Gëzim Llojdia*
1. Albanologët e famshëm
Ndër ata albanologë të famshëm gjendet i renditur Georg Stadtmuller, edhe pse më pikpamje naziste ai shkruajti për shqiptarët. Johann Erich Thunmann në shekullin e XVIII ndoshta ishte albanologu i parë. Më vonë në Gustav Meyer, u shpreh se shqiptarët ishin pjesë e familjes indo-europiane.
Në shekullin e 20-të, studimet e tilla u thelluan nga Norbert Jokli, Milan Shufflay, dhe Franz Nopcsa nga Felso-Szilvas, si dhe Karl Reinhold dhe Eqrem Çabej. Studimet e Albanologjisë u mbështetën institucionalisht në Shqipëri në vitin 1940 me hapjen e Institutit Mbretëror të Studimeve Shqiptare, i cili iu parapriu Akademisë e Shkencave të Shqipërisë, e hapur në vitin 1972. Ndërkohë, gjatë viteve 1960, Instituti Albanologjik i Prishtinës i rindërtuar në Kosovë, aso kohe pjesë e Jugosllavisë dha kontributin e tij, si Institucion që doli nga bërthama e ngritur më vitin 1953. Lista me emrat e albanologeve të famshëm është e tillë:
• Johann Erich Thunmann (1746–1778)
• Johann Georg von Hahn (1811–1869)
• Girolamo de Rada(1814–1903)
• Demetrio Camarda(1821–1882)
• Vinkentij Makusev(1837–1883)
• Gustav Meyer (1850–1900)
• Ludëig von Thalloczy(1854–1916)
• Theodor Ippen (1861–1935)
• Edith Durham (1863–1944)
• Carl Patsch (1865–1945)
• Nicolae Iorga (1871–1940)
• Gjergj Pekmezi (1872–1938)
• Norbert Jokl (1877–1942)
• Franz Nopcsa von Felso (1877–1933)
• Milan von Shufflay(1879–1931)
• Marie Amelie von Godin (1882–1956)
• Maximilian Lambertz(1882–1963)
• Margaret Hasluck(1885–1948)
• Giuseppe Valentini(1900–1979)
• Carlo Tagliavini (1903–1982)
• Stuart Edward Mann (1905–1986)
• Eqrem Çabej (1908–1980)
• Namik Resuli (1908–1985)
• Georg Stadtmüller(1909–1985)
• Eric P. Hamp (born 1920)
• Shaban Demiraj(1920–2014)
• Martin Camaj (1925–1992)
• Aleksandar Stipçeviç(1930–2015)
• Wilfried Fiedler (born 1933)
• Xhevat Lloshi (born 1937)
• Peter Schubert (1938–2003; last ambassador from East Germany in Tirana)
• Robert Elsie (born 1950)
• Vladimir Orel (1952–2007)
• Michael Schmidt-Neke (born 1956)
• Marko Snoj (born 1959)
• Joachim Matzinger (born 1968)
• Lucia Nadin
• Matteo Mandalà
• Evelyn Noygue
2. Kartë identiteti:
Georg Stadtmuller (1909–1985).
Lindur më 17 mars 1909, Burstadt, Kreis Bergstrasse, Rajoni i Qeverisë së Darmstautit, Hessen. Vdiq: 01 nëntor 1985 në Mynih, Bavaria e Epërme, Gjermani.
Urdhri i Meritave të Bavarisë, Kryqi i Urdhrit të Rendit të Meritës së Republikës Federale të Gjermanisë, Kryqi i Zyrtarit të Urdhrit të Meritave të Republikës Federale të Gjermanisë
Parti politike: Partia Naziste, Bashkimi Kristian Social i Bavarisë
• 3. Georg Stadtmüller, një historian dhe filolog gjerman
Georg Stadtmuller (17 mars 1909 – 1 nëntor 1985) ishte historian gjerman dhe albanolog. Ai studioi historinë gjermane, filologjinë dhe historinë klasike dhe orientale në Freiburg në periudhën 1927-1931. Ai ishte president i Departamentit të Historisë në Universitetin e Mynihut, specialist për historinë e Orientit Europian dhe historinë e shqiptarëve. Në punën e tij të vitit 1942 ai botoi tezën e debatueshme në të cilën ai gjurmon origjinën e shqiptarëve në rajonin ku ndërkaq ai bashkëpunoi Stavro Skendi mbështetën pohimin e diskutueshëm rreth grupeve kripto-fetare, që ekzistojnë në Ballkan në të gjitha vendet ku popullsia u konvertua në Islam. Burime të tjera e citojnë biografinë e tij duke thënë se ishte: “Ai ishte profesor në Universitetin e Leipzig dhe Universitetin Ludvig-Maksimilian të Mynihut.”
4. Georg Stadtmüller, hulumtime rreth historisë së hershme shqiptare) botimi i parë i të cilit u bë në Budapest më 1942, ndërsa botimi i dytë i zgjeruar doli në Wiesbaden më 1966.
Georg Stadtmuller (është autor i librit Forschungen zur albanischen Fruhgeschichte (Hulumtime rreth historisë së hershme shqiptare) botimi i parë i të cilit u bë në Budapest më 1942, ndërsa botimi i dytë i zgjeruar doli në Wiesbaden më 1966. Ky hulumtim vlen akoma si studimi më i thukët rreth origjinës dhe historisë së kryehershme shqiptare. Disa të dhëna më të hollsishme rreth jetes dhe punës së këtij albanologu:Georg Stadtmuller ishte me origjinë katolike. Babai i tij ishte një mbikëqyrës hekurudhor në Deutsche Reichsbahn. Nga viti 1918 deri në vitin 1927 ai ndoqi Kolegjin e Vjetër Elektoral të Bensheimut. Nga viti 1927 deri më 1931, Stadtmüller ka studiuar filologji klasike dhe orientale, si dhe historinë në universitetet e Freiburgut dhe Mynihut. Në vitin 1931, shteti u dorëzua. Një vit më vonë, ai ishte me Franz Dolger në Mynih me një punë në Michael Choniates si Dr. Phil. PhD. Më pas, ai punoi në Bibliotekën Shtetërore të Bavarisë në Mynih, ku përfundoi “Studienreferendar” dhe “Bibliotheksassessorexamen”. Në vitin 1934 ai ishte asistent i Hermann Aubin në Breslau. Në vitin 1936 u botua edhe punimi i tij për historinë bizantine dhe të Evropës Juglindore, me një vepër mbi historinë e hershme shqiptare. Nga viti 1935 deri në vitin 1938 ai ishte drejtues i bibliotekës në Institutin Breslau të Evropës Lindore dhe prej vitit 1937 ishte pedagog në Universitetin e Breslaut. Në vitin 1938 u bë profesor i jashtëzakonshëm për historinë dhe kulturën e Evropës Juglindore në Universitetin e Leipzigut dhe nënkryetar i Institutit të Evropës Juglindore. Në Leipzig ai themeloi Leipziger Vierteljahreschrift für Sudosteuropa, të cilin ai e publikoi më pas. Nga vitete 1934 deri më 1944 von Stadtmüller publikoi katër libra dhe 49 ese. Ata janë pothuajse pa koncesione ndaj ideologjisë naziste.
5. Stadtmuller si përkthyes i ushtrisë naziste
Stadtmuller ishte një anëtar i Stahlhelms, SA, NSV, NSLB dhe u bë anëtar i NSDAP. Që nga viti 1941 ai u konsiderua politikisht jo i besueshëm. prandaj ai humbi pozitat e tij në vitin 1943 dhe ishte nga qershori i vitit 1943 deri në fund të luftës si përkthyes personal për gjuhet moderne greke dhe italiane nga Luftëaffe per Ushtritë e Wehrmacht në Greqinë jugore. Në vitin 1945, si një mason i lirë, ai ra në radhët e luftës britanike. Nga qershori 1945 deri në janar të vitit 1946 ai u mbajt në kampin e internimit amerikan në Ludëigsburg.
6. Në vitin 1947, Stadtmuller këshilloi mbrojtjen në gjyqin e Nurembergut kundër gjeneralëve juglindorë
Ai ishte mësues për historinë dhe latinishten. Në vitin 1947, Stadtmüller këshilloi mbrojtjen në gjyqin e Nurembergut kundër gjeneralëve juglindorë. Në vitin 1950 u bë profesor nderi i Historisë Krahasuese në Universitetin e Mynihut dhe në vitin 1954 si profesor i jashtëzakonshëm. Nga 1958 deri në pensionimin e tij në vitin 1974, ai mësoi në Universitetin e Mynihut si një profesor i plotë për historinë e Evropës Lindore dhe Juglindore..
7. Stadtmuller, Pas Luftës së Dytë Botërore
Pas Luftës së Dytë Botërore, Stadtmuller u përfshi politikisht në veprimtarinë mbresëlënëse të krahut të djathtë dhe Abendliche Akademie. Nga 1957 deri më 1965 ai ishte anëtar i CSU. Nga 1966 ai ishte kryetar i fondacionit gjerman, por ai dha dorëheqjen nga zyra e tij pas ndryshimeve me drejtorin menaxhues Kurt Ziesel në vitin 1968. Stadtmuller ishte një prej nënshkruesve të Manifestit të Heidelbergut në vitin 1981.Nga puna e botuar për herë të parë në 1942 hulumtime në historinë e hershme të mendimit shqiptar ishte gradualisht se “populli shqiptar një popull i vjetër mes masave të romanizimit të përgjithshëm u shfaq në antikitetin e të vonë . Kjo pikëpamje u mohua sërish në vitin 1994 nga puna e Gottfried Schram në fillimet e krishtërimit shqiptar. Për hulumtimin e tij, Stadtmuller u nderua me nderime të shumta shkencore dhe anëtarësime. Stadtmuller u emërua në Komitetin Juglindor të Akademisë Gjermane në Mynih në vitin 1939. Revista “Saeculum” i dedikoi themeluesit të saj 1969 në ditëlindjen e tyre të 60-të në vitin 1969. Në vitin 1973 ai ishte një anëtar i asociuar i Seksionit Historik benediktine të Akademisë Bavareze, në vitin 1973, ai u nderua me Urdhërin e Meritës Bavarian dhe në vitin 1976, Kryqi Federal i Merit të klasës 1. Në vitin 1979, Stadtmüller mori doktoratën e nderit ligjore nga Universiteti i Lirë i Munihut të Mynihut. Ai ishte i martuar dhe kishte dy djem dhe një vajzë.Vitet e fundit të jetës e fundit ai i ka jetuar në Iggstetten, një pjesë e Marktëinzer, në rrethin e Deggendorf.
Hulumtime mbi Historinë e Hershme Shqiptare (= Studime Shqiptare, Vol. 2). 2., edicioni i zgjeruar, Harrassoëitz, Wiesbaden 1966.
Historia e fuqisë së Habsburgëve. (= Kohlhammer-Urban-Taschenbucher, vëllimi 91). Kohlhammer, Stuttgart 1966
Historia e Abbey of Niederaltaich 741-1971. Winfried-Werk et al., Augsburg et al. 1971.
*Studiues
