Djathë me kafe. Një traditë franceze, nga më të çuditshmet

746
Ngjyerja e një biskote, petulle, apo një fete bukë në kafe nuk është aspak e çuditshme për ne, por në Francë në kafet e mëngjesit ngjyejnë një lloj tjetër, atë që emërtohet maroilles, një lloj djathi me erë, por shumë popullor. Në fakt është një shije e kërkuar. Njerëzit nga rajone të tjera e kanë shtyrë këtë specialitet lokal drejt veriut të Francës, zonë më e lidhur me punëtorët e minierave të karbonit. Djathi mban një lloj ere qelbëse (eau du calcetines). Megjithatë parizientë po interesohen gjithnjë e më shumë për specialitete rajonale dhe djathi maroilles po fiton terren. Kuzhina franceze u bë e njohur gjatë Luftës së Dytë Botërore, falë ushtarëve që ndanin receta të gatimeve. Por ishin francezët millennials që filluan të interesoheshin për gatime origjinale. Në rastin e maroilles jo vetëm që është dyfishuar prodhimi në këto 20 vitet e fundit dhe mban etiketën AOP në 1996, por u bë i famshëm nga një komedi franceze “Bienvenue Chez les Ch’tis”. Burime të tjera pohojnë se mbretërit që nga Filipi II deri tek Fransua I e pëlqenin maroilles dhe antropologu Georges Carantino thotë se djathrat e fortë gjatë shekullit të XIX ishin dominim i të varfërve. Ky lloj djathi me këtë emër ka ekzistuar që në vitet 1000, por nuk ka qenë djathi portokalli, pak ngjitës dhe qelbës që është sot.
Meqë recetat e djathit francez u krijuan nga shekulli XIX, ka të ngjarë që maroilles ta ketë fituar aromën në këtë moment, kur klasa punëtore e veriut krijoi një shije për djathrat e fortë, dhe jo vetëm për maroilles por edhe për vieux Boulogne, i konsideruar djathi më qelbës në botë sipas universitetit të Oxford-it. Sipas Carantino-s ndoshta shija për këto djathra të fortë ka të bëjë me një produkt tjetër lokal, birrën. Djathrat e tillë të detyrojnë të pish, – thotë Carantino duke sqaruar se maroilles shkon shumë mirë me pijet e forta si Dutch Jenever ose me birrën. Nëse gjithë Franca është e njohur për verën, në këtë rajon në kufi me Belgjikën birra e stilit Abbey është më popullore. Për vite me rradhë fshatarsia ruante traditën në ndryshim nga aristrokratët e Parisit që hanin mëngjese të ëmbla me bukë e marmalatë. Veriorët hanin shumë, mish dhe djathë dhe maroilles ishte një përbërës kyç. Aktualisht është një djath shumë i kërkuar. Eksperti i djathit, Alexandre Gravez thotë se në pak vende ngjyhet maroilles në kafe, më shumë shkon i shoqëruar me shampanjën e thatë dhe duket se është mënyra më e mirë për t’u provuar. Për ta shijuar duhet një ose dy herë që të durohet era dhe ai na e sugjeron të provohet me Gravez, jo për mëngjes, as për zemër, por në orën e kokteilit. Pavarsisht aromës, ky djathë që ka si kohë stazhonimi 35 ditë vjen me një shije të butë, arre dhe pak të ëmbël. Shija zgjat mjaftueshëm dhe e bën shampanjën e thatë një shoqërues mjaft të mirë. Një shampanjë e lehtë dhe eterike nuk e dominon butësinë e djathit. Tradicionalisht shërbehet një fetë bukë mbi të cilën serviret një fetë djathë së bashku me kafe shqeto. Kur e zhyt në kafe djathi fiton një shije të re sikur garon me hidhësinë e kafes. Nga ana tjetër mund të ndjesh një ëmbëlsi më të thellë edhe pse kafja është pa sheqer. Kur e ngjyen bukën së bashku me djathin në kafe shija e re që fiton djathi, kremoz në anë dhe më i fortë në mes, tregon se punëtorët e veriut dinin çfarë po bënin. Edhe pse shampanja e shoqëron mjaft mirë maroilles ka një shije më autentike, ajo e konsumimit me kafe.
Sigal