtu si atëherë. Për një çast më duket sikur e dëgjoj edhe tani këngën nina-nana, që ia këndonte nusja e shtëpisë aty ngjitur, fëmijës së vet; zërin e shoqeve që luanin në një magazinë aty pranë; cicërimat e zogjve nëpër pemë, madje edhe të lehurat e ndonjë qeni. Të gjitha këto çka të thashë i kujtoj me shumë mall. Edhe tani kur dëgjoj ndonjë të lehur qeni tek pallati ku jetoj, ndjehem mirë. Më kujton fëmijërinë time, është ai formim që mora në vogëlinë time. Këto nuk i kam kërkuar, por i kam dhuratë nga mjedisi ku linda dhe u rrita.
Me vijnë ndër mend vargjet e një poeti shkruar për nënën: “Ky varr i ngushtë si e ka nxënë/Aq dashuri sa ka një nënë”. Edhe ju u ka lënë nëna fare të vogël. U gjend kush pranë teje për të zëvendësuar këtë dashuri?
Edhe mua më vjen mirë t’u sjell dy vargje nga një poeteshë: Vetëm ti o i madhi Zot/Bekim Botës i ke dhënë/ Dhe nuk zbrite më në Tokë/Që ditën që bëre nënë. Pra Zoti u ngjit në qiell, por duke lënë nënën në Tokë iku mendjefjetur. Krahasim shumë i bukur, apo jo? Krahasohet nëna me Zotin. Dhe kjo është shumë e vërtetë. Është vetëm nëna ajo që harron hallet e veta për të tjerët. Edhe kur nuk e ke, malli për të nuk shuhet kurrë. Mua më ka lënë nëna në moshën që kisha shumë nevojë për të. Isha vetëm 9 vjeç. E mbaj mend shumë mirë fytyrën e saj engjëllore. Është e çuditshme! Njeriu kur humbet një dashuri, kërkon një tjetër. Ngjitur me shtëpinë time, aty pranë, kisha hallën. E kishte emrin Naunka. Ishte martuar me një beratas të mrekullueshëm. Ne kishim ngelur katër jetimë, tre motra e një vëlla. Në një prej ditëve, kur punoja pranë shtëpisë, më bie një gjë e rëndë në kokë. Bërtita. Burri i hallës e dëgjoi dhe i thirri sa ç’kishte në kokë: Pa shiko moj grua çfarë i ka ndodhur asaj çupe. Dhe erdhën menjëherë.Aty, në sytë tanë i tha prerë të shoqes, hallës tonë: Sot e tutje do të kujdesesh për këta katër jetimë ashtu si për tanët. Edhe ai kishte jo pak, por pesë fëmijë. Më ka bërë shumë përshtypje. Nuk mund ta harroj kurrë atë kujdes që treguan për ne sa ishim të vegjël. Kam parë këto ditë tek emisioni “Zona e Lirë” një njeri i cili tregoi një ngjarje që më kujtoi këtë çka të tregova. Ky personi, një intelektual i njohur, kish vajtur bashkë me gruan për të birësuar një fëmijë. Kur kishin vajtur atje, te shtëpia e “Fëmijëve jetimë”, u ishte afruar një vajzë e vogël me sy bojëqielli. Ky do të jetë fëmija i ynë, i kishte thënë bashkëshortes dhe pa u menduar gjatë e kishin marrë vendimin. Por, për çudi, iu ishin afruar edhe fëmijët e tjerë, rreth 30 vogëlushë të cilët u dukeshin sikur u thoshin e u luteshin “na merrni edhe ne”. Dhe ky personi, ky njeriu me zemër të madhe i kish thënë gruas: “po sikur t’i marrim të gjithë në shtëpi, kaq sa janë, moj grua?” Kur kam parë këtë emision u preka shumë, u mallëngjeva, u emocionova si rrallëherë. Mu kujtua fëmijëria ime kur mbeta pa nënë. Dua të them se edhe në këto kohë të vështira, që për hir të së vërtetës shoqëria është tronditur shumë, ka ende njerëz me zemër të madhe. Kjo duhet të na udhëheqë, të jemi sa më pranë, sa më afër njëri-tjetrit.
Mund të harrosh personin që ke kënduar, ke luajtur me të, por kurrë atë me të cilin ke qarë. Ndonjë kujtim nga jeta juaj zonja Margaritë?
Nuk e harron i vogli ninullën e nënës. Isha vetëm 9 vjeç, kur nëna më mori në një dasmë. Atëherë nuk kishte këngëtarë që të këndonin si sot nëpër dasma. Aty, mbaj mend, këndoi nëna një këngë shumë të bukur. Nëna ime ishte nga Berati dhe ky qytet ka këngë shumë të bukura, zakone shumë të mira, frymëzime nga më të bukurat. Kënga që mori nëna, e mbaj mend si sot, fillonte kështu: as ma ngre shaminë të të shoh nishanin! Ngela si e ngrirë kur pash se sa bukur këndonte. Kënga ishte shumë e bukur, por edhe nëna ime mu duk sikur u bë më e bukur. Kjo mbeti tek unë, u regjistrua në memorie. Tek kujtimet e mia ka zënë vend edhe e qara. Që kur isha fëmijë, atëherë kur dha shpirt nëna. Nëntë vjeç isha, por e qava me ligje. “Hapi sytë e bukur të të shoh pranë”. Kur qava me këto fjalë njerëzit, familjarët dhe të largëtit, u prekën. Po edhe unë ku i gjeta, si i sajova ato fjalë? Mesa duket dilnin nga shpirti i vrarë i një fëmije që mbeti pa nënë. Që nga ajo kohë fytyra e nënës më mbeti si një ëndërr. Sidomos për mua që më iku në një moshë, kur kisha shumë nevojë për të. Edhe sot them”O nëna ime më ke mbetur ëndërr në sy, brenda zemrës time”. Ajo është tretur në kujtimet e mia, është bërë vetja ime dhe e kam pasur si një pasuri që më ka ndihmuar sa herë ia kam pasur nevojën. Edhe në rolet që më është dashur të luaj kam pasur si model nënën time, por edhe ato të nëna të mëhallës ku u rrita.
Tri gjëra duhen hedhur poshtë në jetë:urrejtja, zilia, përbuzja, ndaj kujtdo. Kam përshtypjen që ju kini qenë dhe jini model i virtytit të njeriut.
Njeriu kur lind, lind i pastër, i pafajshëm. Kur rritet, së pari merr virtytet e familjes. Sepse familja është baza. Por, mendoj, më pas ai rrethohet nga shoqëria. Atij i duhet të marrë, të përvetësojë e t’i bëjë të tijat virtytet më të mira, jo të pabukurat, të shëmtuarat.
Pas vdekjes së nënës babai u martua. U martua me një grua zonjë, të cilës, sapo kapërceu pragun e shtëpisë, ne do t’i thërrisnim nënë. E kishte emrin Parashqevi, por ne e thërrisnim nëna Via. Ishte nga fisi me emër i Janollarëve të Libofshës. Edhe ajo kishte pasur një fatkeqësi, burrin ia kishin vrarë disa kriminelë. Erdhi me tre fëmijë. Katër i gjeti aty, u bënë shtatë. Ata ishin të rinj ndaj dhe lindën edhe tre fëmijë të tjerë. U bëmë dhjetë fëmijë. Por unë kurrë, asnjëherë nuk mund ta harroj dashurinë që kishim me njëri tjetrin. Duheshim e duhemi sikur na kish bërë një nënë e një baba. Për mua kjo dashuri ka qenë pasuri shumë e madhe, më ka frymëzuar për të gjithë jetën. E duam njëri-tjetrin, por edhe i gjendemi njëri-tjetrit për çdo hall apo nevojë njerëzore që kemi. I thërrasim shoq-shoqin motër apo vëlla edhe përse nuk jemi të një barku. Këtë dashuri, këtë sinqeritet na i dhuroi nënë Via. Ajo kurrë, asnjëherë nuk bëri dallim midis fëmijëve. Na donte të dhjetë, si njërin e tjetrin. Ajo ishte personifikimi i emrin NËNË. Ishte dashuri njerëzore. Kur rri e mendohem them se në këto kohëra që jetojmë kjo dashuri njerëzore sikur është venitur pak, sikur na është larguar. Ka ikur dashuria për vëllain, për motrën, për prindërit. Dhe kjo dashuri njerëzore ka ikur për ca dëshira të vockla, për pronë apo kudiçfarë. Kjo gjë mua më mundon, më trishton.
Dua të kujtoj diçka nga fëmijëria ime që nuk mund ta harroj. Atëherë nuk kishte lodra. Më kujtohet një shoqja ime, Eftali e kish emrin. Luanim me arra. Pesë kokrra kish ajo, e pesë kokrra i kisha unë. Këto arra duhet të hidheshin në një gropë të vogël, të cilën e kishim hapur vetë. Ajo që hidhte arrat në gropë, i merrte pesë arrat tjetrës. Mua më qëlloi që të hidhja edhe kokrrën e fundit. Pra i binte që të fitoja pesë arrat që kishte shoqja ime. Kur ngrita kokën ç’të shoh?! Eftalia qante, i binin lotët çurkë. U preva. Më erdhi shumë keq. I thashë: pse qan, unë nuk do t’i marr arrat? Arrat janë të tuat, ne vetëm se po luajmë! Plagosja e mikes time më lëndoi shumë, nuk doja kurrë që ajo të ndjehej keq. Si mund të prishesha për pesë kokrra arra?! Kur u rritëm ajo nuk harronte të më kujtonte e të më thoshte: Marga, e mban mend si m’i ktheve arrat kur luanim bashkë?
Edhe zilia është gjë e keqe. Po sjell një rast nga përvoja ime si artiste. I bukur, por edhe pak I dhimbshëm. Ne në teatër na duhej që një rol i caktuar të dublohej, të ishin gati për ta luajtur dy artistë. Në skenë rolin e luante ai që paraqitej më mirë. Mua më qëlloi të kisha “konkurrente” gruan e regjisorit. Kur erdhi puna për të dalë në skenë, edhe pse unë shkëlqeva në prova, rolin e luajti gruaja e regjisorit. Sigurisht që nuk më erdhi mirë, u lëndova e u trishtova, por nuk e bëra veten. Nuk lash të kuptohej që isha hatërmbetur. Por, sido që të venë punët, miku e shoku nuk ka vend në teatër, si kudo, nëse nuk e justifikon. Erdhi rasti që në vendin tonë erdhi një delegacion gjerman. Luhej “Artur Mileri” dhe roli i një gruaje, e cila ishte në epiqendër, rrol shumë i bukur, rrol me gjerësi shpirtërore, rrol nëne, e luajta unë. Gjermanët mbetën shumë të kënaqur, u mahnitën. Puna, sipas meje, nuk të humbet kurrë. Rëndësi ka që ajo të bëhet mirë, të bëhet me dashuri.
Është një thënie shumë e bukur. Adoleshenca është oborr i gabimeve,ndërsa plakja, korridor i pendimeve. Vlerësimi juaj për “oborrin e gabimeve” dhe “korridorin e pendimeve”?
Adoleshenca është periudha më delikate për njeriun. Atë e udhëheq emocioni, nuk e udhëheq logjika. Djali apo vajza mendon sikur i di të gjitha, sikur gjithmonë e drejta është me të, sikur gjithçka që fluturon hahet. Ndaj edhe prindi duhet të qëndrojë afër, të jetë këshilltar në çdo hap që hedh fëmija, të frenojë emocionet dhe “guximin” e tepruar. Gabimet e adoleshencës sjellin pendim të madh në moshën e rritur. Pendohet sepse vepron logjika për gjërat që janë bërë mirë apo nuk janë bërë mirë. Po sjell një kujtim nga familja ime. Në Lushnje, aty pranë shtëpisë, kalonte një rrugë. Rruga duhet të ishte e përbashkët për dy shtëpi, tonën dhe të fqinjët. Ç’bëri komshiu?! Një ditë e zuri rrugën, i vuri gardhin, duke e kërcënuar babanë se toka ku kalonte kjo rrugë ishte e tij. Me gjithë argumentet që solli im atë ai nuk lëvizi nga e tija. Edhe babai e la. E la, por ne na dolën telashe. I binte që për të shkuar në shtëpi të vije rrotull e rrotull vetëm për tekat e komshiut. Pas disa vitesh, më duket 5 vjet, komshiu e kuptoi që e kish pasur gabim. Pra ishte penduar për atë çka kishte bërë. Një ditë prej ditësh e prishi gardhin dhe la rrugën, ashtu si kishte qenë më parë. Mbaj mend që më tha: Ku është yt atë? Thuaj të më vijë në shtëpi të pimë një kafe, se paskam qenë i lajthitur. Tani them me mendjen time: Si është e mundur që për një copë tokë vritet vëllai me vëllanë, vdesin pa u pajtuar? Si është e mundur që njerëzit janë varfëruar kaq shumë nga shpirti? Për fat të keq na ka ikur kjo dashuri. Kjo mua më vret shumë. Ndjej dhimbje kur dëgjoj ngjarje jo të mira. I përjetoj keqas, dëshpërohem. Pyes veten: mos shoqëria jonë është në moshën e adoleshencës?
Sikur një fëmijë të dorëzohej që në rrëzimin e tij të parë, nuk do kishte mësuar kurrë të ecte. Diçka nga jeta juaj që nuk u dorëzuat asnjëherë?
Jeta është gjeja më e bukur që i dhurohet njeriut. Por është edhe luftë, përpjekje për të jetuar. Në këtë luftë, në këto përpjekje që bën njeriu më ka ngelur në mendje një fjalë e bukur, shumë e bukur: Shpresa. Gjithmonë kam pasur besim tek shpresa. Një poet thotë: Lotët nuk të sjellin dhimbje, por dhimbja të sjell lot. Mos thuaj kurrë: o Zot unë kam një dhimbje, por o dhimbje unë kam një zot. Pra shpresa ka këtë kuptim, diçka do të ndodhë, diçka do të vijë për më mirë. Është e pamundur të mos vijë. Është vetë jeta që e sjell, është procesi i jetës së njeriut. Në këtë rrugë të përpjekjeve të mija, të mungesave dhe të privimeve më të mëdha që kam pasur, unë kam ditur të mësohem të rrëzohem dhe të ngrihem. Asnjëherë nuk kam pranuar që të mposhtem, të mos gjej kurajo e fuqi për tu ngritur. Në jetë kam kapërcyer shumë pengesa. Po si? Me dashurinë ndaj punës, me seriozitetin dhe përkushtimin ndaj saj. Kur punon, kur të rrethon dëshira për të bërë diçka, atëherë njeriu çuditërisht gjen forca, nuk mposhtet. Unë, për fat të mirë, i përkas kësaj kategorie njerëzish.
Është një sentencë e thënë nga Gandi:Të arsimosh një mashkull do të thotë të arsimosh një person; të arsimosh një femër, do të thotë të arsimosh një shoqëri. Si femër, si artiste, si nënë, cili është komenti juaj?
Femra në krahasim me mashkullin është më poetike. Është ky ndryshim, sepse nëna ka një privilegj shumë të madh, sjell jetën, lind fëmijën. Në prehrin e saj rriten njerëzit, rriten brezat, rriten kombet. Atë çka bën nëna është diçka e veçantë, është dhuratë e jetës njerëzore. Është dhuratë për veten e saj, për familjen. Sepse familja është një “shtet” i vogël dhe të gjitha familjet përbëjnë shtetin e madh. Dhe në epiqendër të familjes, të këtij “shteti” të vogël është nëna, gruaja. Në jetën time artistike mua më ka ndihmuar jashtëzakonisht frymëzimi, mendimi që kam pasur për figurën e gruas. Më gëzon shumë fakti që nënat, gratë, femrat në përgjithësi dinë të punojnë bukur, dinë të përcjellin tek fëmijët frymën e një shoqërie të emancipuar. Pse ndodh kjo? Sepse dinë të punojnë bukur, sepse janë shëmbëlltyra e së mirës, që nuk e njohin të keqen, të ligën. Pra ndjehet në çdo qelizë të jetës së saj ky pozitivitet. Të gjitha këto mund të bëhen realitet vetëm nga një femër e arsimuar.
Dielli që perëndon, të prek në shpirt, vetëm për të të kujtuar se të vodhi dhe një ditë. Si ndjeheni ju zonja Margaritë, vërtet pas perëndimit të diellit. Mendon se u është vjedhur një ditë nga jeta juaj? Pra ç’ është një ditë për ju në kuptimin që edhe një çast nga jeta është shumë i çmuar?
Populli thotë që ‘koha është flori’. Në këtë kuptim ne duhet të dimë si ta shfrytëzojmë atë. Në kuptimin më të mirë e më të gjerë, në kuptimin që t’i shërbesh vetes dhe të tjerëve. Pra brenda kohës njeriu duhet të bëjë të pamundurën. Unë nuk e kam lënë kohën që të më ikë. Kam punuar shumë dhe për këtë ndjehem mirë. E them këtë tani, në këtë moshë. Të të them diçka. Ne, brezi im, të cilin më vjen mirë ta cilësoj si “Brezi i të mëdhenjve”, nuk kemi ditur ç’ ishte orari në punë. Paradite bënim prova, mbasdite na duhej të jepnim shfaqjen. Nga shfaqja mund të shkonim në xhirim e më pas të ktheheshim për shfaqje. Duke qenë edhe nënë e grua obligimi në familje ishte shumë më i madh. Mos të harrojmë që kam rritur tre fëmijë, tre djem. Pra kjo koha ime ka qenë e kronometruar, e disiplinuar për ta shfrytëzuar deri në fund. Edhe tani nuk e lë kohën që të më ikë kot. Çfarë bëj? Aktivizohem në veprimtari shoqërore, sigurisht si artiste. Unë nuk e njoh fjalën “jo”. Më ndodh shpesh të mësoj përmendësh poezi të ndryshme për t’i recituar në aktivitete që bëhen brenda apo jashtë vendit. Pastaj unë i dua shumë librat, sidomos ata të cilët nuk munda t’i lexoj dot në moshën e rinisë. Brenda kohës është puna, është dëshira, janë veprimet ku njeriu gjen rastin të realizojë diçka të mirë për veten dhe për shoqërinë. Jam e lumtur që edhe në këtë moshë koha nuk më ikën kot. Kur shikoj filmat e realizuar them me vete: sa bukur, shyqyr që i kam bërë! Ndoshta brezi jonë nuk ka fituar ndonjë gjë të madhe materialisht, por kemi fituar shumë, kemi fituar dashurin njerëzore.
Në rast se kërkon të mbjellësh për një vit, mbill misër dhe grurë, në do që të mbjellësh përgjithmonë, mbill arsim dhe kulturë…?
Fjala “mbjellje” mban në vetvete pozitivitet. Sepse po mbolle edhe do të korrësh. Fjala vjen, kur bujku e realizon mbjelljen mirë, edhe të korrat do të jenë me domosdo të mbara. Jam munduar “të mbjell” mirë në jetë. Ta bëj punën me dashuri, me seriozitetin më të madh. Frymëzimin njeriu e gjen tek vetja, por edhe në shoqëri, në kolektivin ku punon. Unë, siç e citova edhe pak më lartë, pata fatin të isha pjesë e “Të mëdhenjve”, nga të cilët mora shumë. Më dhanë shkollë, më bënë me “universitet”. Pa shkollë, pa kulturë nuk ecën kurrë dot në jetë njeriu. Janë rrënjë të forta, janë degë të forta që frymëzojnë talentin. Pra duhet “mbjellë”, duke kërkuar nga jeta, duke mësuar çdo ditë. Që të mbjellësh e të korrësh mirë medoemos duhet të “mbjellësh” arsim e kulturë. Përvojën time e kam përcjellë edhe tek fëmijët, tek djemtë. Bashkë me bashkëshortin tim, Xhavitin, i cili ka qenë krahu im i djathtë në të gjithë veprimtarinë time si artiste, si grua e si nënë, bëmë maksimumin e mundshëm që ata të bëheshin të vlefshëm për vete, por edhe për shoqërinë. Kur shoh se ata janë bërë ashtu si kemi dëshiruar, them se ky është edhe shpërblimi më i bukur që kam marrë në jetën time.
Kam lexuar diku, ku thuhej se femra është mbretëreshë e botës, por skllave e dëshirave. Cili është komenti i një artisteje të madhe si Margarita Xhepa?
Kam lexuar në gazetë për një biznesmene afrikane. Më bëri përshtypje një thënie e saj: Sikur Botën ta qeverisnin femrat, punët do të shkonin më mirë. Këtu ka një të vërtetë të pakontestueshme. E di pse? Sepse gruaja, femra, e ka në genin e saj, në shpirt, për të bërë punë të bukura, punë të mëdha. Dhe kjo fillon që nga ai çast kur nëna lind fëmijë. Po punët e tjera brenda mureve të shtëpisë? Në këtë kuptim ajo është mbretëreshë e shtëpisë, por edhe mbretëreshë e Botës. Femra, nga natyra e saj, është e ndërgjegjshme, e durueshme, për çdo gjë e sakrifikuar. Prandaj është edhe “skllave” e dëshirave. Femrat nuk ta falin mossuksesin. Mua më gëzon fakti që femra këtu në Shqipëri ka zënë vendin që meriton. Kemi deputete, ministre, në shumë pozicione të rëndësishme të shtetit e të shoqërisë. Kjo gjë mua më emocionon.
Askush nuk e ka kaluar urën e suksesit, pa kaluar rrugët e dështimit. Ka dështuar, qoftë dhe në një rast, Margarita Xhepa?
Sigurisht rruga e jetës është e vështirë, ka pengesa, dalin edhe të papritura. Por njeriu në iniciativën që merr në jetë duhet të jetë i kujdesshëm, të jetë, si i thonë fjalës, vigjilent. Unë asnjëherë nuk kam guxuar t’i futem një pune që nuk di ta bëj. Asnjëherë nuk kam guxuar që të merrja një rol që nuk ishte i imi. Dëshiroj t’u them një kujtim timin të para shumë viteve. Dy partitë më të mëdha politike më kërkuan mendimin që të kandidoja për deputete. Sigurisht, falënderimi ishte për vlerësimin, por unë u thashë “JO” me të madhe sepse unë nuk di ta bëjë këtë gjë, sepse nuk jam e aftë ta bej këtë gjë. E dija që përfitimet materiale ishin shumë-shumë më të mëdha, nuk krahasoheshin me pagën që merrja si artiste, por unë ndjehesha mirë në punën ku isha dhe jo në karrigen e deputetes. Aty do të isha jo në rrolin tim për çka kam investuar tërë jetën time. Pra ky është dështimi im, nëse do ta quanim të tillë.
Bajeri ka thënë se gratë duhet të jenë të dashuruara, në qoftë se duan të mbesin të bukura. Ju kini qenë dhe mbeteni një grua e bukur. Nëse e marrim të mirëqenë këtë thënie, atëherë cilat kanë qenë dashuritë tuaja në jetë, zonja Margaritë?
Unë qysh e vogël kam qenë e rrethuar me dashuri. Sepse aty jetoja mes njerëzve të thjeshtë, të vuajtur, të vuajtur nga shumë gjëra. Kemi qenë të varfër ekonomikisht deri në dhimbje, por unë isha “e varfër” edhe shpirtërisht sepse mbeta pa nënë. Më pas do të mbetesha edhe pa baba. Fakti që qysh në vogëli më rrethuan njerëz të butë, me zemër të madhe, që nuk dinin të bënin keq, do të bënte që edhe unë të isha si ata. Madje, këtë pasuri të çmuar e mora me vete për të mos e braktisur kurrë. Të them të drejtën, ndoshta edhe nga profesioni që zgjodha në jetë, unë kam qenë e privilegjuar për ta pasur respektin dhe dashurinë njerëzore me shumicë. Urimet, lulet, duartrokitjet më kanë shoqëruar gjithë jetën. Po sjell një rast të kohëve të fundit. Isha në Greqi. Prezantohej një libri im, me autor Miho Gjinin. Salla ishte mbushur plot me artdashës e dashamirës të mit. Kur ishim duke e mbyllur aktivitetin, nga mesi i sallës ngrihet një grua e bukur. Me leje, tha, te them edhe unë diçka, ju lutem! Dhe u ngjit e na erdhi aty në podium. Iu drejtua sallës: E shihni ju këtë grua, këtë zonjë? Kjo nuk është vetëm artiste e madhe, por ka edhe një shpirt të madh njerëzor. Si nënë, si grua, si shqiptare. Pastaj ajo solli një ngjarje të para 30 viteve kur unë i paskësha hapur derën e shtëpisë, e paskësha sajdisur me shumë dashuri e iu paskësha gjendur e përkrahur në fillimet e saj si artiste. Tha se e kisha mbajtur dy javë në shtëpi, me të fjetur e më të ngrënë. Mua, të them të drejtën, nuk më kujtohej. Por nuk e kish harruar ajo. Nuk mund ta shpjegoj, nuk di sesa mirë u ndjeva nga fjalët e asaj gruaje, të Diana Beut nga Libohova, të cilat, edhe pse ishin shumë pak, më emocionuan po aq sa libri i shkruar për të gjithë jetën time.
Artisti i madh është gjithmonë një i plagosur i madh. Edhe ju, sigurisht,që jini një artiste e madhe. Atëherë, cilat janë “plagët” që morët gjatë jetës si aktore e vlerësuar edhe si “Artiste e Popullit”?
Në punën që bën artisti ka suksese, por edhe mossuksese. Përpjekjet bëhen për të kapur majat. Unë jam munduar që puna ime të jetë e vërtetë, e sinqertë, kualitative. Kam qenë shumë kërkuese ndaj vetes. Nuk mund ta merrni me mend. Por puna më ka mbushur jetën, më ka mbushur shpirtin. Arti është ai që e fisnikëron njeriun, të kulturon, e të bën më të mençur. Por e kam një peng, e kam një plagë. Gjatë një jete të tërë, madje të gjatë, kam realizuar role të ndryshëm, me shumë dashuri. Shumica mbetën të pa regjistruar, “të pa dokumentuar”. Nuk e them për veten time, për të pasuruar jetëshkrimin tim, por për të gjithë atë plejadë artistësh të mëdhenj, të cilët, për fat të keq, nuk mbetën të filmuar. Do të ishte “i gjallë” historiku i teatrit shqiptar, i kulturës tonë, i asaj tradite aq të vyer. Ky është një peng i madh, një plagë që nuk mund të shërohet dot më.
Miqësia është si librat, ku koha vjen e ua shton vlerën më shumë, ka thënë Viktor Hugo. Është, qëndron edhe për ju kjo thënie e Hygoit, zonja Margaritë?
Miqësia është gjëja më e bukur. Sa herë themi “kam një mik për kokë”,kam një mik që qaj një hall, që kërkoj një ndihmë. Krahas njerëzve të dashur që ka njeriu, si fëmijët, prindërit, bashkëshortin etj, ka edhe miq. Kjo është nga gjërat më të bukura. Isha para ca ditësh në varreza, tek njerëzit e mi të dashur. Aty, për së largu, pash një njeri të njohur me një tufë lule në duar e që u drejtua tek një varr. Kë ke këtu?, i thashë. I mbushur me emocion e sy të mbushur me lot më tha: Kam ardhur të çmallem me një mik. Dhe u drodh i tëri. Më mungon shumë ky njeri, tha. Kur vij këtu më duket sikur bisedoj me të, pavarësisht se ai nuk më dëgjon, por që jeton brenda meje. Gjatë rrugës në jetë njeriu zë shumë miq, por ka nga ata që edhe largohen, harrohen. Sidomos në këto kohëra që po jetojmë. Ka shumë pak miq. Është rritur falsiteti. Për një gjë fare të vogël, për interesa të çastit, tjetri të bëhet hasëm. Në jetë, kam lexuar të thuhet diku, nuk është e vështirë të krijosh famë, tituj, pasuri, por është shumë, shumë e vështirë të krijosh miq tek të cilët mund të deponosh të sigurt besimin!
Edhe një pyetje të fundit. Mashkulli ka aq vjet sa ndihet, kurse femra aq sa shihet. Çdo të thotë për Ju, qëndron ky përcaktim i Bergmanit për Margarita Xhepën?
Po i përgjigjem kësaj pyetjeje me gojën e Aristotelit: Bukuria është dhuratë e Zotit. Por unë, Margarita Xhepa, kam ecur në jetë me këshillën e Sokratit: Të lutem o Zot, më bëj të bukur përbrenda, më bëj të bukur shpirtin!
