Avancimi në
inovacion dhe shkencë janë nga kushtet e vështira që Shqipëria duhet të
përmbushë për t’u anëtarësuar në BE. Por, sipas të dhënave të fundit të
publikuar Shqipëria është ndër vendet e fundit që ka përfituar fonde për kërkim
shkencor. Sipas të dhënave, 26 pjesëmarrës kanë përfituar fonde, të cilët
përllogariten 0.01 % e totalit të fondeve Horizont 2020. Në përputhje me
përqindjen e lartë të propozimeve, Zvicra është vendi më aktiv i lidhur me
pjesëmarrjen, me 2.808 pjesëmarrje, rreth 37% të pjesëmarrjeve nga vendet
pjesëmarrëse. Norvegjia, Izraeli dhe Turqia llogariten për 23%, 17% dhe 9% të
pjesëmarrjeve nga vendet e shoqëruara. Në përputhje me modelet e tyre të
aplikimit, vendet e asociuara me pjesëmarrjen më të madhe (më pak se 1% e
pjesëmarrjeve nga vendet e asociuara) janë Tunizia, Moldavia, Gjeorgjia, Mali i
Zi, Shqipëria, Armenia dhe Ishujt Faroe. Në vitin 2014, Shqipëria nënshkroi
Marrëveshjen me Komisionin Evropian për të marrë pjesë në Programin Kuadër për
Kërkim – Shkencor e Inovacion Horizont 2020 (2014-2020) që pasoi programin
paraardhës FP7. Programi Kuadër i BE për Kërkim – Shkencor e Inovacion Horizont
2020 ka në fokus të veçantë marrëdhëniet e bashkëpunimin mes biznesit e
komunitetit kërkimor shkencor.
Ky monitorim i fundit i Komisionit Evropian, hedh dritë mbi gjendjen e
bashkëpunimit ndërkombëtar në kuadër të Horizon 2020 pas 5 viteve të zbatimit.
Kjo bazë e provave duhet të informojë diskutimet e politikave mbi propozimin e
Komisionit për Horizontin Evropian (2021-2027) dhe është një ndjekje e dy
Flashes së Parë të Monitorimit (Komisioni Evropian, 2018b dhe 2018c), i cili
fokusohet në pjesëmarrjet dhe bashkëpunimet e BE me Shtetet anëtare. Ky Flash
siguron njohuri për pjesëmarrjen e vendeve jashtë BE-së, pra vendet e treta, në
Horizont 2020, bazuar në statusin e tyre në Horizont 2020. Shtetet e asociuara:
Shqipëria, Armenia, Bosnja dhe Hercegovina, Ishujt Faroe, Gjeorgjia, Islanda,
Izraeli, Maqedonia Veriore, Moldavia, Mali i Zi, Norvegjia, Serbia, Zvicra,
Tunizia, Turqia, Ukraina. Vendet e treta jo të lidhura: Vendet që nuk janë
shtete anëtare të BE dhe nuk janë të lidhur me Programin Kuadër.
Pikat e përgjithshme janë:
– Me pjesëmarrës nga 124 vende jo-anëtare të BE-së, Horizont 2020
demonstron një shtrirje shumë të gjerë ndërkombëtare që tërheq talente nga e
gjithë bota në veçanti nga organizatat e arsimit të lartë.
– Ka një nivel të caktuar të heterogjenitetit në modelet e bashkëpunimit
me vendet e treta, duke reflektuar synimin strategjik dhe diversitetin e
objektivave dhe përfitimeve të ndjekura nëpërmjet bashkëpunimit ndërkombëtar
– Horizonti 2020 përfiton nga përsosmëria në mbarë botën për rritjen
e konkurrueshmërisë, duke trajtuar së bashku sfidat globale dhe rritjen e
pjesëmarrjes në zinxhirët e vlerave ndërkombëtare nëpërmjet përfshirjes së
pjesëmarrësve nga vendet me aftësi të përparuara të R & I.
– Horizonti 2020 gjithashtu kontribuon në integrimin e sistemeve të R
& I në ERA për vendet që kanë një mungesë relative të kapacitetit të R
& I, duke përfshirë edhe nëpërmjet mobilitetit të kërkuesve.
– Ndërsa dimensioni ndërkombëtar i Horizonti 2020 është përforcuar për gjysmën
e dytë të Horizont 2020, trendet e identifikuara gjithashtu kërkojnë një
intensifikim të aktiviteteve të bashkëpunimit ndërkombëtar në Horizont Europe./Monitor