Arjan Starova, kryetari i Partisë Bashkimi Liberal Demokrat, në intervistën për gazetën “Telegraf”, me fokus kriminalizimin e politikës, argumenton se rrënja e kriminalizimit të politikës shqiptare lidhet me ashpërsinë e jashtëzakonshme të luftës për pushtet. Ndaj, pohon zoti Starova, kriminalizimi është pasqyra e politikës shqiptare. Por, thotë zoti Starova, “Pa vullnetin e udhëheqësve politikë nuk mund të bëhet asnjë hap në përpjekjet për dekriminalizimin. Madje, unë do të thoja se, do të mjaftonte ky vullnet i tyre si shprehës i vullnetit të të gjithë elitës politike të vendit”. Zoti Starova thotë se pa prekur Kodin Zgjedhor, nuk mund të kapërcehet zgjidhja e dekriminalizimit. Ndërsa i pyetur për rolin që do të luaj Dr. Halim Kosova në PD, për pastrimin e PD nga persona me rekorde kriminale, zoti Starova thotë se “mund të bëjë punë shumë më të rëndësishme në Partinë Demokratike. Ai është një shembull i shkëlqyer i njeriut të aftë dhe të përkushtuar, i cili kur fle,t bën politikën e duhur të vlerave për të Djathtën”.
– Zoti Starova përse politika jonë mbërriti në këtë gjendje, kryetema e së cilës është bërë dekriminalizimi?
– Sipas mendimit tim, rrënja e kësaj dukurie lidhet me ashpërsinë e jashtëzakonshme të luftës për pushtet që është zhvilluar ndërmjet dy kampeve kryesorë të politikës, përgjatë thuajse njëzet vjetëve, luftë në të cilën pushteti është menduar, synuar dhe përdorur gjithnjë e më shumë si mjet përfitimi pragmatist, partiak ose vetiak. E thënë ndryshe, lufta për pushtet ka zvendësuar dalëngadalë debatin politik për vlerat dhe idealet demokratikë. Prandaj, sidomos gjatë dhjetëvjeçarit të fundit, kemi parë krijimin e koalicioneve të parmoralshëm ndërmjet partive,kapërcime të pamoralëshme, të përsëritur të njerëzve të politikës nga njëri skaj i politikës në tjetrin, të shoqëruar si me baltosjen e figurave vetiake të politikanëve, ashtu edhe me humbjen e identiteteve të partive politike të caktuara. I tillë ka qenë koalicioni ndërmjet PD-së dhe LSI-së pas zgjedhjeve të vitit 2009, sepse PD-ja shkeli mbi të vërtetat dhe parimet e luftës me tolerancë zero, kundër korrupsionit. I tillë ka qenë edhe koalicioni i PS-së me LSI-në në vitin 2013, sepse PS-ja i harroi dhe i shkeli idealet e protestave të 11 janarit 2011 kundër LSI-së. Zëvëndësimi i konkurrencës parimore politike me luftën për pushtet u shndërrua në nxitje për marrje të pushtetit me çdo mjet, nga secili prej dy kampeve kryesorë të politikës shqiptare. Si rrjedhojë, sot jemi dëshmitarë të vjedhjes masive të votës nëpërmjet keqnumërimit, në dëm të partive të vogla, të shitblerjes së votës për të goditur konkurrentin politik, të përdorimit të “të fortëve” apo të njerëzve me rekorde kriminalë, si kandidatë për deputetë etj. Mbi të gjitha dhe për fat të keq, këto dukuri të shëmtuara të sjelljes politike kanë ndikuar jashtëzakonisht keq në përfytyrimin e njerëzve mbi mënyrën e ndershme të të bërit politikë dhe kanë nxitur shumë zhgënjim popullor. Shprehjet se “të gjithë politikanët janë njësoj”, apo se “ky vend nuk ka shpresë dhe duhet ikur prej tij” janë drejtpërdrejtë pasqyrë e shëmtimit të konkurrencës së ndershme politike nga lufta politike për pushtet. Kjo shpjegon pjesërisht edhe eksodin e tanishëm të shqiptarëve drejt vendeve të Europës perëndimore.Megjithatë, faktet publikë (arrestimet, proceset hetimorë dhe dorëheqja e një deputeti) janë të tillë që tregojnë se problemi i kriminalizimit të Kuvendit ka qenë më shumë i lidhur me koalicionin e majtë dhe me PS-në. Këto fakte janë edhe ngarkesë përgjegjësie për këtë pjesë të politikës. Ajo çka përbën shqetësimin më të madh në lidhje me problemin e dekriminalizimit të Kuvendit është krijimi dhe përforcimi i opinionit public, se politikanë të kriminalizuar në Kuvend nuk janë vetëm ata njerëz, të cilët u futën në Kuvend me zgjedhjet e fundit parlamentare të qershorit të vitit 2013. Do t’i ftoja të gjithë lexuesit e kësaj interviste të rikujtojnë fjalët e Kryeprokurorit Llalla të ditëve të fundit. Po ashtu të mos anashkalojnë, as akuzat e PD-së për figura konkrete të këtij Kuvendi, as avionët me drogë nga Shqipëria të kapur nga policia italiane.
– Lind dyshimi: A mund ta bëjnë dekriminalizimin ata që janë përgjegjësit e kriminalizimit të politikës?
– Ata që janë vetë të kriminalizuar nuk mund t’a bëjnë, sigurisht, ndërsa ata që mund të mendohen si përgjegjës të pavetëdijshëm, sigurisht që mund t’a bëjnë. Unë jam i prirur të besoj se akti i përgjegjshëm i deputetit të PS-së, Arben Ndoka, që dha dorëheqjen për të sqaruar gjendjen e tij në marrëdhënie me drejtësinë është në harmoni me përgjegjësinë e PS-së për të bërë përpjekje për dekriminalizimin, sado duarlidhur të ndjehet tani për tani.
– A është kriminalizimi vetëm dukuri e njërit krah politik, sikurse akuzojnë njëra-tjetrën mazhoranca dhe opozita?
– Po të bëja pjesë në institucionet e drejtësisë ndoshta mund të kisha diçka më shumë për të thënë, por, duke mos pasur kurrfarë fakti, nuk mund të akuzoj askënd thjesht si politikan që bën arësyetime. Më lart fola vetëm për dukuritë e kriminalizimit të krahut të majtë të politikës, sepse faktet në lidhje me të janë bërë publikë dhe temë e analizave publike dhe e institucionit të Prokurorisë.
– A mund ta luftojë kriminalizimin e politikës ligji, qoftë i paraqitur nga opozita, qoftë edhe nga maxhoranca, apo i miratuar me konsensus, pa vullnetin politik të liderëve politikë?
– Pa vullnetin e udhëheqësve politikë nuk mund të bëhet asnjë hap në përpjekjet për dekriminalizimin. Madje, unë do të thoja se do të mjaftonte ky vullnet i tyre si shprehës i vullnetit të të gjithë elitës politike të vendit. Unë mendoj se e drejta për të kandiduar njerëz me të shkuar kriminale nuk mund të pengohet me ligj, por vetëm me marrëveshje ndërmjet partive. Nëqoftëse kjo gjë do të bëhej me ligj, atëherë do të krijohej një rrethanë ligjore, e cila krijon dy standarde në lidhje me të drejtat e njerëzve për të kandiduar për në Kuvend. Nëse e drejta e atyre që kanë qenë të dënuar ndalohet me ligj, atëherë ne mbështetim padrejtësisht idenë se burgu si institucion nuk është riedukues, mbështetim idenë se ai që dënohet një herë mbetet përherë kriminel. Kjo do të ishte shumë e padrejtë, por edhe praktika tregon se ka njerëz që vërtet mbeten kriminelë pasi kanë bërë një krim, por ka shumë të tjerë që dënimin në burg e përjetojnë si një periudhë katarsisi, apo pastrimi të thellë shpirtëror të tyre. Si mundet që këtyre të fundit t’ua mohosh të drejtën për të marrë pjesë në jetën politike dhe parlamentare të vendit?! Prandaj, rruga e vetme e dekriminalizimit për mua mbetet marrëveshja ndërpartiake publike për të mos lejuar individët me të shkuar kriminale që të kandiodojnë për deputetë. Arësyeja kryesore, ku mund të mbështeten partitë politike për këtë marrëveshje, mund të jetë ideja se individë të tillë, edhe nëse janë të padëmshëm dhe të penduar vërtet, mund të bëhen pre e trysnive të grupeve kriminalë dhe kjo lloj marrëveshjeje i mbron edhe ata vetë.
– Ju a shikoni të shprehur deri tani këtë vullnet politik?
– Parimisht ka vullnet politik në të dy krahët e politikës, ndërsa praktikisht krahu qeveritar ndjehet duarlidhur për shumë arësye, sepse shprehja e plotë e vullnetit të tij politik do të çonte në prishejn e koalicionit qeverisës. Nëse koalicioni qeverisës do të udhëhiqet nga vlerat dhe parimet e qeverisjes, ky vullnet do të duhej të shprehej plotësisht, ndërsa nëse ai do të nisej nga ideja pragmatiste e ruajtjes së pushtetit, ky vullnet do të mbetej i pashprehur plotësisht. Kjo gjendje e vështirë e koalicionit qeverisës i ka rrënjët në mënyrën joparimore të ngjizjes së tij që përpara zgjedhjeve të qershorit 2013.
– Nismën e PD-së që të ngrejë një komision verifikimi në PD për pastrimin e figurave politike të PD-së si e gjykoni?
– E gjykoj të tepërt. Me këtë nuk dua të them se ajo nuk vlen, porse mungesa e këtij komisioni nuk do t’a pengonte përpjekjen politike të PD-së për të mos lejuar njerëzit me të shkuar kriminale që të marrin pjesë në jetën politike të Kuvendit për zgjedhjet e ardhëshme. Të gjitha rrugët institucionale për t’a bërë këtë janë të hapura edhe pa këtë komision.
– Zoti Starova, përse PD, PS, deri tani nuk janë shprehur për ndryshimin e sistemit elektoral, që nëpërmjet listave të mbyllura të kryetarëve të partive, i jep mundësi çdo personi me rekorde kriminale të futet në renditjen e parë e të zgjidhen deputetë?
– Duhet të jetë ndonjë rrethanë e rastit, ose ndoshta nuk i ka ardhur koha. Askush nuk mund t’a kalojë pa e prekur këtë çështje, në rastin më të keq, qoftë edhe për demagogji.
– Duhet që ky parlament të shpërndahet apo duhet të detyrohen të gjithë deputetët që kanë të kaluar kriminale të dorëhiqen?
– Shpërndarjae këtij parlamenti, ashtu si e çdo parlamenti tjetër nuk është tabu, diçka e paprekëshme. Kjo do të varet nga çfarë do të vendosë Komisioni Parlamentar i Dekriminalizimit. Para së gjithash, ky komision duhet të përgatitë sa më parë dhe miratojë marrëveshjen ndërpartiake për dekriminalizimin. Më pas, duke u mbështetur në të, të fillojë menjëherë të shqyrtojë rekordet e çdo deputeti në marrëdhënie me drejtësinë dhe duhet të bëjë spastrimin e Kuvendit prej atyre deputetëve. Zvarritja e punës së këtij Komisioni do të ishte një kompromis i heshtur me deputetët me të kaluar kriminale dhe njëkohësisht një mbështetje për ruajtjen e njollës së turpit mbi institucionin e Kuvendit.
– Faleminderit!
