Vladimir Bizhga
Ndihma e Kinës për Shqipërinë ka qenë një faktor shumë interesant dhe domethënës. Kjo ndihmë ushtarake arrinte deri në 1.1 milionë armë për Shqipërinë nga Republika Popullore e sapokrijuar e Kinës. Dhe e tëra kjo fillon, jo më vonë se një muaj pas vendosjes së marrëdhënieve diplomatike me Shqiperinë. Ndihma e këtij vendi mik për Shqipërinë u dha për kontribute të rëndësishme që vendi buzë Adriatikut po jepte në luftën për restaurimin e vendit të ligjshëm të Kinës në Kombet e Bashkuara. Kjo është edhe arsyeja që anijet Kineze ne dete lundronin me flamur shqiptar. Populli kinez dhe populli shqiptar krijuan një miqësi të ngrohtë mes tyre, miqësi që u materializua, së pari në ndihma të Republikës së Kinës për ushtrinë shqiptare. Fillimisht për Forcat Ajrore Shqiptare, u dërguan në Shqipëri 45 avionë reaktivë. Ndihma ekonomike aq e nevojshme e Kinës u dha kryesisht në formën e kredive. Kur në pranverën e viteve ’60 Bashkimi Sovjetik i ndërpreu ndihmat për Shqipërinë, Kina përveç sigurimit të dhjetë tonëve grurë për Shqipërinë, ajo gjithashtu ofroi ndihmë në 250 milionë juanë, dhe ndërmori 19 grupe të plota projektesh për të ndihmuar, kur vendi kish arritur vërtet në prag të kolapsit dhe Plani i tretë pesëvjeçar i financuar nga Kinai zgjidhi nevojat urgjente të Shqipërisë. Nga viti 1954 deri në vitin 1978, Kina ka dhënë në ndihmë të Shqipërisë, një total prej 75 projektesh madhore, dhe sipas marrëveshjeve arriti në më shumë se 100 miliardë juanë, në të cilat Shqipëria qe përfituesi më i madh i ndihmës së huaj për banorë që Kina jepte në përgjithësi. Gjithsej 142 projekte janë aprovuar aso kohe në Kinë, përfshirë 91 prej tyre të përfunduara, 23 të përfunduara ose në ndërtim e sipër, dhe 17 të inspektuara dhe të dizenjuara. Ndërtimet kineze dhe ndihma kineze u përqendrua në sektorë të rinj të industrisë shqiptare; si çeliku, plehu, soda kaustike, acidi sulfurik, qelqi, bakri, fabrika letre, në plastikë, materialet e minierave të qymyrit, naftës, makineri në ndihmë të industrisë së lehtë, tekstile dhe të ndërtimit. Projektet e departamenteve të komunikimit dhe të transmetimit kanë rritur ndjeshëm nivelin e industrializimit në Shqipërisë në industrinë ushtarake dhe krahas tyre do të siguroheshin edhe 1.8 milionë ton grurë… Duhet theksuar se, Kina ka dhënë ndihmë të konsiderueshme në Shqipëri, “ne tre vite më të vështira të historisë së saj”, në rrethana shumë të vështira ekonomike. Kina bëri përpjekjet më të mëdha për të siguruar pajisjet me të mirat e të fjalës së fundit të teknikës. Duhet gjithashtu të njihet edhe fakti që vetë Kina ishte në kushte historike relativisht të rënda, madje edhe vetë ekonomia e Kinës relativisht filloi të kishte probleme në teknologji, kështu ndihma ndaj Shqipërisë filloi të bëhet mjaft e vështirë. Në mënyrë qe të përfundonte projektet komplekse në Shqipëri, Kina duhej që së pari të kryente testime dhe punë analizuese duke mobilizuar më shumë se 100 njësi të 26 provincave dhe qyteteve në mbarë vendin për të përmbyllur angazhimet e marra ndaj Shqipërisë. Arsyet e ndërprerjes së marrëdhënieve mes Kinës dhe Shqipërisë ishin politike dhe ideologjike. Sidoqoftë, menjëherë pasi Kina ndaloi ndihmën për Shqipërinë në vitin 1978, vendi i shqipeve e listoi Kinën si armikun e tij kryesor. Shqipëria më parë qe ndihmuar nga Bashkimi Sovjetik. Si një nga vendet e bllokut komunist në Evropën Lindore, në vitin 1946, Bashkimi Sovjetik i dhuroi 12 avionë luftarakë me helikë të tipave, Jacques -3 për të mundësuar ngritjen e Forcave Ajrore të Ushtrisë Popullore shqiptare. Me prishjen e marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik dhe bllokun lindor të demokracive popullore nisi ndihma e ndjeshme kineze. Që nga fillimi i 1962, shkalla e ndihmës ushtarake të Kinës në Shqipëri u zgjerua, duke përfshirë Shenyang J-5, F-6, F-10 avionëve luftarakë, FT -5, CJ -6 trajner, H – 5 bombardues lehtë luftarakë jet, duke përfshirë një numër të madh të eksporteve vendase në Shqipëri. Deri në fund të viteve 1960, Shqipëria kish 155 avionë të prodhuar në Kinë, së bashku me avionët sovjetikë , forcat ajrore Shqiptare kishin në pronësi një forcë të konsiderueshme në rajon. Ndihma kryesore ushtarake vinte nga R.P. e Kinës. Në të bënin pjesë më shumë që 1,1 milionë armë, kur të dy superfuqitë e kohës si Bashkimi Sovjetik, ushtria amerikane me pajisje aktive nuk e kishin këtë shifër edhe pse i përkasin NATO-s dhe Traktatit të Varshavës dhe aleatët e dy blloqeve ushtarake). 1,1 milionë pajisje artilerie është arsenali që për territorin që mbulonte ishte një artileri super e madhe. Dhe për të provuar se ndihma e Kinës në këto kohë në armën e artilerisë për Shqipërinë gjatë periudhës “1961-1978” periudhë, gjatë së cilës Shqipëria nuk ishte as në gjendje lufte, dhe për këtë arsye nuk ka asnjë ulje të sasisë së arsenalit gjigant të armatimeve të luftës. Po të lexojmë informacionin e e dhënë për gjendjen aktuale të këtyre viteve është e lehtë për të kuptuar, se trupat ushtarake shqiptare përveç që plotësonin nevojat e zakonshme, por posedonin një numër të konsiderueshëm të armëve si rezervë lufte. Kjo është një pjesë e natyrshme e posedimit të armëve sidomos në arsenalin nëntokësore. Nga 1961 në 1978, armët kineze në Shqipëri u dhanë si “ndihmë ushtarake”, sepse armët në ndihmë të ushtrisë në artileri ishin vetëm një element i ndihmës: sepse shumëllojshmëria e armëve që u sollën në Shqipëri arrinte mijëra tipa 75,2 dhjetë, në të gjitha llojet e fishekëve e predhave 15,64 miliardë raunde, 890 tanke dhe automjete të blinduara, artileri 1,1 milionë copë, po kështu 8.22 milionë predha artilerie, 180 avionë, 46 anije, dy sipërfaqe platforma të sistemeve të raketave të ajrit, të raketave 224, në 196 silurë plus 4230 makina automjetesh luftarake.
