Apel Parlamentit: T’i thuhet “ndal” nga ju deputetë, projektligjit të ministrave Ksera dhe Veliaj
4 dhjetori 2012 është një datë simbolike e cila shënon krijimin e “Shoqatës Shqiptare të Personave të Paaftë”, me numër vendimi 34 57 të Gjykatës së Shkallës së parë Tiranë dhe me NIPT L44011191R. Anëtarët e kësaj shoqate janë persona të paaftë të cilët janë të pajisur me një vendim të komisionit mjekoligjor, që nuk mbulohen nga skema e Sigurimeve Shoqërore dhe që trajtohen me 9750 lekë nga komunat apo bashkitë e vendit, ku ata jetojnë si: persona që nuk dëgjojnë dhe nuk flasin, personat autikë, ata me sindromin doën, talasemikët etj.. Roli i kësaj shoqate është i rëndësishëm për vetë shoqërinë shqiptare pasi ajo sjell në vëmendje problemet e një shtrese të përvuajtur e të diskriminuar në shoqëri siç është ajo e personave të paaftë.
Momentet që po kalon shoqëria shqiptare, e veçanërisht kjo shtresë, janë sa të vështira aq
edhe të papërballueshme për një ekonomi si e familjeve tona. Aty ku varfëria është ulur
“këmbëkryq”, ku pagat 9750 lekë nuk mund të përballojnë çmimet, nevoja për të qenë bashkë është shumëfish më e lartë. Të ngresh zërin ndaj problemeve në një shoqëri, ku vuajtja bashkohet me padrejtësinë, me neglizhencën, është e vështirë, por mbi të gjitha detyrim dhe objektiv për atë pse jemi krijuar. Ne, si qytetarë të një shoqërie demokratike, kemi energji e fuqi të bëjmë gjëra të mëdha. Është pikërisht besimi tek ndryshimi, ai që na bën optimist se ne jemi të aftë, dëshirojmë dhe mund të jemi një zë i fuqishëm për të drejtat që na garanton Kushtetuta. Spuntoja për të krijuar këtë shoqatë vinte nga një
shqetësim i thellë. Ky shqetësim lidhet me atë se sa pak ose aspak të mbrojtur janë sot shtresa e personave të paaftë. Sa shumë neglizhime, përbuzje dhe mungesë interesi janë hasur në dyert e zyrave kompetente, qofshin këto në nivel lokal apo qendror! Dhe një nga detyrat tona është pikërisht të insistojmë në respektimin e të drejtave ligjore të personave të paaftë. Në bisedë me shumë persona të paaftë që nuk e kanë marrë një vendim të komisionit mjekoligjor, duket qartazi se shkeljet dhe padrejtësitë ndaj tyre janë një problem serioz. Personat e paaftë që meritojnë të trajtohen me pagesë paaftësie, sot po kërkojnë para borxh për të kënaqur interesat e mjekëve specialistë, pasi e konsiderojnë si një mundësi për të marrë atë që u takon. Është e dhimbshme që personat e shëndetshëm të trajtohen me pagesë paaftësie dhe të sëmurët të përbuzen dhe të lihen jashtë kësaj liste. Kjo është një sfidë edhe për shoqatën tonë, pasi synojmë që të ndërgjegjësojmë institucionet përkatëse për transparencë e drejtësi në trajtimin e të sëmurëve.
KEMP-et, sorollatjet e PAK dhe abuzimi i mjekëve
Ndërkohë që po kryhen rikomisionimet e personave të paaftë, duhet bërë kujdes që të mos shkohet nga ekstremi i fryrjes së listave me persona që nuk meritojnë të trajtohen me pagesë paaftësie në ekstremin tjetër, atë të heqjes së pagesës për persona të paaftë nga komisionet mjeko-ligjore në rrethe të ngritura pranë degëve të Sigurimeve Shoqërore, të cilët ua heqin këtë mundësi personave të sëmurë që nuk kanë asnjë mundësi jetese. Për fat të keq këto raste janë shtuar kohët e fundit. Nuk mund të tolerohet që personat e paaftë që meritojnë këtë pagesë tu hiqet padrejtësisht, në dritën e diellit. Këto probleme i kemi bërë të ditura përmes disa formave si: Një ballafaqim i frytshëm që kemi patur në shkurt 2014 me zv.ministren e MMSR Bardhylka Kospiri; Letrat e vazhdueshme, që nga marsi 2014, drejtuar Ministrisë së Mirëqenies Sociale dhe Rinisë lidhur me: Përcaktimin e minimumit jetik, me sorrollatjet nga KMCAP në rrethe, që në 860 raste që nga janari 2014 e kanë çuar dosjen në Kempin Epror, Tiranë dhe aty i ka zënë pluhuri i harresës duke u kthyer në një kalvar vuajtjesh për personat e paaftë, që e kanë të vetmin burim për të siguruar bukën e përditshme. Për hir të së vërtetës prej tyre nuk kemi marrë asnjë përgjigje, qoftë edhe negative për etikë qytetare. Gjithashtu, nga shoqata i është drejtuar letër edhe Ministrisë së Shëndetësisë për rastet e mjekëve që abuzojnë me dhënien e kempeve ndaj personave që meritojnë të trajtohen me paaftësi duke i kërkuar penalizimin e tyre. Anëtarët e KMCAP-it në mjaft raste janë kthyer nga një komision i caktimit të aftësisë për punë, në një komision tragjikomedik të caktimit të personave që do të shkojnë në “gijotinën “ e radhës të varfërisë, të dhimbjes, e të vdekjes. Një gjë është e qartë, se qysh nga 2012 nuk kemi reshtur së përcjelli shqetësimet e personave të paaftë, por duket se ato kanë rënë në vesh të shurdhër tek stafi i ministrit Veliaj.
Projektligji dhe Veliaj
Ky ministër që për këtë shtresë qytetarësh tashmë është zgjuar dhe po i djeg kaq shumë shpirti, e përdor atë si një tymnajë mbushamendëse për të bindur publikun e gjerë se duhen ndryshuar ligjet aktuale për personat me aftësi të kufizuara , sepse ai është i fragmentarizuar dhe nuk janë të përfshirë kategoritë që ne si shoqatë kemi marrë në mbrojtje. Po a nuk është i stonuar ky qëndrim? A mund të vazhdojë të besojë një shtresë e gjerë prej rreth 60 mijë personash të paaftë, në një kohë kur përmenden vetëm në raste fushatash dhe miratimesh projektligjesh të bëra sipas interesave, në mënyrë të fshehtë, pa marrë mendimin e grupeve të interesit të gjitha së bashku, ku të përplasen haptazi argumentet pro e kundër e të dilet në një definicion që do tu shërbejë të gjithëve.
Meqë personat e paaftë nuk kanë një status të tyre, edhe pse ne e kemi kërkuar në mënyrë
permanente këtë në institucionet përkatëse qendrore, logjikisht do të ishim pro miratimit të këtij draft – projektligji në parlament, por debatet e zjarrta mes kësaj Ministrie dhe shoqatave të nderuara të të Verbërve dhe para e teraplegjikëve, që me aq mund e në shumë vite kanë konsoliduar të drejtat e tyre nga njëra anë dhe neglizhenca e turpshme e kësaj Ministrie ndaj kërkesave tona zyrtare nga ana tjetër, na kanë bërë që të shohim më me objektivitet dhe detaje e gjakftohtësi situatën e krijuar ditët e fundit. Nga të gjitha përplasjet publike është mjaft interesant fakti se nga ana e Ministrisë po ngrihet një mur mbrojtës me argumente boshe, që nuk bindin dhe të bëjnë të dyshosh në atë se me këtë draft projektligj që pritet ta dorëzojnë për miratim të enjten e 24 korrikut në Parlament, fshihet një e keqe e madhe për të gjithë personat me aftësi të kufizuara. E keqja më e madhe që mund të ndodhë është që qeveria me anë të këtij projektligji ka
kompetencë të ndryshojë të gjithë nenet dhe ligjet e tjera, sepse në Nenin 22 të projektligjit thuhet “ndryshim i ngadaltë i legjislacionit”. Ky perifrazim i lë hapësirë qeverisë që të ndryshojë legjislacionin dhe të marrë vendime që bien ndesh me interesat e personave me aftësi të kufizuara. Nga ana tjetër, një problem jo i vogël është marrja e vendimeve nga një grusht i vogël njerëzish, siç parashikohet në Nenin 13 të këtij projektligji, ku thuhet se do të ngrihet një Këshill kombëtar prej 17 personash, ku vetëm 5 prej tyre janë persona me aftësi të kufizuar. Si përkthehet kjo? Me fjalë të tjera, personat me aftësi të kufizuara lihen në minorancë dhe janë të destinuar që të pranojnë në mëshirë të fatit, në mënyrë të pasigurt atë që mund të ndodhë në të ardhmen. Është për të ardhur keq se debate si këto që kanë në esencën e tyre çështje kaq serioze dhe delikate, marrin një devijim të pashembullt.
Pasuritë e Sinan Tafaj i morëm vesh, po ato të ministrit Veliaj?
Për t’i dhënë ngjyra të tjera debatit dhe për të larguar vëmendjen nga ky problem serioz disa media të shkruara që i shërbejnë interesave qeveritare u morën gjerë e gjatë me pasurinë e kreut të Shoqatës së të Verbërve që nga viti 1992, Sinan Tafaj.
Shkruan me hollësi çdo detaj të të ardhurave mujore që merr dr. avokat Sinan Tafaj, dhanë mendime të hollësishme për avantazhet e të qenit lider shoqate, por lanë mënjanë
pasurinë e tundshme e të patundshme, të deklaruar dhe të padeklaruar që kanë vënë mjeranët e politikës shqiptare dhe ministrat tanë të varfër në më pak se 4 apo 8 vjet qeverisjeje. A nuk është e tepërt dhe a munden vallë të shohin qimen në syrin e tjetrit, kur e kanë trarin para këmbëve të tyre? Ajo që i intereson, më së paku, personave me aftësi të kufizuara sot është pasuria e një individi punëtor, të vullnetshëm, të mirëarsimuar, me gradë shkencore, me karrierë në fushën e jurisprudencës, që njeh dhe kujdeset për të drejtat e gjithë personave me aftësi të kufizuara, që merr atë që i takon nga detyrat që ai kryen, plotësisht të ligjëruara e të njohura nga të gjithë. Ai paguhet për atë që i takon si president i Shoqatës së të Verbërve, që ka arritur aq shumë në disa vite të vështira tranzicioni; ai trajtohet për paaftësinë e tij si i verbër nga shteti shqiptar dhe ai spanjoll, sepse ka dy shtetësi. E çfarë ka këtu për t’u shqetësuar? Përse duhet bërë zhurmë për asgjë? Këto fakte nuk i sjell për të marrë në mbrojtje dr. Sinan Tafaj, pasi kjo përbaltje nuk e zbeh aspak figurën e tij dhe unë pak njohje personale kam me të. Por, si një gazetar i hershëm që gjurmon dhe hedh dritë mbi të vërtetën e kam obligim të parashtroj mendimet e mia për konfliktet e hapura mes Ministrit Veliaj dhe krerëve të personave me aftësi të kufizuara.
Premtimet në fushatë zgjedhore
Ministri Veliaj që me ardhjen e tij në krye të Ministrisë së Mirëqenies Sociale dhe Rinisë, u zotua se do të bënte gjëra të mira ndryshe nga paraardhësit e tij dhe se do të rriste vëmendjen ndaj interesit të personave me aftësi të kufizuara. Po çfarë bëri ndryshe z. Ministër, kur pa kaluar një vit qeverisje, nxori nga sirtarët projektligjin që z. Ksera e mbajti aty për mos krijuar konflikte edhe më të mëdha me personat me aftësi të kufizuara dhe e serviri si një arritje të madhe, si një nevojë emergjente që duhet patjetër të bëhej ligj. Por, a nuk e mendoi dy herë Z.Veliaj, se në çfarë pozite do t’i vinte kolegët e majtë socialistë, që hartuan në 18 tetor 2012 relacionin për “mbrojtjen dhe përfaqësimin e posaçëm të të drejtave të personave me aftësi të kufizuara”, që bie ndesh me projektligjin kaq shumë të përfolur dhe kundër parimeve të këtij relacioni?
Prandaj, u bëjmë apel deputetëve të majtë që të mos shkelin mbi dinjitetin dhe integritetin
e tyre intelektual dhe moral, por të tregojnë edhe njëherë se kanë merituar të kenë një vend aty, si të besuarit e sovranit dhe t’i thonë jo, duke votuar kundër bërjes ligj të këtij projektligji famëkeq që kthen vite e vite prapa në kohë gjendjen e të drejtave të personave me aftësi të kufizuara. Sot, shumë persona me aftësi të kufizuara me mendje e veshë të hapur, mund të ndihen të zhgënjyer që kanë besuar së Shqipëria do të bënte progresin e merituar në një kohë kur është vendi me tranzicionin më të gjatë prapa të cilit fshihen shumë gabime të bëra gjatë qeverisjeve të ndryshme. Na u premtua në fushatën e zgjedhjeve të qershorit 2013 se personat me aftësi të kufizuara do të jenë në qendër të vëmendjes së qeverisjes së tyre. Nuk u harrua të premtohej edhe tek pika që dhemb më shumë, se brenda 100 ditë të qeverisjes do të kthehej në fuqi ligji i anuluar nga qeveria Berisha për kompensimin e energjisë elektrike, telefonisë fikse dhe transportit urban. Kaluan 100 ditë, kaluan 200, madje dhe 300 dhe asgjë nuk ndodhi. Kur premtimet e bëra nuk ndodhin, ato shoqërohen me zhgënjime. Kur premtimet nuk mbahen nga një qeveri e ardhur në pushtet me 1 milion vota plus, zhgënjimi bëhet edhe më i madh.
Hubert Humphrey, një politikan i njohur amerikan ka shprehur se “Testi moral i qeverisë është se si ajo i trajton ata që janë në agim të jetës… fëmijët; ata që janë në muzg të jetës… të moshuarit dhe ata që janë në hije të jetës… të sëmurët, nevojtarët dhe personat me aftësi të kufizuara”. Nëse projektligji miratohet këtë të enjte në parlament, le të jenë të sigurt deputetët e majtë dhe kabineti qeveritar, i drejtuar nga Kryeministri Edi Rama, se testi moral i qeverisë është i humbur, pasi personat me aftësi të kufizuara kanë nevojë për një projektligj, ku të miratohet unanimisht nga grupet e interesit dhe jo të kontestohet prej tyre.
President i Shoqatës Shqiptare të Personave të Paaftë
