Albert ZHOLI
Mjeti ushtarak luftoi edhe me peshkaqenët
Transportonte një armë sekrete që sipas krijuesve të saj, mund të kishte dhënë një pikë kthese – përfundimtare – në fund të Luftës së Dytë Botërore. Duke i lënë një ultimatum, të qartë, mesazh (edhe për pak) aleatit sovjetik. Ngarkesa e anijes ishte e përbërë nga disa komponentë të super armës së re amerikane, bombës atomike që do të kishte shpërthyer më 6 gusht 1945 në qytetin japonez të Hiroshimës (reportazhi ynë “Dita që dielli ra në tokë”). Kryqëzori i rëndë USS “Indianopolis” komandohej nga një marinar i zoti dhe me përvojë, kapiteni Charles Butler McVay III (historia rishfaqet me ardhjen në kinema të filmit të interpretuar nga Nicolas Cage, i cili është një nga autorët që ka shkruar këtu).
Rudyard Kipling do ta kishte quajtur “Kapiteni i guximshëm” duke marrë shkas nga romani i tij i famshëm në 1897.
Çfarë ndodhi? Më 26 korrik 1945 pasi kishte dorëzuar zorrën dhe ngarkesën e uranit të atomikes së parë në bazë të USA të Tinianit, në Marianne, lundroi drejt Leyte, në Arkipelagun e Filipineve për t’u bashkuar në një task forcë që kalonte në këto ujëra ende të rrahura nga nëndetëset japoneze. Një mision rutinë i transportit që u shndërrua në një nga tragjeditë më të mëdha të detit. Natën e 30 korrikut 1945, anija kthjellohet nga nëndetësja japoneze I-58 e komandantit Mochitsura Hashimoto dhe fundoset nga nisja e dy silurëve. Për ekuipazhin filloi një dramë për një javë, një odise i vërtetë. Vetëm me 8 gusht rekuperohen të mbijetuarit. Lufta kundër detit dhe peshkaqenëve – menjëherë pas fundosjes rreth 900 ishin marinarë që shpëtuan duke u hedhur në det. Por, për ta lufta për mbijetesë sapo kishte filluar. Pastaj lufta për mbijetesë vjen me peshkaqenët. Vetëm 316 marinarë janë marrë për t’u shpëtuar nga anijet dhe avionët amerikanë. Të gjithë të tjerët gjetën vdekjen nga mbytja, dehidratimi dhe nga plagët e marra. Gus Kay, një ndër të mbijetuarit, kujton: Peshkaqenët “afroheshin dhe talleshin për orë të tëra. Nuk shqetësoheshim t’i mbanim larg, por vinin direkt në grup; e kalonin artin e marinarëve, uji ishte i përgjakshëm. (këtu është dëshmia e Leal Dean Cox) Procesi për fundosje (armik) – Për komandantin McVay filloi një kalvar i ri. Gjyqi ushtarak e akuzoi si përgjegjës për humbjen e anijes. Ishte hera e parë që Judge Advocate General (JAG, ky i famshmi i serialeve televizive) gjykonte një oficer për shkak të fundosjes së anijes së tij në kohën e luftës nga duart e armikut. Iu tha që nuk kish aplikuar lundrimin zig-zag, një manovër e përdorur për t’iu larguar sulmeve të nëndetëseve armike. Në të vërtetë, marina ushtarake amerikane donte të mbulonte fajet e saj: E la të lundronte USS Indianopolis pa një eskortë të përshtatshme. I nisën kërkimet për të mbyturit 5 ditë me vonesë dhe mbi të gjitha pa e informuar McVay që në rrugën që ishte për ta mbuluar ishte regjistruar tashmë një aktivitet armik. Vetëm në 2001 McVai u shfajësua nga të gjitha akuzat (këtë lajmo jep New York Times); por ishte tepër vonë: më 9 nëntor 1968, në kopshtin e shtëpisë së tij në Litchfield, në Connectikut ishte qëlluar me një të shtënë në kokë. Historia e gjatë e një anijeje – nisur më 1931 USS Indianopolis shpëtoi mrekullisht nga sulmi japonez i Peal Harbuor më 7 dhjetor 1941 (këtu po kujtojmë 75-vjetorin e sulmit), sepse u përfshi në një stërvitje detare. Me hyrjen në luftë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, më 20 shkurt 1942, përfshihet në përballjen e parë kundër forcave ajrore dhe detare në jug të Rabulit, në Britaninë e Madhe. Mori pjesë në operacionin në Oqeanin Paqësor, nga beteja e Tarawa në atë të Peleliut, deri në atë finalen e Iwo Jima e Okinawa.
