“GËRMO, TARE, GËRMO…”
Kadri Roshi, “Artist i Popullit” dhe “Nderi i Kombit”, si shumë e shumë artistë të tjerë, kishte pasion të madh peshkimin.
Po të rrije me të, të fliste për shumë ngjarje që lidhen me gjuetinë e peshkut dhe që tregojnë ndikimin e krijimeve të tij artistike në popull.
Ja një nga ato që e kam jetuar vetë.
…Në Berat po xhirohej një film. Megjithëse kishte rolin kryesor, rastiste të kishte pushim. Dhe, kuptohet, nisej për peshkim. Në Breshtan. Drejt e në rezervat, në “zonën e ndaluar”…
Me kujdesin e zakonshëm hoqi nga çanta sendet e nevojshme dhe përgatiti grepat. Mbasi i hodhi në ujë dhe priti pak, dëgjoi një britmë të fortë, sa që i prishi kënaqësinë e parë të gjuajtjes.
– Ore, po ç’bëhet këtu? Kush je ti që nuk u bindesh rregullave. Sapo kemi lëshuar peshkun dhe ti gjuan pa leje? Ku je këtu, në mallin e …- deshi të vazhdonte.
Ishte rojtari i rezervatit. Kadri Roshi, i detyruar të dëgjojë breshërinë e fjalëve të njeriut të ardhur si furtuna, sikur u step. E mori me mend se ishte rojtari.
U kthye nga ai me shpresë se do ta njihte, por më kot. Tjetri vazhdoi po me atë vrazhdësi. Kadriu zihet ngushtë:
– Nuk e kam ditur…Vij nga Tirana e nuk i di rregullat – foli me ndjenjën e dukshme të pafajësisë, por edhe të pendimit. Ishte i tronditur dhe gati sa nuk iu mor goja.
– Nuk i ditke, ë?! – vazhdon me të njëjtën vrazhdësi rojtari, edhe pse përpara vetes pa një burrë të moshuar, me flokë e mjekër të thinjur. Për ta zbutur e për t’u justifikuar, Kadriu i tregon se disa fëmijë, përpara se të fillonte, i kishin thënë që të gjuante këtu.
Duke menduar se, tashmë, rojtari do ta njihte, i thotë:
– Disa fëmijë, kur i pyeta a ka peshk, më thanë: ”Peshko, o xhaxhi, peshko!”. Dhe unë nisa të peshkoj.
Fëmijët e kishin njohur menjëherë. Prandaj kishin përdorur shprehjet e përafërta të thëna prej tij në një film.
– Pse, kalamajtë dëgjon ti?! – i thotë duke ngritur edhe më fort zërin.
– Më fal, o mik, nuk e dija. – Ç’mik, ore! Nga na dole mik? Gjuan peshk kontrabandë dhe më thua mik? Jo, ore, jo kështu…- dhe filloi ta zbusë pak zërin. Gjithsesi Kadriut nuk po i vinte mirë që nuk e njohu.
Rojtari nuk kishte shumë faj .Kështu siç ishte veshur ai, nuk do ta njihte as e ëma, as shokët e tij të ngushtë, e jo më rojtari i rreptë i rezervatit.
Përsëri, për ta zbutur e për t’i dhënë prapë mundësi që ta njihte, kur fillon të mbledh filispanjën, me zë që ta dëgjojë rojtari, thotë: – Tërhiq, Tare, tërhiq, se atje e kam peshkun e ngordhur unë…
Por me kë flet?!
– Edhe po tallesh, ë?! – i thotë rojtari. Iu kujtua shprehja nga filmi “Përballimi”, interpretuar nga Kadri Roshi dhe për t’i treguar “kontrabandistit”se e din saktë atë, vazhdon:
– Nuk është ashtu si thua ti, o kontrabandist rezervati. Jo! Kadri Roshi në film thotë: ”Gërmo, Tare, gërmo, se atje e kam qenin e ngordhur unë”. Ja, kështu, dhe mos shit mend kur nuk e di.
Kadriu e pa veten ngushtë, por nuk i humbi shpresat se do ta “zbuste” kundërshtarin. Meqenëse nuk i eci me shprehjen e Tares, hoqi kapelën e kashtës dhe iu drejtua, po ashtu si në film, kur i gjejnë grurin:
– Jo more!…
Rojtari shtanget për një çast. E sheh drejt e në sy. I njeh shikimin gjithë ironi e tërbim, ashtu siç e mbante në mend nga filmi.
– Pika mua! Nuk njoha mikun e shtëpisë – dhe i drejtohet atij. E kap me forcë për krahësh dhe e tund. Mesa duket do më shumë të tund veten.
– Po unë vërtetë të kam mik, sepse çdo javë të kam në shtëpi. Mik e çfarë miku!
Kadriu qesh. Kurse rojtari, duke e përqafuar fort, si një njeri shumë të afërt, vazhdon:
-A e di se për ty kalamajtë lënë mësimet e plaka zihet me ta?! – e përsëri e tund krahësh. – Kalamajtë të shikojnë ty, Xha Kadriun, herë si vritesh e herë si ngjallesh. Pa, pa, pa! Ç’burrë i zoti që je…
Kadriu vazhdon të qesh.
U bënë miq të vërtetë.
Atë natë, në shtëpinë e rojtarit, gëzimi i të gjithëve është i papërmbajtshëm. Kanë mysafir Artistin e Madh Kadri Roshi.
Arritja më e lartë e njeriut është të ngrejë lart, me vepra, emrin e tij…
STENDAL(1743-1842)
Shkrimtar i madh francez
Stendali ishte aq i lidhur me epokën e Napoleonit dhe krejt i trullosur me idetë e kohës sa që kur ra Napoleoni atij iu duk vetja i humbur sikur të ishte përmbysur bota.
-Francezët,-thoshte ai,- dhanë dorëheqjen më 1814.
Për të ashtuquajturin “stil i bukur” Stendali thoshte:
-“Përpara se të nis një roman, unë lexoj disa dhjetëra faqe nga Kodi Civil”.
………………………………………………
Në Romë, kur ishte në moshën 22- vjeçare si oficer i Napoleonit, Stendali pati shumë sukses me femrat. Kur erdhi 30 vjet më vonë , me flokë të bardhë e me bark të madh, ai i tha mikut të tij:
-Medet, sa kanë ndryshuar zakonet. Gratë e reja sot kanë ndryshuar dhe paraqiten si të virtytshme. Nënat e tyre ishin më simpatike dhe më të sjellshme. Miku i vuri në dukje se ishte ai që kishte ndryshuar shumë. Stendali thoshte:
-Një peizazh i bukur më zgjon përfytyrimin e një harpe që tingëllon në shpirtin tim. Në të vërtetë ishte fare i paditur për teknikën muzikore dhe kjo e dëshpëronte pamasë.
-Fati e ka thënë që unë t’i vë notat nëpër shkronja, që janë tingujt e shpirtit tim.
………………………………………………..
Te kushëriri i tij Darus, Stendali kaloi disa vjet të adoleshencës së tij. Shumë vjet më vonë, Daruja gjeti në një librari një vëllim të Stendalit dhe e pyeti se sa kushtonte.
-Dyzet franga,-iu përgjigj ai,-mbasi është fjala për një libër që është mbaruar. Daruja u habit pastaj thirri:
-Po si është e mundur një gjë e tillë, që një fëmijë injorant e i trashë si krap të ketë arritur të shkruajë libër që kushton 40 franga?
…………………………………………………….
Stendali, si oficer i ushtrisë së Napoleonit ishte në rreshtat e parë të frontit. Komandanti i tij, një kapiten i shquar i kohës, e pyeti nëse kishte frikë. Atëherë Stendali doli nga rreshti, eci me guxim përpara, u vendos në radhën e parë të topave dhe qëndroi atje pa lëvizur për një kohë të gjatë përpara zjarrit të armikut.