Bujar LESKAJ
Kryetar i KLSH-së
Kontrolli i Lartë i Shtetit analizon mënyrën e përdorimit të fondeve. Çfarë ndodhi gjatë vitit 2016 me të ardhurat, shpenzimet dhe deficitin buxhetor. Vëzhgimi profesional i audituesve të jashtëm publik
Kontrolli i Lartë i Shtetit, si institucion i pavarur kushtetues, në zbatim të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë dhe të Ligjit 154/2014 “Për Kontrollin e Lartë të Shtetit” ka përgatitur dhe paraqitur raportin “Për zbatimin e Buxhetit të Shtetit të vitit 2016”, me fokus dhënien e opinionit mbi raportin që Këshilli i Ministrave paraqet në Kuvend “Për zbatimin e buxhetit të shtetit të vitit 2016” dhe propozimin e projekt-ligjit “Për miratimin e buxhetit faktik të shtetit për vitin 2016”, të depozituar pranë KLSH-së. Ky raport përgatitur në referencë me Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të Auditimit (ISSAI), duke analizuar zbatueshmërinë e Ligjit nr. 9936, datë 26.6.2008, “Për Menaxhimin e Sistemit Buxhetor në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, nenet 62 e 63, si dhe të Ligjit nr. 147/2015, datë 17.12.2015, “Për Buxhetin e Shtetit të vitit 2016”, i ndryshuar.
KLSH, ka arritur në Opinionin e Përgjithshëm se “Zbatimi i Buxhetit të Shtetit për vitin 2016, duke nisur nga përgatitja, shqyrtimi dhe miratimi i buxhetit të vitit 2016, zbatimi, ndjekja dhe rishikimi i tij, të drejtat dhe kufizimet për huamarrjen, garancitë dhe format e tjera të rrjedhura prej tyre si dhe kontrolli, kontabiliteti, raportimi dhe auditimi i këtij buxheti, në terma procedurialë respektojnë kërkesat e ligjit “Për menaxhimin e sistemit buxhetor në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar, të ligjit “Për buxhetin e shtetit të vitit 2016”, të ndryshuar, si dhe të ligjit “Për Menaxhimin Financiar dhe Kontrollin”.
Kemi konstatuar aspekte mbi të cilat ne shprehim rezervat tona lidhur me paraqitjen e disa treguesve fiskalë të vitit 2016, por që në përfundim nuk mendojmë se cenojnë tërësinë e shifrave të buxhetit faktik të vitit 2016. Monitorimi i indikatorëve të performancës së financave publike sipas shtyllave prioritare të planifikuara në Strategjinë e Menaxhimit të Financave Publike 2014-2020, tregon një përpjekje pozitive të Ministrisë së Financave, por konsolidimi i mëtejshëm i kësaj praktike kërkon rishikimin e disa indikatorëve, pasi për shkak të metodologjisë së matjes, disa indikatorë nuk reflektojnë performancën reale të financave publike. Në këtë raport KLSH, në funksion të mbikëqyrjes së jashtme efektive të financave publike (Shtylla e Gjashtë e Strategjisë së Menaxhimit të Financave Publike 2014-2020), adreson problematikat e konstatuara gjatë planifikimit, administrimit dhe raportimit të zërave të Buxhetit të vitit 2016, si dhe jep rekomandime për aspektet më kryesore të ciklit buxhetor. Rekomandimet nga ana tjetër synojnë një sistem të integruar dhe funksional të menaxhimit financiar dhe kontrollit dhe struktura të auditimit të brendshëm efiçiente dhe në funksion mbështetës dhe këshillimor për strukturat e ngarkuara me përgjegjësi menaxheriale. Gjetjet dhe konstatimet janë rezultat i punës audituese në 106 subjekte, institucione qendrore dhe vendore, realizuar përgjatë 3 mujorit të fundit të vitit 2016 dhe 9 mujorit të vitit 2017.
Nëpërmjet këtij Raporti, KLSH-ja sjell në vëmendje një sërë rekomandimesh që synojnë konsolidimin e financave publike.
Më konkretisht:
MBI PROGRAMIMI BUXHETOR AFATMESËM (PBA) DHE VJETOR
Kuadri Makroekonomik dhe Fiskal (KMF) dhe ai i rishikuari, shërbejnë si pikënisje për përcaktimin e tavaneve për të filluar procesin e përgatitjes së Programit Buxhetor Afatmesëm. Në gjykimin tonë të pavarur profesional programimi i të ardhurave dhe parashikimi i treguesve ekonomik mbeten pika më e dobët e ciklit buxhetor, që shoqërohet më pas me rishikimin e nivelit të shpenzimeve. Kuadri makroekonomik dhe fiskal i përshtatet ndryshimeve buxhetore, dhe për rrjedhojë humbet rolin e të qenit mjet strategjik, dhe pikë reference për Programimin Buxhetor Afatmesëm dhe vjetor. Sikurse është evidentuar në mënyrë të detajuar në raportin e KLSH-së, është evidentuar praktika e plotësimit të Programit Buxhetor Afatmesëm në mënyrë formale, me cënim të standardeve dhe saktësisë së programimit të produkteve. Me këto kushte Programi Buxhetor Afatmesëm nuk mund të realizojë qëllimin, lidhjen e drejtpërdrejtë ndërmjet prioriteteve ekonomike të Qeverisë me shpërndarjen e burimeve dhe kryerjen e shpenzimeve publike, promovimin e disiplinës fiskale, si dhe nuk mundëson programim të shpenzimeve publike brenda një kuadri realist makroekonomik dhe fiskal.
Me miratimin e Ligjit nr. 147/2015 “Për buxhetin e vitit 2016” në datë 17.12.2015, treguesit e të ardhurave dhe shpenzimeve rezultojnë në nivele më të ulta se ata të miratuara në kuadrin afatmesëm 2016-2018.
– Të ardhurat totale të programuara janë ulur me 5.5% krahasuar me fazën e parë të PBA 2016-2018.
– Shpenzimet e programuara janë ulur me 6.3% krahasuar me fazën e parë të PBA.
Gjithashtu, KLSH vëren se programi buxhetor vijoi të preket nga ndryshimet e buxhetit me Akte Normative, praktikë që gjatë viteve të fundit është një praktikë e konsoliduar, duke cenuar kredibilitetin e Buxhetit të Shtetit. Rishikimi i treguesve të parashikuar me Ligjin nr.147/2015 “Për buxhetin e vitit 2016”, me dy akte normative, është fakt që tregon se zërat e shpenzimeve dhe të të ardhurave janë programuar mbi baza jo realiste, për të mos thënë tejet optimiste për të ardhurat, e shoqëruar me një proces jo të kujdesshëm dhe të pa monitoruar nga strukturat respektive që janë përgjegjëse për realizimin e tyre. Akti i fundit normativ lidhur me buxhetin është propozuar nga qeveria në ditët e fundit të muajit dhjetor 2016 (miratuar nga Kuvendi në janar 2017).
Dinamika e programimit të të ardhurave për vitin 2016 (sipas fazave të planifikimit dhe fakti)
Në milionë lekë
Burimi. Ministria e Financave, përpunuar nga grupi i auditimi
Dinamika e programimit të shpenzimeve buxhetore për vitin 2016 (sipas fazave të planifikimit dhe fakti)
Burimi. Ministria e Financave, përpunuar nga grupi i auditimit
KLSH, konstaton se, ndryshe nga sa angazhuar në Strategjinë për Menaxhimin e Financave Publike 2014-2020, parashikimet tejet optimiste mbi të ardhurat dhe PBB-në kanë vazhduar të ndikojnë ndjeshëm proceset e buxhetimit dhe planifikimit gjatë vitit të fundit. KLSH vlerëson se përmbushja e synimeve të strategjisë kërkon një angazhim gjithëpërfshirës dhe nuk është përgjegjësi vetëm e Ministrit dhe e Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë, të cilët koordinojnë këtë proces.
Përsa më sipër kemi rekomanduar:
– Krijimin e menjëhershëm të Këshillit Fiskal (rekomandim i dhënë edhe më parë, në Raportin për Zbatimin e Buxhetit të vitit 2013, përsëritur si kërkesë prioritare në Raportin e Zbatimit të Buxhetit 2015), si një autoritet i cili duhet të mbikëqyrë përputhshmërinë me rregullat fiskale, monitorojë konsolidimin fiskal, përfshirë saktësinë e parashikimeve makroekonomike, cilësinë e planifikimit buxhetor afatmesëm, si dhe të japë rekomandime që lidhen me qëndrueshmërinë fiskale dhe makroekonomike.
– Përzgjedhja e këtij Këshilli t’i largohet praktikave formale të konstatuara gjatë konstituimit të bordeve të ngjashme, ndërkohë që gjykojmë se kriteret e përzgjedhjes së personave duhet të jenë të larta referuar kapacitetit profesional dhe integritetit personal, ku kusht me rëndësi është përvoja e konsoliduar në menaxhimin e financave publike.
– Ministria e Financave dhe Ekonomisë, së bashku me dokumentet e buxhetimit afatmesëm, të publikojë edhe analiza sasiore dhe faktoriale, për ndikimet që kanë shkaktuar ndryshimet mes parashikimeve. Një Program Buxhetor Afatmesëm i hartuar saktë nga institucionet buxhetore do të sjellë jo vetëm konsolidimin e procesit buxhetor afatmesëm, por gjithashtu do të disiplinojë edhe parashikimin e detyrimeve kontraktuale me efekt financiar përtej vitit buxhetor. Në terma vjetorë të publikohen shpjegimet dhe burimet e variancave në planifikim, me qëllim rritjen e cilësisë së parashikimit dhe gabimeve që duhen shmangur në vijim. Kjo do të sjellë hartimin më të shpejtë të buxheteve kredibël.
MBI TREGUESIT E KONSOLIDUAR FISKALË TË BUXHETIT TË SHTETIT PËR VITIN 2016
A. TË ARDHURAT E PËRGJITHSHME TË BUXHETIT TË SHTETIT.
Megjithëse të ardhurat e përgjithshme të vitit 2016 rezultojnë me rritje për 7.4% kundrejt vitit 2015, për vitin 2016, të ardhurat janë realizuar 97.19% ose 11,791 milionë (11.7 miliardë) lekë më pak kundrejt programimit fillestar, ndërsa po të krahasohet me planin e rishikuar niveli i realizimit është 98.2%. Mosrealizimi i të ardhurave ka ardhur kryesisht nga të ardhurat tatimore. Nga auditimi u konstatuan pasaktësi në shumën e të ardhurës së deklaruar si tatim fitimi, pasi nuk është korrektuar shifra e parapagimeve të tatim fitimit, me vlerën reale të të ardhurës që i takon Buxhetit të Shtetit për vitin 2016. Niveli i gabimit i konstatuar nuk e kalon pragun e riskut për të cilin KLSH, modifikon opinionin e saj.
Strategjia për Menaxhimin e Financave Publike 2014-2020 cilëson se do të vazhdojnë përpjekjet për të forcuar menaxhimin e te ardhurave, duke rishikuar politikën e taksave dhe reformuar administratat tatimore dhe doganore, për të rritur efiçiencën e tyre në mbledhjen e të ardhurave dhe zvogëluar hendekun tatimor. Në të, qeveria është angazhuar që të përmirësojë menaxhimin e borxhit tatimor dhe doganor. Në lidhje me këtë angazhim, KLSH ka konstatuar se të ardhurat e munguara në buxhetin e shtetit si rezultat i rritjes së detyrimeve që subjektet kanë për t’i paguar administratës tatimore dhe doganore është një nga faktor i rëndësishëm që ka ndikuar në performancën fiskalë të vitit raportues. Përveç rritjes së Borxhit Tatimor dhe Doganor në vlerë nominale me 41.1% në krahasim me 2015, rezulton se pesha e këtij borxhi si përqindje ndaj PBB-së, nga 8.5% e PBB-së në fund të 2015 ka arritur në 11.7% e PBB-së në fund të 2016. KLSH shprehet, me shqetësim, se stoku i borxhit tatimor është i përqendruar, ku 1.4% e numrit total të subjekteve zënë 77% të stokut të borxhit. Në fund të vitit 2016, detyrimet tatimore të subjekteve buxhetore dhe enteve publike zënë 17% të totalit të stokut të borxhit.
Nga auditimi i Borxhit Tatimor dhe analiza e të dhënave rezultoi se kemi një rritje me shifra alarmante të këtij borxhi për vitin 2016 (përfshi këtu dhe borxhin e raportuar nga DPT në lidhje me sigurimet shoqërore në vlerë 14,131 milionë lekë), i cili në fund të vitit arriti në masën 147,068 milionë lekë. Sipas Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve, gjatë vitit 2016 vlera e borxhit është rritur për shumën 46,695 milionë lekë ose 46.5% të gjendjes së borxhit në fillim të vitit 2016. Ndërkohë që numri i subjekteve debitorë në fund të vitit 2016 është 146.650, me një rritje prej 63 366 subjektesh në krahasim me një vit më parë. Në ndarjen e stokut te borxhit sipas madhësisë, në fund të vitit 2016 subjektet me borxh më të madh se 5,000 mijë lekë (2.067 subjekte ose 1.4% e numrit total të subjekteve) zënë 77% të stokut të borxhit ose 113,766 milionë lekë në total. Në fund të vitit 2016, detyrimet e subjekteve buxhetore dhe enteve publike zënë 17% te totalit te stokut te borxhit.
Nga auditimi i Borxhit Doganor, në fund të vitit 2016 rezultojnë gjithsej 4.704 raste subjekte debitorë në shumën 24,788 milionë lekë, nga të cilat 6,751 milion lekë si detyrim doganor, 15,135 milionë lekë në formën e gjobës doganore dhe 2,902 milionë lekë në formën e kamatëvonesave. Në fund të vitit 2015 rezultojnë gjithsej 4.798 raste subjektesh debitorë për një vlerën totale 21,457 milionë lekë, nga të cilat 6,597 milionë lekë për detyrime doganore, 12,504 milionë lekë në formën e gjobës doganore dhe 2,356 milionë lekë në formën e kamatëvonesave. Borxhi Doganor dhe borxhi i akcizës gjatë vitit 2016 rezulton me një ulje të lehtë të numrit të rasteve (94 raste më pak), por me një rritje të vlerës së borxhit të përgjithshëm me 3,331 milionë lekë ose 15.5%.
Dinamika e të ardhurave buxhetore në harkun kohor 2011-2016, jepet në grafik, ku vihet re rritja e lehtë e të ardhurave për vitin buxhetor 2016.
Në milionë lekë
Burimi. Ministria e Financave, përpunuar nga grupi i auditimit
Nga auditimi i përputhshmërisë së aktivitetit të Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve, me ligjet, rregulloret, politikat dhe kodet e vendosura apo termave dhe kushteve, mbi të cilat është rënë dakord (kriteret e auditimit të përputhshmërisë), u konstatuan devijime materiale, duke justifikuar dhënien e një opinioni të kualifikuar.
B. SHPENZIMET E PËRGJITHSHME TË BUXHETIT TË SHTETIT.
Shpenzimet buxhetore për vitin 2016 janë realizuar më pak se viti 2015 me 3,635 milionë (3.6 miliardë) lekë dhe janë realizuar 95.7% krahasuar me planifikimin fillestar. Impaktin më të madh në këtë rënie e ka mosrealizimi i shpenzimeve për interesa si dhe shpenzimet për buxhetin vendor. Mosrealizimi i të ardhurave, niveli i treguesve makroekonomik, ka ndikuar në nën realizimin e planit të shpenzimeve për vitin 2016. Dinamika e shpenzimeve faktike të buxhetit te shtetit në harkun kohor të viteve 2011-2016, jepet në grafikun e mëposhtëm, ku vihet re se shpenzimet e përgjithshme janë më të ulëta se viti 2015 dhe 2014.
Në milionë lekë
Burimi. Ministria e Financave, përpunuar nga grupi i auditimit
Nga analiza e strukturës së buxhetit faktik, konstatohet se 85% e shpenzimeve buxhetore janë shpenzime korrente. Referuar nivelit të programuar, shpenzimet korrente janë realizuar në masën 95.7%. Sjellim në vëmendje që shpenzimet për ekzekutimin e vendimeve gjyqësore, për largim nga puna, vetëm për vitin 2016, kapin vlerën 1,521 milion (1.5 miliardë) lekë, çka nënkupton kujdesin që duhet treguar për largimet nga puna në administratën shtetërore.
Në lidhje me shpenzimet e buxhetit të pushtetit vendor, KLSH sjell në vëmëndje se mungesa e performancës në mbledhjen e të ardhurave si dhe mos efektiviteti i kontrollit të angazhimeve të shpenzimeve, ka bërë që institucionet buxhetore të gjenerojnë detyrime të prapambetura për kontratat e lidhura (detyrime për të cilat nuk ka një shifër të saktë,) faktorë të cilët përbëjnë rrezik për disiplinën fiskale.
Shpenzime kapitale, sikurse raportuar në Buxhetin Faktik, janë realizuar në masën 99.1% kundrejt planit, por në vlerë absolute shpenzimet për investimet, për vitin 2016 janë më të ultat në gjashtë vitet e fundit.
Në milionë lekë
Burimi. Ministria e Financave, përpunuar nga grupi i auditimit
Nga një analizë më të detajuar në terma të realizimit mujor të shpenzimeve për investime, rezulton se pjesa më e madhe e investimeve kapitale është përqendruar në muajin dhjetor (34% e total investimeve).
Në milionë lekë
Burimi. Ministria e Financave, përpunuar nga grupi i auditimit
Përvec sa më sipër, nga auditimi në Drejtorinë e Përgjithshme të Thesarit, u konstatua se në llogaritë e investimeve për konstruksione të rrugëve; në ndërtesa shkollore dhe në objekte të tjera ndërtimore është përfshirë shlyerja e faturave për investime që i përkasin viteve të kaluara, fakt që ka rritur fiktivisht investimet e realizuara për periudhën objekt auditimi. Kështu janë konstatuar 107 raste në shumën 1,214,376 mijë (1.2 miliardë) lekë në transaksionet e ARRSH si dhe 44 raste në shumën 191,230 mijë (191 milionë) lekë në transaksionet e Bashkinë Tiranë. Për gjatë vitit 2016, në 56 transaksione të ARRSH, në shumën 1,912,041 mijë (1.9 miliardë) lekë janë konstatuar fatura me variancë kohore nga data e faturës në datën e pagesës nga 32 ditë deri në 326 ditë. Ky fakt reflekton mospasqyrimin në kohë të faturave dhe mosmarrjen e masave nga ana e DPTH për disiplinimin e këtij procesi. Si pasojë e keqpërdorimit të fondeve në vitet e kaluara dhe përdorimit të buxhetit vjetor në shlyerjen e investimeve të periudhave të mëparshme, këtë vit sipas raportimeve të MF janë krijuar detyrime të reja të prapambetura në shumën 1,803 milionë lekë (1.8 miliardë lekë).
C. DEFICITI I PËRGJITHSHËM I BUXHETIT TË SHTETIT
Deficiti i përgjithshëm i buxhetit të shtetit të vitit 2016, është ulur në masën 7,754 milionë lekë, ose 22.5%, kundrejt parashikimit, ndikuar nga mosrealizimi i të ardhurave buxhetore, ulja e shpenzimeve buxhetore por pa përjashtuar ndikimin e treguesve ekonomikë. Ky deficit përfaqëson 1.7% të PBB -së e përdorur në planifikim e vitit 2016, apo 1.8% e PBB faktike. Konstatohet se për vitin 2016 është respektuar rregull i artë i buxhetit sipas të cilit masa e deficitit buxhetor nuk mund të tejkalojë masën e shpenzimeve kapitale të parashikuara, si në programim dhe në buxhetin e realizuar në nivel vjetor.
Burimi. Ministria e Financave, përpunuar nga grupi i auditimit
D. BORXHI PUBLIK DHE SHËRBIMI I BORXHIT
Borxhi Publik për vitin 2016 rezultoi në vlerën 1,066,566 milionë (1.07 triliardë) lekë me një rritje nga niveli prej 1,043,212 milionë (1.04 triliardë) lekë i realizuar për vitin 2015. Vlera relative e borxhit publik e raportuar është 71.01% e PBB-së, por kjo mënyrë vlerësimi nuk është bazuar në vlerën më të fundit të PBB-së të raportuar në World Economic Outlook (Perspektiva ekonomike botërore), sikurse është përcaktuar në Ligjin, “Për Menaxhimin e Sistemit Buxhetor në RSH”. Bazuar në këtë metodologji stoku i borxhit në fund të vitit 2016 rezulton 72.4% e PBB-së .
KLSH vlerëson se niveli i borxhit publik (si % kundrejt PBB) nuk tenton drejt parametrave të synuar, pasi për vitin 2015 niveli i borxhit publik është rritur në nivelin 72.71% (ose më saktë 73.06%), kurse për vitin 2016 niveli i borxhit publik ka arritur në 71.01% (ose më saktë 72.4%) dhe është larg përmbushjes së synimit të vendosur në Strategjinë për Menaxhimin e Financave Publike 2014-2020 për një nivel borxhi në fund të vitit 2017 në 65.5% të PBB-së, dhe larg objektivit prej 60% të PBB-së, që KLSH ka rekomanduar në pesë vite rresht, si nivel në të cilin duhet të luhatet Borxhi Publik. KLSH gjen rastin të ritheksojë se Qeveria duhet të angazhohet maksimalisht që të përmbushë objektivin e vendosur në këtë strategji për ta ulur borxhin publik nën 60% të PBB-së brenda një periudhe afatmesme.
Referuar strukturës së borxhit publik konstatohet se borxhi i brendshëm përbën 52.7% dhe borxhi i jashtëm zë 47.3% të stokut të borxhit në fund të vitit 2016. Borxhi i brendshëm rezultoi me një rritje me 1.73%, ndërsa ai i jashtëm rezultoi me një rritje me 2.7%. Në lidhje me borxhin publik, si një tregues i rëndësishëm, por dhe me ndjeshmëri në qëndrueshmërinë e financave publike dhe projeksionet ekonomike të së ardhmes, sjellim në vëmendje ekspozimin ndaj risqeve që krijon niveli i rritur i borxhit të jashtëm.
Në milionë lekë
Burimi. Ministria e Financave, përpunuar nga grupi i auditimit
Referuar treguesve fiskalë të paraqitur më lartë si dhe problematikave të evidentuara dhe të analizuara në mënyrë të detajuar në raportin e KLSH-së kemi rekomanduar:
– Ministria e Financave dhe Ekonomisë, të marrë të gjitha masat për përmirësimin e metodologjisë së përdorur për parashikimin dhe zbatimin e programit të të ardhurave buxhetore në mënyrë që të eliminoje devijimet e shumta ndërmjet të ardhurave të vlerësuara në Kuadrin Makroekonomik dhe Fiskal 2016-2018 (Faza e parë) dhe të ardhurave të mbledhura nga Administrata Tatimore dhe Doganore.
– Realizimi i të ardhurave buxhetore kundrejt planifikimit, do të bëjë të mundur edhe një programim të mirë të shpenzimeve buxhetore si dhe do të këtë një rol kyç në plotësimin e nevojave të vendit, në përmirësimin e shërbimeve publike dhe njëkohësisht në rritjen e investimeve dhe nxitjen ekonomike. Në këtë mënyrë, konsolidimi fiskal do të arrihet përmes rritjes së të ardhurave dhe jo me frenim të shpenzimeve publike.
– Përmirësimi i menaxhimit të investimeve publike do të ndikonte në ruajtjen e qëndrueshmërisë ekonomike dhe mbajtjen nën kontroll të saj. Prioritet duhet të kenë investimet të cilat kanë ndikim të shpejtë në rritjen ekonomike, punësimin dhe uljen e varfërisë. Të gjitha këto për të mbajtur në nivelin e dëshiruar dhe të pranueshëm treguesit kryesorë në kontekstin e garantimit të konsolidimit fiskal.
– Të merret në konsideratë që në raportimin mbi raportin e borxhit publik ndaj Produktit të Brendshëm Bruto, vlera e cila do të përdoret për llogaritjen e PBB të jetë konsistente dhe në bazë të një përcaktimi zyrtar të pandryshueshëm për kryerjen e analizave në të njëjtën bazë krahasuese dhe mos lënien e hapësirave për interpretim të këtij treguesi.
– Ministria e Financave dhe Ekonomisë të evidentojë nevojat reale për huamarrje në realizimin e projekteve të reja të investimeve dhe të ketë raportim të ndarë për realizimin e investimeve të reja gjatë vitit buxhetor në mënyrë që të gjykohet në lidhje me përdorimin e shtesës së borxhit të marrë.
– Nga Ministria e Financave, të merren masa që veprimtaria e Sistemit të Thesarit, të ketë një kornizë ligjore, bazuar në rregulla të qarta dhe të mirëpërcaktuara, që mbështësin zhvillimet në sistemin e thesarit. Për shkak të rëndësisë që ka Thesari i Shtetit, natyrës specifike të tij dhe procesit kompleks të menaxhimit të financave të shtetit, të punohet, për një kuadër të plotë regulativ në përputhje dhe me kërkesat e rregulloret e Bashkimit Evropian, kjo edhe për të garantuar qëndrueshmërinë e këtij kuadri për një kohë të gjatë dhe të mos ndikohet nga situatat me të cilat ndeshet kjo Drejtori në aktivitetin e përditshëm dhe problematik të realitetit shqiptar.
MBI PËRDORIMIN E FONDIT TË ZHVILLIMIT TË RAJONEVE (FZHR)
Nga auditimi, edhe për këtë vit, evidentohet mungesa e një kuadri rregullator të mire përcaktuar mbi FZHR, situatë që krijon hapësira për të shtuar nga qeveria “shtylla programore” me qëllim rritjen ose bërjen më fleksibël të mundësive që i jepen për të anashkaluar kufizimet buxhetore dhe tejkaluar përcaktimet rregullatorë në drejtim të zbatimit të buxhetit vjetor. Duke marrë në konsideratë problematikave të evidentuara dhe te analizuara në mënyrë të detajuar në raportin e KLSH-së, por edhe hapat pozitivë të ndërmarrë nga Ministria e Financave për ta përfshirë në kornizën buxhetore këtë fond, kemi rekomanduar:
– Drejtoria e Financave Vendore, pranë Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë, të ngrejë një grup pune për instalimin e një database me të dhëna mbi financimin nga FZHR që nga krijimi e në vazhdimësi me qëllim vlerësimin real të nevojave për likuidimin e detyrimeve të lindura në vite nga FZHR dhe krijimin e bazës për planifikimin sa më real të prioriteteve për të ndihmuar vendimmarrjen e KZHR në këtë drejtim. Mbajtja nën kontroll të nivelit të fondeve nën këtë zë tashmë të konsoliduar të buxhetit do ti shërbente monitorimit më të mirë të investimeve të realizuara nga ky zë.
(Shënim: KLSH i ka përcjellë Kuvendit të Shqipërisë “Raportin për zbatimin e Buxhetit të Shtetit për vitin 2016”.
Vijon në numrin e ardhshëm).
